1953 - Winston Churchill

WINSTON CHURCHILL (1953)




KTO:
polityk, pisarz, biograf, historyk, publicysta, mówca
NARODOWOŚĆ:
angielska
URODZONY:
30 listopada 1874, Woodstock (hrabstwo Oxford)
ZMARŁ:
24 stycznia 1965, Londyn
DZIEŁA:
"Historia malakandzkich jednostek wojskowych" (1898)
"Savrola czyli histońa rewolucji w Lauranii" (1898)
"Kryzys światowy" (1923-1929) - dzieło historyczno-polityczne
"Moje wczesne lata" (1930) - autobiografia
"Marlborough. Jego życie i czasy" (1933-1938)
"Druga wojna światowa" (1948-1954)
"Historię narodów anglojęzycurych" (1956-1958)

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "wielkie mistrzostwo utworów o charakterze historycznym i biograficznym, a także błyskotliwą sztukę oratorską, z pomocą której bronił najwyższych ludzkich wartości". Przez członków jury porównany został do Cezara i Cycerona w jednej osobie.

FAKTY Z ŻYCIORYSU:
Winston Churchill urodził się w lordowskiej rodzinie z wielkimi tradycjami. Jego ojciec, Randolph, zerwał w 1886 r. z partią konserwatywną, co przypłacił utratą funkcji przewodniczącego lzby Gmin i ministra finansów oraz wielką polityczną klęską. 12-letni Winston bardzo przeżył to wydarzenie i postanowił w przyszłości zrehabilitować nazwisko Churchillów. Otrzymał znakomite wykształcenie, m.in. w elitarnej szkole w Harrow. Po jej ukończeniu wstąpił do wojskowej uczelni w Sandhurst, którą ukończył z wynikiem bardzo dobrym. W 1895 r. po śmierci ojca, służył w 4 pułku huzarów, z którego wziął urlop, by pojechać na Kubę i pisywać korespondencje dla londyńskiej gazety "Daily Graphic".

W latach 1896-97 służył w Indiach, gdzie powstała jego "Historia malakandzkich jednostek wojskowych" (1898) oraz jedyny utwór czysto literacki "Savrola czyli historia rewolucji w Lauranii". Jako żołnierz i korespondent brał udział w słynnej ekspedycji brytyjskiej wzdłuż Nilu i Sudanu. W 1899 r. porzucił armię i zajął się poliiyką, przegrał jednak w prawyborach z kandydatem partii konserwatywnej i rozczarowany wyjechał jako korespondent wojenny "Morning Post" do Afryki Południowej na wojnę burską. Wrócił po roku do Anglii niemal jako bohater narodowy, po wielu niesamowitych przygodach, które przeżył i opisał, a znajdowały się wśród nich m.in. niewola, brawurowa ucieczka oraz wielodniowa tułaczka po pustyni. W 1900 r. w wieku 26 lat wybrany został do parlamentu z ramienia partii konserwatywnej. Sześć lat później na znak protestu przeciw polityce konserwatywnego rządu wystąpił ze swojego ugrupowania i na pewien czas wszedł do partii liberalnej.



Od 1908 do 1910 r. pracował w ministerstwach kolonii oraz handlu, gdzie opowiadał się za postępowymi reformami socjalnymi. W 1910 r. stanął na czele ministerstwa spraw wewnętrznych i przeprowadził reformę więziennictwa. Od 1911 r. pełnił funkcję Pierwszego Lorda Admiralicji i zabiegał o rozbudowę floty angielskiej w obliczu niemieckiego niebezpieczeństwa. Podczas I wojny swiatowej przygotował i dowodził w 1914 r. wojenną ekspedycją do Antwerpii, która przyniosła Anglikom wiele korzyści strategicznych. W 1915 r. został zmuszony do dymisji w związku z niepowodzeniem innej morskiej operacji - dardanelskiej - która miała na celu zdobycie cieśnin tureckich. Churchill postanowił zrehabilitować się w boju i wrócił do wojska, by bezpośrednio na froncie zdobyć sławę, dowodząc batalionem królewskiego pułku szkockiego. W 1916 r. mianowany został ministrem uzbrojenia w koalicyjnym gabinecie Lloyda George'a, a po wojnie kierował demobilizacją w ministerstwie obrony.

