Maria Kalergis

https://buzz.gazeta.pl/buzz/7,185693,30997311,norwid-oszalal-na-jej-punkcie-gdy-odrzucila-jego-oswiadczyny.html?utm_source=facebook.com&utm_medium=SM&utm_campaign=FB_GazetaNow&fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR3gaW-GpnhYgWVYbv2hmWkWkARZXX8IX4i3kc_M89inz4SNxluOvHLnhJk_aem_CcHtT5AasgREUhWGpRQ4EA
Maria Kalergis robiła wrażenie na mężczyznach. Była wysoka, miała blond włosy, niebieskie oczy i niekwestionowany talent do gry na pianinie. Szalał za nią m.in. Cyprian Kamil Norwid, który chciał zdobyć jej rękę. Poeta postanowił, że oświadczy się jej podczas wizyty w Wenecji. Gdy został odrzucony, wyskoczył z gondoli i pobiegł prosto na dworzec, by uciec jak najdalej od niespełnionej miłości.

Maria Kalergis z domu Nesselrode urodziła się 7 sierpnia 1822 roku w Warszawie. Była córką niemieckiego szlachcica w służbie rosyjskiej Fryderyka Karola Nesselrodego oraz Polki Tekli Nałęcz-Górskiej. Rodzice Marii nie byli jednak dobraną parą i rozstali się zaledwie rok po jej narodzinach.
Gdy Maria miała sześć lat, ojciec oddał ją pod opiekę swojego stryjecznego brata, Karola Roberta Nesselrode, który mieszkał w Petersburgu i sprawował funkcję ministra spraw zagranicznych Cesarstwa Rosyjskiego. Maria dorastała więc w bogactwie, naprzeciwko słynnego Pałacu Zimowego. Już jako młoda dziewczyna znała kilka języków - posługiwała się polskim, którego nauczyła ją matka, francuskim, który był wówczas językiem salonów, ale także rosyjskim, niemieckim, angielskim i włoskim.
Kiedy Maria skończyła 16 lat, wydano ją za greckiego milionera, Jana Kalergisa. Jej mąż był od niej starszy o kilkanaście lat. Historyk prof. Andrzej Notkowski powiedział na antenie Polskiego Radia, że był to "człowiek szpetny zewnętrznie, jak i mający charakter spaczony demonem zazdrości".

"Już w podróży poślubnej robił kobiecie wręcz dantejskie sceny i awanturował się w miejscach publicznych. W obronie Polki stawali nawet przygodni towarzysze ich podróży"
- tłumaczyła historyczka dr Agnieszka Janiak-Jasińska

Rok po ślubie Marii i Jana urodziła się im córka. Różnice charakterów obu małżonków dawały jednak o sobie znać, dlatego podjęli decyzję o separacji. On wyjechał do Londynu, a ona przeprowadziła się z córką do Warszawy.
Maria starała się o rozwód, ale nigdy go nie dostała. Mimo to po rozstaniu z Kalergisem po raz pierwszy w życiu poczuła się wolna. Miała wówczas do dyspozycji całkiem spory majątek, który pozwalał jej na dostatnie życie i podróże po Europie. To w tamtym okresie zaczęła nawiązywać liczne kontakty towarzyskie. Przez pewien czas miała romans z księciem Aleksandrem Demidowem, synem carskiego ambasadora we Florencji, ale jej serce zabiło mocniej, dopiero gdy poznała hrabiego Adama Potockiego. To była dobra partia - Potocki był uznawany za przystojnego i ambitnego mężczyznę, a ponadto był jedynym spadkobiercą wielomilionowej fortuny. Maria i Adam chcieli wziąć ślub, ale ona formalnie wciąż była mężatką, a jego rodzina nie zaakceptowała ich związku. Ostatecznie zakochani się rozstali, a Adam Potocki poślubił Katarzynę Branicką, z którą doczekał się piątki dzieci.
Wiele wskazuje na to, że Maria bardzo przeżyła rozstanie z Potockim, a problemy osobiste odbiły się na jej zdrowiu. Gdy miała zaledwie 22 lata, postanowiła wyjechać do Włoch na kurację. W podróży po Europie towarzyszyła jej przyjaciółka Maria Trembicka.

