1982 - Gabriel García Marquez

GABRIEL GARCIA MARQUEZ (1982)




KTO:
prozaik
NARODOWOŚĆ:
kolumbijska
URODZONY:
6 marca 1928, Aracataca (Kolumbia)
DZIEŁA:
"Trzecia odmowa" (1947) - opowiadanie
"Szarańcza" (1955) - powieść
"Nie ma kto pisać do pułkownika" (1961) - powieść
"Zła godzina" (1962) - powieść
"Pogrzeb Mama Grande" (1962) - zbiór opowiadań
"Sto lat samotności" (1967) - powieść
"Opowieść rozbitka" (1970) - opowiadanie
"Jesień patriarchy" (1975) - powieść
"Kronika zapowiedzianej śmierci" (1981) - powieść
"Miłość w czasie zarazy" (1985) - powieść
"Na fałszywych papierach w Chile" (1986) - reportaż
"Generał w labiryncie" (1989) - powieść
"Dwanaście opowiadań tułaczych" (1992)
"O miłości i innych demonach" (1994)
"Raport z pewnego porwania" (1996)
"Morze utraconych opowiadań i inne felietony " (2000)

Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ja za "powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu".

FAKTY Z ŻYCIORYSU:
Gabriel Garcia Márquez urodził się w 1928 r. w bananowym porcie Aracataca nad Morzem Karaibskim. Od najmłodszych lat wychowywany był przez babcię, która opowiadała mu indiańskie mity i legendy, oraz dziadka, emerytowanego pułkownika wciąż wspominającego epizody z wojny domowej, przypadającej na jego młodość. W 1947 r. rozpoczął studia prawnicze na uniwersytecie w Bogocie, gdzie w miejscowej gazecie "Espectador" opublikował swoją pierwszą opowieść "Trzecia odmowa". Po roku przeniósł się do Kartageny, aby tam studiowaó prawo, ale większość czasu poświęcał pracy dziennikarsbej, pracując jako reporter w redakcji "Heraldo", gdzie miał nawet stałą rubrykę, zatytułowaną "Żyrafa". Pisanie artykyłów do gazety traktował bardzo serio, ale już wówczas marzył o napisaniu wielkiej powieści, do czego przymiarką była wydana w 1955 r. "Szarańcza". Rok wcześniej Garcia Márquez ponownie znalazł się w Bogocie, gdzie pracował w "Espectadorze". Zasłynął serią reportaży pt. "Opowieść rozbitka", która wydana później w formie książkowej zmieniła się w przygodową mikropowieść. Opowiadała ona autentyczną historię kolumbijskiego marynarza, który wyrzucony za burtę statku, dryfował na pełnym morzu przez dziesięć dni, walcząc o przeżycie. Inna seria reportaży wydrukowana w "Espectadorze" zmieniła nie tylko jego życie, ale wplynęła decydująco na losy gazety. Ujawnił on bowiem fakty, mówiące o tym, że kolumbijska marynarka wojenna zajmowała się przemytem. Wybuchł wielki skandal: gazetę zamknięto, a przebywający jako jej korespondent w Europie Márquez został bez środków do życia.



Przez dwa lata pracował bez zobowiązań jako dziennikarz, a później znalazł zatrudnienie w kubańskiej rządowej agencji prasowej Preasa Latina. Już wówczas krystalizowały się jego prokomunistyczne sympatie; z czasem stanie się przyjacielem Fidela Castro i gorącym zwolennikiem ZSRR. W 1961 r. przeniósł się do Meksyku, gdzie utrzymywał się z pisania scenariuszy i artykułów, wydawał również książki. Jeszcze w tym samym roku ukazała się jego powieść "Nie ma kto pisać do pułkownika", a niedługo potem zbiór opowiadań "Pogrzeb Mama Grande" (1962). Światowy sukces przyniosła mu jednak opublikowana w 1967 r. powieść "Sto lat samotności", która od razu stała się międzynarodovvym bestsellerem. Peruwiański pisarz Mario Vargas Llosa nazwał ją "literackim trzęsieniem ziemi", a Pablo Neruda określił ją jako "największe wydarzenie - w literaturze hiszpańskojęzycznej od czasów "Don Kichota" Cervantesa". Utwór ten, przedstawiając sagę rodu Buendia z wioski Macondo, jest jednocześnie syntezą dziejów Ameryki Południowej, napisaną w stylu, który znawcy literatury okrzyknęli "realizmem magicznym". Choć powszechnie powieść ta uznawana jest za biblię gatunku, polski krytyk Adam Elbanowski uważa, że jest ona raczej pastiszem, a właściwie "antypowieścią realizmu magicznego", prowadzącą subtelną grę literacką z innymi pisarzami południowoamerykańskimi: Borgesem, Carpentierem czy Cortazarem.



