-
14950 -
4023 -
6612 -
8732
44983 plików
2035,38 GB
![Foldery Foldery](http://x4.static-chomikuj.pl/res/152bece31a.png)
![Ostatnio pobierane pliki Ostatnio pobierane pliki](http://x4.static-chomikuj.pl/res/152bece31a.png)
KTO:
dramaturg, prozaik i poeta
NARODOWOŚĆ:
nigeryjska
URODZONY:
13 lipca 1934, Abebkute (Zachodnia Nigeria)
DZIEŁA:
"Mieszkańcy błot" - sztuka
"Lew i perła" - sztuka
"Taniec lasu" (1960) - sztuka
"Niedole brata Hieronima" - sztuka
"Tłumacze" (1965) - powieść
"Droga" 91966) - sztuka
"Wiersze z więzienia" (1969)
"Wrota lochu" (1972) - tomik poetycki
"Żniwo Kongi" 91969) - sztuka
"Człowiek umarł" (1972)
"Czas anomii" (1973) - powieść
"Mit, literatura i świat afrykański" 91975) - zbiór esejów
"Śmierć i królewski jeździec" (1975) - sztuka
"Opera Wonyosi" (1977)
"Ziemia Mandeli" (1989) - zbiorek poetycki
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją jako ten, który "w szerokiej perspektywie kulturowej i z poetyckim kolorytem kształtuje dramat istnienia".
FAKTY Z ŻYCIORYSU:
Wole Soyinka urodził się w murzyńskiej rodzinie w Zachodniej Nigerii w czasie, gdy kraj ten był kolonią brytyjską. Rodzina należała do plemienia Jorubów, których tradycje i tańce rytualne wywarły w dzieciństwie na Soyince wielkie wrażenie. W szkole średniej zaczął pisać swoje pierwsze utwory literackie wyróżnione kilkoma nagrodami. W 1946 r. przyjęty został do rządowego college'u w Ibadanie - najbardziej prestiżowej szkoły tego typu w Nigerii. Po jej ukończeniu w 1950 r. wyjechał do Lagos, gdzie pracował jako urzędnik. Pisał wówczas opowiadania, przede wszystkim z myślą o radiu, gdyż tylko w ten sposób jego twórczość mogła dotrzeć do Nigeryjczyków, którzy w przeważającej większości byli analfabetami. W 1952 r. rozpoczął studia w kolejnej elitarnej uczelni - na uniwersytecie w Ibadanie, gdzie uczęszczał na wykłady z literatury angielskiej, historii i języka greckiego. W 1954 r. Soyinka wyjechał studiować literaturę angielską na uniwersytet w Leeds, gdzie pod kierunkiem Wilsona Knighta poznawał teorię dramatu. Trzy lata później skończył studia z wyróżnieniem i zaczął pisać pracę doktorską. Pod wpływem swojego promotora, którego w teatrze fascynowała ceremonialność oraz nawiązanie dialogu z przeszłością, Soyinka postanawia połączyć tradycje teatru europejskiego z rytualnymi inscenizacjami Jorubów. Pisze wtedy dwie pierwsze sztuki - "Mieszkańcy błot" oraz "Lew i perła" - poświęcone walce "nowego" ze "starym" w Afryce. Druga z nich wywołuje zainteresowanie kierownictwa londyńskiego Royal Court Theatre, które postanawia wystawić sztukę u siebie. Na wieść o tym Soyinka porzuca studia doktoranckie i przenosi się do Londynu, gdzie rozpoczyna pracę w teatrze przy korekcie utworów.