Podczas pobytu w Rzymie Maria poznała starszego o rok Cypriana Kamila Norwida. Młody artysta uczył się we Włoszech sztuki rzeźbiarskiej i leczył serce złamane przez jego byłą już narzeczoną. Gdy Norwid poznał Marię, niemal natychmiast się w niej zakochał. Ona nie odwzajemniała tego uczucia - traktowała go z życzliwością, ale wciąż myślała o Adamie. Część historyków twierdzi jednak, że wpuściła Norwida do swojej sypialni. Dla niego miało to ogromne znaczenie, ale dla niej już nie.
Maria ruszyła w dalszą drogę, a Norwid, wydając na to ostatnie pieniądze, podążał za nią. Spotkali się znowu w Wenecji. Podobno wybrali się razem na rejs gondolą, na której Norwid oświadczył się Marii. Nie jest jasne, co powiedziała mu jego ukochana, jednak pewne jest, że odrzuciła jego zaloty. Odtrącony Norwid miał wyskoczyć z gondoli na brzeg i ruszyć prosto w kierunku dworca.
W 1847 roku Maria Kalergis wyjechała do Paryża, żeby pożegnać się z umierającą matką. Została tam na kilka lat i otworzyła salon, w którym gościły takie sławy jak Ferenc Liszt, Richard Wagner czy Stanisław Moniuszko. W tamtym okresie uczęszczała także na lekcje gry na fortepianie u Fryderyka Chopina. Wirtuoz pisał o niej w jednym z listów do sióstr z 1848 roku.

"Panią Calergis uczę; w istocie bardzo pięknie gra i bardzo wielki sukces ma w świecie wielkim paryskim ze wszech miar"
relacjonował pianista, którego słowa przytacza Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.

Będąc w Paryżu, Maria miała się wdać w romans Ludwikiem Napoleonem Bonaparte, przez co niektórzy zaczęli traktować ją podejrzliwie. Znany pisarz Victor Hugo pisał o niej złośliwie:
"Pani Kalergis jest to piękna Rosjanka, które są teraz u nas w modzie, biała i wesoła, wielka jak dragon, z dołeczkami jak pani Pompadour, gra na fortepianie najpiękniejszymi rękami świata, jest żoną Greka skazanego na galery za zgwałcenie, uchodzi za szpiega, bywa u niej najlepsze towarzystwo Paryża"
- cytuje portal Niezła Sztuka.

To dzięki Marii wystawiono "Halkę". Rosjanie nie chcieli się na to zgodzić

W 1857 roku Maria wróciła do Warszawy i wciąż prowadziła salon, w którym przyjmowała najważniejsze postaci tamtego okresu. Była mecenaską artystów, brała też czynny udział w koncertach dobroczynnych i przedstawieniach teatralnych, z których dochód przeznaczony był dla ubogich.

Sześć lat później zmarł Jan Kalergis. Gdy tylko owdowiała, Maria wyszła za mąż po raz kolejny. Jej drugim mężem został rosyjski urzędnik Siergiej Muchanow. Mężczyzna liczył, że żeniąc się z Marią, podniesie swoją pozycję społeczną i tak też się stało. To m.in. dzięki jej kontaktom został prezesem Dyrekcji Teatrów Rządowych. Na okres jego prezesury przypadł rozkwit warszawskiego życia teatralnego. To wówczas na warszawskiej scenie pierwszej polskiej opery wystawiona została "Halka" Stanisława Moniuszki. Władze teatru nie chciały się zgodzić na premierę tego patriotycznego przedstawienia, ale Maria wyprosiła na to pozwolenie u męża.

Przez lata w drugim małżeństwie Marii nie układało się najlepiej. Podobnie jak w pierwszym związku, dawały o sobie znać różnice charakterologiczne partnerów. Wszystko zmieniło się, gdy Maria zachorowała na raka. Jej mąż okazał się wówczas cierpliwym opiekunem i pielęgniarzem.

Maria Kalergis-Muchanow zmarła 22 maja 1874 roku. W dniu śmierci miała 52 lata. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Nie ma plików w tym folderze