-
16961 -
8056 -
178684 -
68929
296293 plików
3716,62 GB
Jest to roślina jednoroczna z rodziny złożonych, osiąga wysokość do 50 cm, wydaje lodygi wzniesione, rozgałęzione. Liście dolne odwrotnie jajowate, ogonkowe, a liście górne niemal lancetowate, siedzące. Na szczytach rozgałęzień łodyg znajdują się pojedyncze kwiatostany w postaci koszyczków z brzeżnymi kwiatami języczkowymi i w środku rurkowymi. Wszystkie części rośliny pokrywają delikatne włoski i gruczoły wydzielnicze., w dotyku trochę lepkie i wydzielające charakterystyczny zapach. Owocami są nieco kolczaste niełupki nieregularnego kształtu. Kwitnie od czerwca do września. Kwitnie od czerwca do września. Znanych jest wiele odmian hodowlanych nagietka, mających koszyczki różnej wielkości i kształtu jak i kolor od jasnożółtego do ciemnopomarańczowego. Do celów leczniczych nadają się tylko odmiany mające w koszyczkach jedynie kwiaty języczkowe, tzw. pełne o barwie intensywnie pomarańczowej.
Występuje ona w stanie naturalnym w rejonach śródziemnomorskich oraz na bliskim wschodzie. Obecnie uprawiana w wielu krajach, również w Polsce, jako roślina lecznicza i ozdobna. Niekiedy dziczeje.
Do celów farmaceutycznych zbiera się stopniowo, w miarę zakwitania, koszyczki kwiatowe z odmian o barwie pomarańczowej, wyskubując z nich kwiaty języczkowe (płatki), rozkłada cienka warstwą i suszy w cieniu i przewiewie. Niekiedy zbiera się całe koszyczki nagietka, które suszy się w suszarniach ogrzewanych w temp. do 40°C.
Kwiaty nagietka zawierają mieszaninę saponin trójterpenowych, pochodnych kwasu oleanolowego (np. kaledulozydy A i B) oraz alkoholi trójterpenowych (np. arnidol, faradiol i kalenduladiol). Drugą grupę stanowi mieszanina karotenoidów (do 3%), a wśród nich są karoteny ksantofile i likopen. W trzeciej grupie znajdują się flawonoidy – pochodne izoramnetyny. Ponadto wykryto wiele innych związków jak: śluzy, gorycze, około 0,1 % olejku eterycznego, fitosterole, kwasy organiczne, żywice, (3,4%), poliacetyleny (kalendula-polien0 oraz pochodne fenolowe.
Nagietek i jego przetwory działają przeciwzapalnie stosowane zewnętrznie oraz bakteriobójczo i grzybobójczo, ze względu na obecność karotenoidów i trójterpenów. Karotenoidy jako prowitamina A warunkuje prawidłowy wzrost nabłonka, przeciwdziałają łuszczeniu się naskórka, przyspieszając zabliźnianie się ran. Mają nie tylko znaczenie lecznicze, ale też kosmetyczne, gdyż regulują i wzmacniają właściwości resorpcyjne skóry i chronią ja przed działaniem zewnętrznych czynników. Korzystne ochronne i regenerujące własności nagietka obejmuje też błony śluzowe jamy ustnej, gardła, oczu, pochwy i odbytu.
Po podaniu doustnym nagietek wywiera korzystne działanie na błony śluzowe jamy ustnej, przełyku, żołądka i jelit. Najbardziej uchwytne są jego właściwości wywoływania miesiączki. Ułatwia pojawienie się miesiączki czyni ją mniej bolesną, wskutek działania rozkurczowego, zwłaszcza gdy towarzyszy jej anemia lub depresja. Na błony śluzowe przewodu pokarmowego nagietek działa też ochronnie i przeciwzapalnie, a także przeciwwrzodowo. Ostatnie badania potwierdziły istnienie działania immunopobudzającego, zwiększającego ogólna odporność i zdolność przeciwstawiania się inwazji mikroorganizmów chorobotwórczych orz wzmaganie układu siateczkowo-śródbłonkowego umożliwiając skuteczną obronę przed zakażeniem. Nagietek pobudza aktywność wątroby, oraz zwiększa wydzielanie żółci. Podnosi nieznacznie ilość wydalanego moczu i potu, dzięki temu ułatwia usuwanie z organizmu produktów przemiany materii. Wykryte w nagietku saponiny trójterpenowe mają budowę bardzo zbliżoną do saponin korzenia żen-szenia, aralii mandżurskiej, znanych surowców leczniczych Dalekiego Wschodu.