W 1960 r. wraca do Nigerii, gdzie zakłada jeden z pierwszych profesjonalnych zespołów teatralnych na kontynencie afrykańskim - "1960 Masks", z którym odwiedzi wkrótce Amerykę Północną i Europę. 1 października 1960 r. w Lagos - w dniu uzyskania niepodległości przez Nigerię - ma miejsce premiera jego najwybitniejszej sztuki "Taniec lasu", nagrodzonej przez czasopismo "Observer". Sławę Soyinki ugruntowuje jego następny utwór sceniczny - utrzymane w konwencji satyrycznej "Niedole brata Hieronima". Od 1962 r. dramaturg wykłada literaturę angielską na uniwersytecie w Ife, gdzie prowadzi ożywioną polemikę z tzw. "negrofilami", którzy przeciwni są wprowadzaniu do kultury narodowej jakichkolwiek elementów europejskich. Rok później Soyinka podaje się do dymisji na znak protestu wobec politycznych decyzji władz uniwersytetu. W 1965 r. zostaje aresztowany i skazany na karę więzienia za to, że ośmiela się na antenie radiowej poddać w wątpliwość uczciwość wyborów w Zachodniej Nigerii. Zostaje wypuszczony po dwóch miesiącach, po ostrych protestach amerykańskich i angielskich pisarzy. Rozpoczyna wykłady na uniwersytecie w Lagos i publikuje swą pierwszą powieść pt. "Tłumacze" (1965), która przyniosła mu uznanie na całym świecie. Opowiada w niej o demoralizacji i korupcji młodych elit nigeryjskich, które nie mogą dać sobie rady z budowaniem niepodległego państwa w świeżo wyzwolonym kraju. W następnym roku jego sztuka "Droga" otrzymuje Grand Prix na I Światowym Festiwalu Sztuki Murzyńskiej w Dakarze.
W 1967 r. wybucha w Nigerii wojna domowa. Soyinka, oskarżony o zmowę z powstańcami, zostaje skazany na 27 miesięcy więzienia. Tym razem nie pomagają protesty społeczności międzynarodowej - pisarz spędzi w pojedynczej celi cały okres wojny, aż do upadku Biafry, kiedy to ogłoszona zostanie amnestia. Po wyjściu na wolność w październiku 1969 r. publikuje "Wiersze z więzienia", które podobnie jak wiersze z kolejnego tomiku poetyckiego "Wrota lochu" z 1972 r., będą jedynymi utworami pisanymi w języku Joruba. Pozostała twórczość Soyinki powstała w języku angielskim. W 1969 r. pisarz zostaje dyrektorem szkoły dramatycznej przy uniwersytecie w Ibadanie, gdzie założy czasopismo teatralne "Black Orpheus" oraz wystawi po raz pierwszy swoją komedię muzyczną "Żniwo Kongi", ośmieszającą afrykański despotyzm. Zostanie ona zekranizowana w 1970 r., a Wole Soyinka zagra w niej główną rolę.
W 1972 r. pisarz publikuje w Anglii i w Ameryce swoje wspomnienia z więzienia zatytułowane "Człowiek umarł". Jeździ z wykładami po Europie, odbywa staż na uniwersytecie w Cambridge i w Churchill College, pisze kolejne sztuki teatralne, a w 1973 r. wydaje drugą powieść "Czas anomii". W 1975 r. Soyinka zostaje redaktorem czasopisma "Transition" w stolicy Ghany - Akrze, ale jeszcze w tym samym roku - po przewrocie politycznym w Nigerii - wraca do kraju i rozpoczyna wykłady z języka angielskiego na uniwersytecie w Ife. W ciągu kilku miesięcy wydaje zbiór esejów "Mit, literatura i świat afrykański", w których mówi o partnerstwie kultur afrykańskiej i europejskiej, oraz wystawia głośną sztukę "Śmierć i królewski jeździec". W 1977 r. ma miejsce premiera jego "Opery Wonyosi", opartej na motywach "Opery za trzy grosze" Brechta i wyśmiewającej rzekomy rozkwit Nigerii po odkryciu złóż ropy nattowej.
W następnych latach Soyinka prowadzi ożywioną działalność polityczną, pedagogiczną oraz teatralną. W 1986 r. Wole Soyinka uhonorowany zostaje jako pierwszy pisarz afrykański literacką Nagrodą Nobla. Swój wykład noblowski pisarz poswięcił przebywającemu wówczas w więzieniu przywódcy Afrykańskiego Kongresu Narodowego, Nelsonowi Mandeli. Jemu też dedykował swój tomik poetycki z 1989 r. zatytułowany "Ziemia Mandeli".
Nie ma plików w tym folderze
-
0 -
0 -
0 -
0
0 plików
0 KB
![Chomikowe rozmowy Chomikowe rozmowy](http://x4.static-chomikuj.pl/res/a2dccdc43c.png)
![Zaprzyjaźnione i polecane chomiki (18) Zaprzyjaźnione i polecane chomiki (18)](http://x4.static-chomikuj.pl/res/cba406437d.png)