W 1921 r. stanął na czele resortu kolonii, popierał niepodległość Irlandii, doprowadził do utworzenia emiratu Transjordanii oraz do nadania Palestynie statusu żydowskiego terytorium narodowego. "Sprawa dardanelska" znów okazała się dla niego przyczyną dymisji, ale tym razem spowodowała również upadek całego gabinetu. W latach 1923-29 Churchill opublikował czterotomowe dzieło historyczno-polityczne pt. "Kryzys światowy", które niektórzy krytycy uznali za najbłyskotliwsze pamiętniki wojenne od czasów Juliusza Cezara. W 1924 r. objął kierownictwo ministerstwa finansów w rządzie Stanleya Baldwina i w ciągu czterech lat doprowadził do pełnego pokrycia funta szterlinga w złocie, choć jego deflacyjna polityka wywoływała masowe strajki.

Po upadku gabinetu konserwatystów w 1929 r. przez ponad 10 lat nie piastował żadnej funkcji rządowej. W tym czasie opublikował m.in. autobiografię "Moje wczesne lata" (1930) oraz biografię założyciela rodziny Churchillów, księcia Marlborough pt. "Marlborough. Jego życie i czasy", której cztery tomy wydał w latach 1933-38. Występował też publicznie zarówno przeciw władzy komunistów w Rosji, jak i faszystów w Niemczech, będąc zdecydowanym przeciwnikiem ugody monachijskiej z 1938 r., w której widział - w odróżnieniu od ówczesnego premiera Chamberlaina - nie pokój lecz wojnę dla Europy. Jego prognozy sprawdziły się i po wybuchu II wojny światowej mianowany został Pierwszym Lordem Admiralicji, a w 1940 r. objął funkcję premiera i ministra wojny w gabinecie koalicyjnym, obiecując swym rodakom w słynnym przemówieniu radiowym "jedynie pot i łzy". Przez pięć lat na jego barkach spoczywał ciężar prowadzenia przez Anglię działań wojennych na trzech kontynentach i trzech oceanach.

Uczestniczył wspólnie z przywódcą ZSRR Stalinem oraz USA Rooseveltem (następnie Trumanem) w konferencjach tzw. "Wielkiej Trójki", które zadecydowały o powojennym podziale politycznym Europy; miał jednak podczas tych spotkań najmniej do powiedzenia. Chociaż z wojny wyszedł jako bohater narodowy, to jednak w 1945 r. przegrał wybory i ustąpił ze stanowiska premiera. W roku następnym podczas głośnego przemówienia w Fulton, w którym potępił politykę ZSRR, użył jako pierwszy wyrażenia "żelazna kurtyna" na określenie sytuacji geopolitycznej na kontynencie. Niedługo potem w Zurychu wysunął koncepcję stworzenia Stanów Zjednoczonych Europy, w skład których włączone miałyby być również Niemcy. W latach 1948-54 ukazało się sześć kolejnych tomów monumentalnej pracy historyczno-pamiętnikarskiej pt. "Druga wojna światowa". W latach 1951-55 Churchill ponownie pełnił funkcję premiera Wielkiej Brytanu, z której musiał zrezygnować z powodu pogarszającego się stanu zdrowia.



W 1953 r. uhonorowany został literacką Nagrodą Nobla za "wielkie mistrzostwo utworów o charakterze historycznym i biograficznym, a także błyskotliwą sztukę oratorską, z pomocą której bronił najwyższych ludzkich wartości". Przez członków jury porównany został do Cezara i Cycerona w jednej osobie. Z powodu udziału w międzynarodowej konferencji na Bermudach laureat nie mógł osobiście przybyć po odbiór nagrody do Sztokholmu i zamiast niego uczyniła to żona. Po nagrodzie Nobla były też inne wyróżnienia; w tym samym roku Churchill odznaczony został m. in. Orderem Podwiązki. Samych tytułów doktor honoris causa doczekał się w swoim życiu ponad dwudziestu. W latach 1956-58 opublikował czterotomową "Historię narodów anglojęzycurych". Zmarł w 1965 r., a jego śmierć oznaczała koniec pewnej epoki w historii Wielkiej Brytanii. Kiedy 30 lat później Nagrodę Nobla otrzymał inny Anglik, William Golding, powiedział on m.in.: "Churchill dostał Nobla za swoje fascynujące filipiki - przykład odwagi i nieugiętości. Jego poezja faktu zmieniła historię".

Do czytania	Do oglądania	Do słuchania

Nie ma plików w tym folderze