1945 - Gabriela Mistral

GABRIELA MISTRAL (1945)





KTO:
poetka
NARODOWOŚĆ:
chilijska
URODZONA:
7 kwietnia 1889, Vicunha (Andy)
ZMARŁA:
10 stycznia 1957, Nowy Jork
DZIEŁA:
"Sonety śmierci" (1911) - zbiór wierszy
"Niepocieszenie" (1922) - zbiór wierszy
"Czułość" (1924) - zbiór wierszy
"Karczowanie" (1938) - zbiór wierszy
"Tłocznia" (1954) - zbiór wierszy

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymała ją za "poezję prawdziwego uczucia, czyniącą jej imię symbolem idealistycznych dażeń dla całej Ameryki Łacińskiej". Podczas ceremonii wręczenia nagrody członek jury, Hjalmar Gulberg powiedział: "Oddając cześć bogatej literaturze latynoamerykańskiej, witamy jej królową, twórczynię "Niepocieszenia", która stała się piewczynią żałoby i macierzyństwa".

FAKTY Z ŻYCIORYSU:
Lucila Godoy y Alcayaga, znana szerzej jako Gabriela Mistral, urodziła się w wysokogórskiej wiosce w Andach w rodzinie indiańsko-baskijskiej. Ojciec jej był tzw. palladorem czyli wędrownym trubadurem, który układał wiersze z okazji świąt ludowych. Z powodu jego włóczęgowskiego trybu życia dziewczynka wychowywana była praktycznie tylko przez matkę, która miała jeszcze córkę z pierwszego małżeństwa, Emilię. Właśnie pod wpływem Emilii, która została nauczycielką, Lucila również postanowiła poświęcić się pracy pedagogicznej. W 1907 r. będąc zatrudniona na posadzie pomocnika nauczyciela w szkole wiejskiej La Cantera zakochała się i zaręczyła z miejscowym kolejarzem, który dwa lata później popełnił samobójstwo. Pod wpływem wstrząsu, jakim była śmierć ukochanego, dwudziestolelnia dziewczyna zaczęła pisać wiersze, wydane później w tomie "Sonety śmierci" (1911). Zbiór ten wyróżniony został główną nagrodą podczas konkursu literatury chilijskiej "Festiwal kwiatów" w Santiago. Bojąc się, że miłosna tematyka wierszy może zaszkodzić jej w karierze pedagogicznej Lucila Godoy y Alcayaga opublikowała swój tomik pod pseudonimem Gabriela Mistral, którego używać będzie do końca życia. Pseudonim ten wzięła od imienia i od nazwiska swoich ulubionycń poetów: Gabriela d' Annunzio i Frédérica Mistrala.

W 1910 r. wygrała konkurs na posadę wykładowcy w szkole pedagogicznej w Santiago, następnie została starszym inspektorem oświatowym w Antofagaste na północy Chile, gdzie uczyła jednocześnie języka hiszpańskiego, historii i geografii. W tym czasie przeżyła jeszcze jedną nieszczęśliwą miłość: jej ukochany, również poeta, wybrał dla pieniędzy inną - bogatą - kobietę. Gabriela przeniosła się do Punta-Arenas na południu kraju, a potem do Temuco, gdzie objęła stanowisko dyrektorki żeńskiego gimnazjum. Poznała tam szesnastoletniego Pablo Nerudę, wówczas początkującego poetę, któremu wiele pomogła, udostępniając m.in. księgozbiory szkolnej biblioteki. W 1921 r. została dyrektorką gimnazjum w Santiago, a w roku następnym wydała zbiór wierszy "Niepocieszenie", po którym zyskała miano "poetka wszelkich odcieni rozpaczy". O tomiku tym amerykański krytyk, Mildread Adams, napisała: "Niepocieszenie" to cierpienie i tragedia, samobójstwo ukochanego, męki kobiety, która sprzeczała się z nim i straciła go; to niespełnione pragnienie posiadania dziecka z ukochanym mężczyzną. Zgryzota, bolesć i rozpacz łączą się z miłością do wiejskiego krajobrazu i wiejskich dzieci, ze zrozumieniem wiejskiej misji nauczyciela w społeczeństwie. Język poetycki jest prosty, niemal prymitywny". Dzięki wydawcy, którym był Instytut Hiszpanii przyszedł rozgłos.