W 1975 r. ukazała się kolejna głośna powieść Márqueza "Jesień patriarchy", którą sam pisarz uważa za najwybitniejszą w swoim dorobku. Ten hiperboliczny obraz latynoamerykańskiego dyktatora jest w rzeczywistości opowieścią o samotności władcy. Wielkim sukcesem była także wydana w 1981 r. powieść "Kronika zapowiedzianej śmierci", nazywana również "magicznym reportażem". W 1982 r. Gabriel Garcia Márquez uhonorowany został literacką Nagrodą Nobla za "powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu". W swojej mowie noblowskiej pisarz opowiadał o wyzysku rdzennej ludności Ameryki Południowej. Jeszcze w tym samym roku ukazała się książka "Zapach gujawy", będąca wywiadem-rzeką, jaki z laureatem przeprowadził inny kolumbijski twórca, Plinio Apuleyo Mendoza. Wypowiadając się na temat swojego rodowodu artystycznego, Gabriel Garcia Márquez powiedział: "Życie codzienne w Ameryce Łacińskiej świadczy o tym, że rzeczywistość obfituje w nadzwyczajne zjawiska... Rejon Karaibów nauczył mnie widzieć rzeczywistość w inny sposób, nauczył mnie akceptować nadnaturalność jako coś, co tworzy nasze życie codzienne... Historia Karaibów jest wypełniona magią".



Garcię Márqueza porównuje się czasami do Williama Faulknera, ponieważ tak jak Faulkner stworzył w swoich utworach wyimaginowaną krainę Yoknapatawapha, wzorowaną na rodzinnym Mississipi, tak też akcja większości dzieł Kolumbijczyka dzieje się w zmyślonej wiosce Macondo, dla której prototypem była Aracataca. W odróżnieniu od wielu twórców, których aktywność pisarska po otrzymaniu Nagrody Nobla wyczerpała się, Gabriel Garcia Márquez nie przestał pisać. W 1985 r. wydał znakomitą powieść "Miłość w czasie zarazy", a w 1989 r. powieść "Generał w labiryncie", poświęconą wielkiemu bojownikowi o wolność Ameryki i dyktatorowi, Simonovi Bolivarowi. W 1992 roku ukazali się "Dziwni pielgrzymowie", zaś w 1994 ostatnia z jego dotychczasowych książek - "Miłość i inne demony". Obecnie Garcia Márquez mieszka w Meksyku i jest w ciągłym stanie "pisania powieści". W Polsce w 2000 roku ukazał się zbiór pt. "Morze utraconych opowiadań i inne felietony". Oto jego krótki opis:

"Lata 1980-1984 to w życiu Gabriela Garcii Marqueza okres niespokojny, czas splendorów i czas politycznych zawirowań. W 1981 roku otrzymuje Legię Honorową, w 1982 - literacką Nagrodę Nobla. Ten najsłynniejszy Kolumbijczyk mieszka w tym czasie z dala od rodzinnego kraju, zmuszony do natychmiastowej ucieczki z Kolumbii wobec groźby aresztowania za rzekome powiązania z partyzantką M-19. Jest to także okres intensywnej pracy twórczej. Skończył właśnie Kronikę zapowiedzianej śmierci, pracuje nad scenariuszami, a w 1982 roku rozpoczyna pracę nad nową powieścią - powieścią o miłości. Od października 1980 do marca 1984 pisze regularnie felietony do kolumbijskiego "El Espectador", przedrukowywane w innych hiszpańskojęzycznych czasopismach. W sumie powstało ich 167. Kunszt Garci Marqueza - dziennikarza splata się z mistrzostwem dojrzałego pisarza. Dywagacje polityczne na temat sytuacji w Ameryce üacińskiej, wojna o Falklandy, gorzkie rozliczenia z własnym krajem (opatrzone wspólnym symbolem zapachu guajawy), rozważania na tematy muzyczne, literackie i językowe, subiektywne portrety polityków owych czasów: Torrijosa, młodego Gonzaleza, Reagana, Mitterranda czy Palmego, osobiste refleksje na temat festiwalu w Cannes, a także Nagrody Nobla, pisane jeszcze przed jej otrzymaniem - to tylko niektóre tematy. Wspaniałą ciekawostką są dwa felietony na tematy polskie, pisane w Paryżu w grudniu 1981 i w styczniu 1982 r. Warto zanurzyć się w to morze utraconych opowiadań, by je z czasem wyłowić."

Do czytania	Do oglądania	Do słuchania

Nie ma plików w tym folderze