-
14950 -
4023 -
6612 -
8732
44983 plików
2035,38 GB
KTO:
dramaturg i eseista
NARODOWOŚĆ:
belgijska
URODZONY:
29 sierpnia 1862 w Gandawie
ZMARŁ:
6 maja 1949 w Orlamonde k. Nicei
DZIEŁA:
"Zabójstwo niewinnych" (188 ) - nowela
"Cieplarnie" (1889) - zbiór poezji
"Księżniczka Malena" (1890) - sztuka teatralna
"lntruz" (1890) - dramat
"Ślepcy" (1891) - dramat
"Alladyna i Palomides" (1894) - dramat
"Wnętrze" (1894) - dramat
"Śmierć Tintagila" (1894) - dramat
"Siedem królewien" (1891) - dramat
"Aglawene i Selizeta" (1896) - sztuka
"Ariana i Niebieska Broda" (1901) - sztuka
"Monna Vanna" (1902) - sztuka
"Skarb ubogich" (1896) - zbiór esejów
"Mądrość i przeznaczenie" (1898) - zbiór esejów
"Życia pszczół" (1901) - traktat
"Siostra Beatryks" (1900) - sztuka
"Joyzella" (1903) - sztuka
"Niebieski ptak" (1908) - sztuka
"Śmierœć" (1913)
"Gość nieznany" (191~,
"Cień skrzydeł" (1933)
"Przed wielkim milczeniem" (1934)
"Życie termitów" (1926)
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "wielostronną działalność literacką, a w szczególności za utwory dramatyczne, wyróżniające się bogactwem wyobraźni i poetycką fantazją".
FAKTY Z ŻYCIORYSU:
Maurice Maeterlinck urodził się w 1862 r. w bogatej rodzinie flamandzkiej. W latach 1874-81 wychowywał się i uczył w szkole jezuickiej, a następnie, zgodnie z życzeniem rodziców, rozpoczął studia prawnicze w Gandawie. W 1885 r. przebywał przez pół roku w Paryżu, gdzie zamiast doskonalić swą prawniczą wiedzę, jak pierwotnie zamierzał, spędzał czas w towarzystwie literatów. Poznał wówczas francuskich symbolistów m.in. Villiers de L'isle-Adama oraz Saint-Pol-Roux, którzy wywarli na niego znaczny wpływ. Po powrocie do Gandawy Maeterlinck rozpoczął pracę jako prawnik, pisząc jednocześnie swoje pierwsze utwory.
Debiutował w 1886 r. nowelą "Zabójstwo niewinnych" drukowaną w paryskim miesięczniku "La Pléiade". W 1889 r. wydał zbiór poezji "Cieplarnie", a w następnym roku ukazała się jego sztuka teatralna "Księżniczka Malena", o której Octave Mirabeau pisał na łamach "Le Figaro", że stoi ona "ponad wszystkim, co jest pięknego u Szekspira". Zachęcony tą recenzją oraz pochwałami Stephane'a Mallarme'a, młody twórca postanowił porzucić zajęcia prawnicze i oddać się bez reszty pracy pisarskiej. W latach 1890-91 opublikował dwa głośne dramaty: "lntruz" i "Ślepcy" pierwsze z wielu, które przyniosą mu miano najwybitniejszego dramaturga epoki symbolizmu. Sformułował wówczas założenia swojego teatru. Powiedział m.in.: "Wszyscy wiemy coś bezwiednie i być może tylko to wiemy rzeczywiście, bo reszta wydaje się nader wątpliwa. Należy przywiązywać wagę tylko do tego, z czego nie możemy zdać sobie sprawy, bo nasza nieświadomość ma, dzięki temu właśnie, jakieś nieuchwytne piętno lepszej części naszej istoty". W poglądach jego występują podobieństwa do myśli średniowiecznego mistyka flamandzkiego Jana van Ruysbroeka (którego dzieło "Ozdoba ślubu duchowego" Maeterlinck przetłumaczył na język francuski podczas swego pobytu w Paryżu w 1885 r.) oraz do idei niemieckiego romantyka Novalisa, który przedstawiał człowieka jako wieczną ofiarę nierozpoznawalnych sił. Podobnie dzieje się w dramatach Maeterlincka: jego bezwolni i bierni bohaterowie są igraszkami losu, ciąży nad nimi nieuchronne fatum.
