-
16661 -
4050 -
604 -
739
22361 plików
2904,69 GB
KTO:
powieściopisarz i nowelista
NARODOWOŚĆ:
fińska
URODZONY:
16 września 1888, Hameenkyró (Hame)
ZMARŁ:
3 czerwca 1964, Helsinki
DZIEŁA:
"Słońce życia" (1916) - powieść
"Ludzie w korowodzie życia" (1917) - tom nowel
"Nabożna nędza" (1919) - powieść
"Zasnęła za młodu" (1931) - powieść
"Ludzie w noc letnią" 91934) - powieść
"Sierpień" (1941) - powieść
"Dole i niedole człowieczego życia" (1945) - powieść
"Chłopiec żył własnym życiem", "Opowiadam i wyobrażam" , "Główne zdarzenie dnia" (1953-56 - trylogia wspomnieniowa)
Z UZASADNIENIA NAGRODY:
Otrzymał ją za "głębokie przeniknięcie w życie fińskich chłopów i wyborne opisanie ich obyczajów w więzi z przyrodą".
FAKTY Z ŻYCIORYSU:
Frans Sillanpää. urodził się w biednej chłopskiej rodzinie na południowym zachodzie Finlandii. Jego starszy brat i siostra umarli w dzieciństwie. Rodziców nie było stać na opłacenie szkoły w Tampere i tylko dzięki uzyskanemu stypendium mógł kontynuować naukę. W 1908 r. rozpoczął studia biologiczne na uniwersytecie helsińskim chcąc zostać w przyszłości lekarzem. W tym czasie dużo czytał, przede wszystkim Maeterlincka, Strindberga i Hamsuna, po lekturze którego - jak wspomina - czuł się jak pijany. Zaczął też pisać swoje pierwsze opowiadania, drukowane w helsińskich gazetach i czasopismach, dzięki czemu dość szybko stał się znany w artystycznych kręgach stolicy.
W 1913 r. porzucił uniwersytet i wrócił na wieś, by w pełni poświęcić się pracy pisarskiej. Choć nie ukończył wydziału biologii, zostanie ona jego pasją na całe życie, czemu - jako monista - da wyraz w swoich późniejszych książkach, przedstawiając człowieka jako cząstkę przyrody wpisaną w jej rytm. Pierwsza jego powieść "Słońce życia" ukazała się w 1916 r. i, choć pełna była młodzieńczego uniesienia i liryzmu, zebrała dosyć przychylne recenzje. W tym samym roku pisarz ożenił się z Sigrid Marią Sulomiaki, córką farmera z sąsiedniej wsi, z którą miał ośmioro dzieci.
W 1917 r. - roku odzyskania przez Finlandię niepodległości - Sillanpää publikuje tom nowel "Ludzie w korowodzie życia", zaś dwa lata później powieść "Nabożna nędza", która przyniosła mu wielki rozgłos. Jako pierwszy pisarz fiński opisał w niej świeżo zakończoną wojnę domową, nie stając ani po stronie "białych", ani "czerwonych", lecz ukazując okrucieństwo i bezsens bratobójczych walk. Bohaterem powieści uczynił człowieka biednego, wciągniętego nagle w wir wojennych wydarzeń. Skazany na śmierć bohater, stojąc przed plutonem egzekucyjnym, zupełnie nie rozumie, dlaczego ma umrzeć i o co toczy się wojna. Krytycy podkreślają wielką odwagę cywilną pisarza, który napisał utwór w momencie, kiedy zwycięzcy interpretowali przyczyny wojny i opisywali jej dzieje w sposób zupełnie odmienny niż on w swojej powieści. Niemniej książka cieszyła się ogromnym powodzeniem i - jak stwierdzają historycy - odegrała niebagatelną rolę w historii Finlandii. Pozwoliła bowiem Finom uleczyć pozostały po wojnie uraz psychiczny, pomogła im w pojednaniu się ze sobą i miała wpływ na kształtowanie się ich własnej państwowości. W uznaniu tych zasług rząd fiński w 192l r. przyznał pisarzowi dożywotnie stypendium.
W latach 20-tych Sillanpää napisał sześć zbiorów nowel, które sprawiły, że stał się pisarzem poczytnym nie tylko w Finlandii, ale również w Skandynawii. Tłem jego utworów były głównie rodzinne okolice prowincji Hame, bohaterami zaś prości mieszkańcy wsi, odmalowani przez niego z sympatią i zrozumieniem. Ich wiedza, choć nie wykracza poza granice rodzinnej gminy, nie ogranicza ich swiata wyobraźni, emocji i przeżyć. Opisani są językiem rzeczowym, pozornie beznamiętnym i szalenie skrupulatnym, choć nie brakuje u pisarza i poetyckości, zwłaszcza w opisach przyrody. Rozgłos w Europie przyniosła mu wydana w 1931 r. powieść "Zasnęła za młodu", w której przedstawia dzieje upadku fińskiego rodu chłopskiego. Równie wielką popularnością cieszyła się w roku następnym jego kolejna powieść "Droga człowiecza", po której porównywano pisarza do Davida Heberta Lawrence'a. Jak zauważył fiński krytyk Jakko Ahokas "u obu autorów wyczuwa się więź między zmianą pór roku a przemianami w życiu ludzi. W powieści Sillanpää czuje się oddech eposu".
W 1934 r. ukazuje się najświetniejsze dzieło pisarza - powieść "Ludzie w noc letnią", w której związek człowieka z przyrodą jest zaakcentowany jeszcze mocniej. Jak pisze jeden z krytyków: "Tajemnny urok letniej nocy łączy na kilka godzin różnych ludzi i ich odmienne losy, nadając błahym zdarzeniom głębszy ładunek filozoficzny". W 1939 r. Sillanpää, znajduje się w głębokiej depresji. Spowodowały ją: śmierć żony, wybuch II wojny światowej, wojna fińsko-radziecka, ponowne - tym razem nieudane małżeństwo - z Anną von Herzen. Wtedy właśnie otrzymuje literacką Nagrodę Nobla za "głębokie przeniknięcie w życie fińskich chłopów i wyborne opisanie ich obyczajów w więzi z przyrodą". Z powodu wojny ceremonia wręczenia nagrody nie może się odbyć, ale członkowie jury solidaryzują się z narodem fińskim, broniącym się przed ZSRR.
Nagroda Nobla nie pomaga jednak Sillanpie przezwyciężyć depresji, której apogeum przypada na lata 1940-43. Pisarz przebywa wówczas w klinice psychiatrycznej. Główną przyczyną jest niemoc twórcza. W 1941 i 1945 r. wydaje dwie powieści - "Sierpień" oraz "Dole i niedole człowieczego życia" - których bohaterami są nieszczęśliwi literaci, cierpiący na twórczą impotencję i uważający się za zupełnych nieudaczników. W ostatnich latach życia pisarz odzyskał utraconą równowagę psychiczną. W Finlandii cieszył się olbrzymią popularnością, będąc ulubieńcem narodu. W latach 1953-56 wydał trylogię wspomnieniową, na którą złożyły się książki: "Chłopiec żył własnym życiem", "Opowiadam i wyobrażam" oraz "Główne zdarzenie dnia". Zmarł w 1964 r. uważany powszechnie za najwybitniejszego pisarza fińskiego XX stulecia.
Nie ma plików w tym folderze
-
0 -
0 -
0 -
0
0 plików
0 KB