2010 - Mario Vargas Llosa

Jorge Mario Pedro Vargas Llosa Marqués de Vargas Llosa znany jako Mario Vargas Llosa (ur. 28 marca 1936 w Arequipie) – peruwiański pisarz, dziennikarz, myśliciel, polityk. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2010 r.

Urodził się w Arequipie w Peru jako jedyne dziecko Ernesto Vargasa Maldonado oraz Dory Llosa Ureta.

W rok po urodzeniu jego rodzice rozwiedli się, a rodzina Llosów przeniosła się do Cochabamby w Boliwii, gdzie jego dziadek Pedro Llosa podpisał 10-letni kontrakt na uprawę ziemi w hacjendzie Siapina (mieszkając w Boliwii pełnił także funkcję honorowego konsula Peru). W 1945 r. José Luis Bustamante y Rivero, krewny dziadka Pedra, został wybrany na stanowisko prezydenta Peru. Zaproponował Pedro Llosie stanowisko prefekta Piury, które przyjął natychmiast się tam udając. Reszta rodziny dołączyła do niego na przełomie 1945/46. W 1947 r. jego rodzice ponownie wzięli ślub i przenieśli się do Limy.

Będąc młodzieńcem zaczął pisać opowiadania i poezje. W zdominowanym przez męską siłę społeczeństwie (kult macho) literatura uznawana była za domenę kobiet. Ojciec Mario Vargasa Llosy, zaniepokojony zainteresowaniami syna, wysłał czternastolatka do szkoły kadetów Colegio Militar Leoncio Prado w Limie, mając nadzieję, że wojskowe życie zmieni jego zainteresowania. Przeżycia pisarza z okresu pobytu w szkole były podstawą jego pierwszej powieści Miasto i psy. Po dwóch latach w szkole wojskowej wrócił do Piury, żeby dokończyć szkołę średnią. Obserwacja tego miasta zaowocowała powieścią Zielony dom. W czasie nauki Mario Vargas Llosa zaczął pracować w lokalnej gazecie. Jeszcze przed ukończeniem szkoły średniej napisał opowiadanie Los jefes i rozpoczął pracę nad swym pierwszym dramatem scenicznym La Huida del Inca.

W 1953 rozpoczął studia na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Świętego Marka w Limie. Jego decyzja przyjęta została w rodzinie jako rebelia, gdyż odrzucił on ofertę studiów na Pontyfikalnym Uniwersytecie Katolickim Peru, do którego uczęszczała młodzież pochodząca z klas wyższych. W 1955 roku, w atmosferze skandalu obyczajowego, poślubił Julię Urquidi, swą daleką ciotkę, starszą od siebie o 10 lat (zm. 10 marca 2010 w Santa Cruz, w Boliwii). Swe przygody z tego okresu przedstawił w humorystycznej powieści Ciotka Julia i skryba – autobiograficznym dziele pisarza. Po ukończeniu studiów pracował w kilku miejscach jednocześnie, między innymi redagując kronikę policyjną dla lokalnej gazety i pisząc skrypty do audycji radiowych. Jego pierwszą opublikowaną informacją prasową była depesza w dzienniku "La Prensa".

W 1959 Vargas Llosa wraz z żoną przeniósł się do Paryża, gdzie pracował jako nauczyciel hiszpańskiego i dziennikarz. W 1964 rozwiódł się z Julią i w 1965 ożenił się po raz drugi - z młodszą kuzynką Patricią Llosa Urquidi. Z drugą żoną miał troje dzieci: syna Alvaro (urodzony w 1966 roku), pisarza, drugiego syna Gonzalo (urodzony w 1967 roku) oraz córkę Morganę, fotografkę (urodzoną w 1974 roku). W 1966 przeniósł się z Paryża do Londynu, gdzie zaczął wykładać literaturę iberoamerykańską na Queen Mary College. Jednocześnie zaczął się udzielać w emigracyjnym życiu politycznym. W całym okresie swej emigracji pisał powieści, przynoszące mu światową sławę oraz zajmował się studiami nad literaturą hiszpańską.

W 1990 Mario Vargas Llosa kandydował w wyborach na prezydenta Peru z ramienia liberalnego Ruchu Wolności. W pierwszej turze głosowania, 8 kwietnia, nieznaczną ilością głosów wyprzedził Alberta Fujimori z sojusz wyborczego Cambio 90. Przegrał z nim w drugiej turze, która odbyła się 10 czerwca.

Współcześnie Mario Vargas Llosa dzieli swe życie pomiędzy okresy pobytu w ojczystym kraju i na emigracji, publikuje powieści, szkice i artykuły publicystyczne, wykłada, prowadzi programy telewizyjne.

Jego książki tłumaczyli w Polsce m.in.: Wojciech Charchalis, Małgorzata Lewicka, Filip Łobodziński, Carlos Marrodán Casas, Kazimierz Piekarec, Danuta Rycerz, Joanna Skórnicka, Dorota Walasek-Elbanowska, Zofia Wasitowa, Ewa Zaleska.

Laureat Premio Nacional de Novela del Perú (1967), Nagrody Księcia Asturii (1986). W 1994 r. otrzymał Nagrodę Cervantesa – najwyższe możliwe trofeum w świecie literatury hiszpańskojęzycznej. W 2005 otrzymał przyznawaną przez American Enterprise Institute nagrodę Irvinga Kristola jako pisarz, "obrońca demokracji, wolnego rynku i indywidualnej wolności".

7 października 2010 roku w wieku 74 lat Mario Vargas Llosa został uhonorowany nagrodą Nobla. Szwedzka Akademia swój werdykt uzasadniała twierdzą, że Vargas Llosa został nagrodzony za kartografię struktur władzy oraz wyraziste obrazy oporu, buntu i porażek jednostki.

W 2011 otrzymał od króla Hiszpanii nobilitację i tytuł markiza de Vargas Llosa

Do czytania

Do słuchania

Nie ma plików w tym folderze