2004 - Elfriede Jelinek

Elfriede Jelinek (ur. 20 października 1946 w Mürzzuschlag) – pisarka austriacka, laureatka Literackiej Nagrody Nobla w roku 2004.

Pierwsze próby literackie Elfriede Jelinek podejmowała w wieku 6 lat. W 1966 wysłała swoje wiersze do Austriackiego Towarzystwa Literackiego, które zaprosiło ją w 1967 na spotkanie młodych twórców w Innsbrucku. W tym samym roku wydany został tomik jej wierszy pt. Lisas Schatten (Cień Lizy).

Od wczesnych lat uczyła się gry na fortepianie. Mimo poważnych problemów zdrowotnych ukończyła Konserwatorium w Wiedniu (dyplom w 1971). Na Uniwersytecie w Wiedniu ukończyła historię sztuki.

Jest związana z lewicą – przez lata utrzymywała bliskie kontakty ze środowiskami komunistycznymi (w latach 1974−1991 była członkiem Komunistycznej Partii Austrii).

Jelinek żyje z dala od mediów, cierpi na agorafobię[potrzebne źródło] (dlatego też nie odebrała osobiście Nagrody Nobla), prawie wcale nie udziela wywiadów. Zabiera jednak głos w wielu kwestiach (np. w głośnej sprawie Josefa Fritzla), wypowiadając się na swej stronie internetowej. Tutaj też umieściła w 2009 r. tekst swej ostatniej powieści, pt. Zazdrość (Neid), rezygnując z druku.

Głównymi tematami jej feministycznej prozy są kobieca seksualność i walka płci. W ostatnich utworach bardziej skupiła się na satyrycznym i demaskatorskim opisie współczesnych problemów społecznych, m.in. walce z przejawami antysemityzmu, odradzającym się nazizmem i związkiem nazizmu z katolicyzmem. Dotyka też w swej twórczości tematyki ekologicznej.

W środowisku literackim jest uważana za pisarkę kontrowersyjną i skandalizującą. Także przyznanie Jelinek Nagrody Nobla nie obyło się bez kontrowersji. Jeden z członków Akademii Szwedzkiej zrezygnował z dalszego uczestnictwa w jej pracach, zaznaczając, iż ta decyzja "rujnuje nagrodę". Jak brzmi uzasadnienie werdyktu, nagrodę przyznano za "demaskowanie absurdalności stereotypów społecznych w powieściach i dramatach". Akademia wyeksponowała też "nadzwyczajną lingwistyczną pasję" w twórczości Jelinek.

Powieść Pianistka została zekranizowana w 2001 przez austriackiego reżysera Michaela Hanekego. Główną rolę w tym filmie zagrała francuska aktorka Isabelle Huppert.

Powieści[edytuj]bukolit. hörroman; Wien 1979
jesteśmy przynętą, kochanie! (wir sind lockvögel baby!); Reinbek 1970; wydanie polskie: W.A.B., 2009
Michael. Ein Jugendbuch für die Infantilgesellschaft; Reinbek 1972
Amatorki (Die Liebhaberinnen); Reinbek 1975; wydanie polskie: W.A.B., 2005
Wykluczeni (Die Ausgesperrten); Reinbek 1980; wydanie polskie: W.A.B., 2005
Pianistka (Die Klavierspielerin); Reinbek 1983; wydanie polskie: Sic!, 1997
Oh Wildnis, oh Schutz vor ihr; Reinbek 1985
Pożądanie (Lust); Reinbek 1989; wydanie polskie: W.A.B., 2007
Dzieci umarłych (Die Kinder der Toten); Reinbek 1995; wydanie polskie: W.A.B., 2009
Żądza (Gier); Reinbek 2000; wydanie polskie: W.A.B., 2007
Zazdrość (Neid) 2009 − opublikowana w Internecie
Dramaty[edytuj]Was geschah, nachdem Nora ihren Mann verlassen hatte; 1977
Clara S.; 1981
Burgtheater; 1983
Choroba, albo współczesne kobiety; 1984
Präsident Abendwind; 1987
Wolken.Heim; 1988
Totenauberg; 1991
Raststätte; 1994
Stecken, Stab und Stangl; 1996
Ein Sportstück; 1998
er nicht als er; 1998
In den Alpen
Das Werk
Prinzessinnendramen
Bambiland; 2003'

Do czytania	Do oglądania	Do słuchania

Nie ma plików w tym folderze