W roku 1894 dramaturg napisał aż trzy utwory sceniczne, przeznaczone dla marionetek: "Alladyna i Palomides", "Wnętrze" oraz "Śmierć Tintagila". Uważał bowiem, że lalki, całkowicie bezwolne i manipulowane dłońmi aktorów, lepiej nadają się do odgrywania symboli i archetypów. Marionetki z kolei wpisywały się idealnie w konwencję bajkową, więc Maeterlinck coraz częściej pisał swoje sztuki teatralne w formie bajek. Takim utworem jest na przykład "Siedem królewien" (1891), gdzie bohater - piękny królewicz - budzi pocałunkiem sześć śniących królewien, a siódmej, tej jedynej, w której jest zakochany, uratować nie może. Twórca bardzo często później odwoływać się będzie do poetyki bajki, gdyż - jak zauważy Beltina Knapp - gatunek ten jest "najgłębszym i najprostszym wyrazem świadomości zbiorowej i odwołuje się bezpośrednio do uczuć człowieka". Z czasem w utworach Maeterlincka - zwłaszcza po jego ślubie w 1895 r. - coraz więcej będzie apoteozy życia, nad którym co prawda dalej ciążyć ma nieokreślone fatum, ale które można ułożyć sobie szczęśliwie dzięki wewnętrznemu spokojowi i harmonii ducha. Te radosne wątki pojawią się m.in. w sztukach: "Aglawene i Selizeta" (1896), "Ariana i Niebieska Broda" (1901) czy "Monna Vanna" (1902), której akcja dzieje się w XV wiecznej Pizie, oblężonej przez florentyńczyków.
W 1896 r. Maeterlinck przeprowadził się do Paryża, gdzie w tym samym roku opublikował pierwszy z serii swoich głośnych zbiorów eseistycznych "Skarb ubogich". Następny - "Mądrość i przeznaczenie" (1898) - uznany został za biblię stoicyzmu; autor uznał w nim energię oraz dobroć za dwie siły zdolne zapewnić człowiekowi szczęście. Największą sławę przyniosło mu jednak opublikowanie w 1901 r. "Życia pszczół" - traktatu, w którym z plastyczną poetyckością porównał ul do społeczności ludzkiej. Twórcy, chociaż sam był ateistą, nigdy nie opuszczały zainteresowania mistyczne; dał im wyraz w takich sztukach, jak "Siostra Beatryks" (1900), "Joyzella" (1903), a przede wszystkim "Niebieski ptak" (1908), wystawiony po raz pierwszy przez Konstantina Stanisławskiego w moskiewskim teatrze MChAT. W 1902 r. Claude Debussy skomponował operę "Pelleas i Melisanda" do libretta opartego na dramacie M.M. z 1893 r. pod tym samym tytułem.
W 1911 r. za "wielostronną działalność literacką, a w szczególności za utwory dramatyczne, wyróżniające się bogactwem wyobraźni i poetycką fantazją" Maurice Maeterlinck uhonorowany został literacką Nagrodą Nobla. Nie mógł wziąć udziału w ceremonii jej wręczenia z powodu choroby i w jego imieniu wystąpił ambasador Belgii. Twórca otrzymał też propozycję członkostwa Akademii Francuskiej, ale odmówił, gdyż warunkiem było zrzeczenie się obywatelstwa belgijskiego. Interesować się zaczął wówczas sprawami życia pozagrobowego, a swoje przemyślenia na ten temat zawarł w "Śmierci" (1913) i "Gościu nieznanym" (1915), a po latach wrócił do nich jeszcze w sztukach: "Cień skrzydeł" (1933) i "Przed wielkim milczeniem" (1934).
Podczas I wojny światowej Maeterlinck chciał wstąpić na ochotnika do belgijskiej gwardii obywatelskiej, ale odmówiono mu z powodu podeszłego wieku. Prowadził ożywioną działalność propagandową przeciw Niemcom w Europie i w Ameryce. Po wojnie otrzymał belgijski Krzyż Orderu Leopolda. W 1919 r. rozszedł się ze swoją pierwszą żoną i poślubił drugą. W dwudziestoleciu międzywojennym pisał więcej artykułów publicystycznych niż dzieł literackich. W latach 1920-42 wydał 12 tomów utworów, z których największą popularność zdobyło "Życie termitów" (1926), gdzie porównał komunizm do zbiorowości tytułowych owadów - istot dobrze zorganizowanych. W 1939 r., przeczuwając rychłe wkroczenie hitlerowców do Belgii Maeterlinck wyjechał do Portugalii, gdzie nagrodzony zastał Orderem Miecza Św. Jakuba. Nie czuł się tam jednak bezpieczny i wkrótce wyruszył do Stanów Zjednoczonych, by przeżyć tam następnych kilka lat. W 1947 r. osiadł pod Niceą w swojej willi pod nazwą "Uł", gdzie umarł dwa łata później na zawał serca. Chociaż deklarował się jako ateista, pogrzeb miał chrześcijański.
Nie ma plików w tym folderze
-
0 -
0 -
0 -
0
0 plików
0 KB