Niedługo potem Gabriela Mistral zwolniona została ze stanowiska, ponieważ władze wydały przepis, w myśl którego posady dyrektorskie obejmować mogli tylko ludzie z wyższym wykształceniem uniwersyteckim. Poetka otrzymała propozycję od ministra oświaty w Meksyku, aby opracować projekt reformy szkolnictwa w tym kraju. Z zadania tego wywiązała się znakomicie, a czas spędzony w Meksyku wykorzystała na studiowanie historii lndian. Wiele później podróżowała m. in. po Stanach Zjednoczonych, Hiszpanii, Szwajcarii i Włoszech, a po powrocie do Chile otrzymała państwową rentę i posadę rządowego doradcy do spraw kultury latynoamerykańskiej. W 1924 r. opublikowała kolejny tomik wierszy "Czułość", w którym poszerzyła znacznie diapazon przeżyć i ekspresji oraz dała wyraz swej głęboko chrześcijańskiej wizji swiata. Zbiór ten wywarł wielkie wrażenie na twórcach francuskich, takich jak m.in. Roger Caillois czy Paul Valery, który zauważył, że "nie ma ani jednego wiersza Gabrieli Mistral, w jakim nie czułoby się namacalnej obecności rzeczy i zjawisk natury, talcich jak chleb, woda, sól, powietrze, góry, ziemia, owoce".

W 1926 r. poetka wyjechała do Paryża, gdzie pracowała dla jednej z komisji Ligi Narodów. Przygotowywała też w Europie publikacje utworów literatury latynoamerykańslciej, popularyzując m.in. poezję Pablo Nerudy. W latach 1930-31 wykładała na uniwersytetach w USA; potem poświęciła się służbie dyplomatycznej: w 1934 r. w Hiszpanii, a cztery lata później we Francji. W 1938 r. wydała zbiór poezji "Karczowanie", napisany pod wpływem wojny domowej w Hiszpanii i mający antyfaszystowską wymowę. W 1939 r. Gabriela Mistral wyjechała do Brazylii, gdzie zaprzyjaźniła się z austriackim pisarzem Stefanem Zweigiem, który wyemigrował z Wiednia po anschlussie Austrii. W 1942 r. pod wpływem doniesień z Europy o ludobójstwie Żydów Zweig wspólnie z żoną popełnili samobójstwo. Półtora roku później to samo uczynił osiemnastoletni kuzyn poetki, Juan Miguel, który mieszkał z nią od czwartego roku życia, i którego, nie mając własnych dzieci, kochała jak syna.

W 1945 r. Gabriela Mistral jako pierwsza przedstawicielka Ameryki Południowej uhonorowana została literacką Nagrodą Nobla za "poezję prawdziwego uczucia, czyniącą jej imię symbolem idealistycznych dażeń dla całej Ameryki Łacińskiej". Podczas ceremonii wręczenia nagrody członek jury, Hjalmar Gulberg powiedział: "Oddając cześć bogatej literaturze latynoamerykańskiej, witamy jej królową, twórczynię "Niepocieszenia", która stała się piewczynią żałoby i macierzyństwa". W 1946 r. poetka została konsulem chilijskim w Los Angeles, pracując jednocześnie w Komisji Praw Człowieka ONZ. Sześć lat później objęła posadę konsula we Włoszech, ale z powodu choroby opuściła Rzym i zamieszkała w Nowym Jorku.

W 1954 r. otrzymała tytuł doktora honoris causa uniwersytetów Santiago i Columbia. W tym samym roku wydała ostatni zbiór poezji "Tłocznia", napisany pod wpływem samobójstwa Zweigów i Juana Miguela. Gabriela Mistral zmarła w 1957 r. w Nowym Jorku na raka. Ciało przewieziono do miejscowości Montegrande w chilijskich Andach, gdzie spędziła dzieciństwo, a na grobie umieszczono cytat z dzieł poetki: "Naród bez swojego artysty to jak ciało bez duszy". W tym samym roku amerykański tłumacz jej poezji pisał: "W krajach hiszpanojęzycznych wiersze Gabrieli znane są w każdym domu". Od tamtego czasu popadły one w zapomnienie, nawet w jej ojczyźnie, gdzie w roku 1985 poeta Gonzalo Rojas opublikował szkic pt. "Odczytać na nowo", w którym nawoływał do ponownego odkrycia twórczości "poetki niepocieszenia".

Do czytania

Nie ma plików w tym folderze