Zewnętrznie stosuje się zwykle alkoholowe i olejowe wyciągi z kwiatów nagietka, ponieważ podstawowe związki czynne nie rozpuszczają się w wodzie . Podaje się je w różnych uszkodzeniach skóry jak kontuzję, rany wrzody, stłuczenia i obtarcia naskórka, a także w owrzodzeniach żylakowych, zapaleniu skóry, hemoroidach, oparzeniach, ranach pooperacyjnych, odmrożeniach , wysypkach skórnych i innych. Przetwory z nagietka wykorzystuje się do celów kosmetycznych w postaci maseczek, mleczka, kremu, pasty, szamponu i olejku na cerę suchą, łuszcząca się i skłonną do infekcji, zaczerwienienia i pękania, stosuje się na błony śluzowe jako środek przeciwzapalny i bakteriobójczy, a nawet we wczesnych stadiach nowotworowych w porozumieniu z onkologiem.
Wewnętrznie zaleca się przetwory z nagietka w nieżycie żołądka i jelit, a zwłaszcza w przewlekłym i opornym na inne leki wrzodzie żołądka i dwunastnicy oraz we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Również w zapaleniu dróg żółciowych, niedomodze wątroby i upośledzeniu jej czynności po przebyciu WZW lub uszkodzeniu przez związki trujące. Podaje się wyciągi z nagietka w stanach przed nowotworowych w przewodzie pokarmowym (np. długo utrzymujące się zapalenie błon śluzowych, owrzodzeniu z krwawieniami) itp. Należy pamiętać, że w niektórych z wymienionych chorób konieczna jest stała opieka lekarska i okresowe kontrole postępów leczenia. Najnowsze badania potwierdziły, by zalecać nagietek w łączeniu z innymi ziołami , do stosowania w ubytku sił i odporności na zakażenia bakteryjne i wirusowe oraz przewlekłych i nie podających się innym lekom dolegliwościach narządów wewnętrznych.
Przetwory
N a p a r z k w i a t ó w n a g i e t k a: 1 łyżeczkę kwiatów lub wysuszonego ziela z kwiatami nagietka zalać1,5 szklankami wody wrzącej i postawić na parze pod przykryciem na 30 min. Odstawić na 10 minut i przecedzić. Pić 3 razy dziennie po 0,5 szklanki na 1h przed posiłkiem. Korzystne jest dodanie szczypty liści dziurawca i szałwii. Stosować w nieżytach żołądka, bolesnym miesiączkowaniu, zaburzeniach wydzielania żółci i zewnętrznie do okładów i przymoczek w różnych dolegliwościach skórnych, także na żylaki i blizny, lewatyw i płukanek.
N a l e w k a n a g i e t k o w a: 50 g kwiatów lub ziela z kwiatami macerować 14 dni w 500 ml 40% alkoholu , często wstrząsając. Następnie przecedzić, wycisnąć ziele, a płyn rozlać do ciemnych butelek. Zaleca się doustnie 30-50 kropli, niekiedy 0,5 łyżeczki w kieliszku wody 2-3 razy dziennie na 1h przed jedzeniem. Zewnętrznie stosować 1 łyżeczkę na 0,5 szklanki wody do okładów. Nalewka ma pełny zakres działania nagietka.
W y c i ą g o l e j o w y z n a g i e t k a: świeżo zebrane kwiaty (0,5 garści) zalać olejem roślinnym w małym naczyniu, tak aby były nim pokryte, postawić na parze po 2h przez 2-3 dni, aż płatki kwiatów staną się kruche, a olej będzie żołtopomarańczowy. Przecedzić i wycisnąć kwiaty. Przelać do małych butelek i przechowywać w lodówce. Stosować zewnętrznie na skórę i błony śluzowe jako środek przeciwzapalny i gojący rany, oparzenia termiczne i słoneczne, także do maści.
W i n o n a g i e t k o w e: 40 gram świeżych kwiatów zalać butelka wina gronowego, macerować 14 dni, przecedzić i dodać 30 ml soku dziurawcowego. Pić po kieliszku 2-4 razy dziennie na 1h przed posiłkiem jako środek ogólnie wzmacniający.
- sortuj według:
-
1 -
6 -
0 -
0
7 plików
3,1 MB