Artur Rosenberg - pies

Mroczna dusza Artura Rosenberga
W Stanach Zjednoczonych odnaleziono zaginione dzienniki Alfreda Rosenberga, czołowego ideologa nazizmu, skazanego na śmierć w Norymberdze teoretyka NSDAP. Pracownicy Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie szukali ich przez 17 lat. „Rozwiązaliśmy jedną z największych zagadek okresu powojennego”, cieszył się John Morton, dyrektor Urzędu Imigracji i Kontroli Granicznej Stanów Zjednoczonych (ICE). Powiedział obrazowo, że dokumenty są oknem do mrocznej duszy Rosenberga, który był jednym z architektów zagłady Żydów. Henry Mayer, emerytowany archiwista Muzeum Holokaustu, zasugerował, że być może trzeba będzie zmienić spisaną już historię. Dyrektorka Muzeum Holokaustu Sara Bloomfield powiedziała: „Pamiętniki mają wielkie znaczenie dla zrozumienia, dlaczego doszło do Zagłady, ponieważ dokumentują działania zarówno sprawców, jak i ofiar”.

Słowa te padły podczas konferencji w Wilmington w stanie Delaware, w której uczestniczyli także funkcjonariusze FBI, prokuratury oraz Departamentu Bezpieczeństwa Wewnętrznego USA. Podczas konferencji pokazano dzienniki Rosenberga, spisane koślawą kursywą na 400, niekiedy luźnych, stronach. Czołowy ideolog hitleryzmu sporządzał zapisy od wiosny 1941 do zimy 1944 r. 2 kwietnia 1941 r. zanotował, że Hitler zaprosił go na kolację. „Mieliśmy więc cały wieczór na przedyskutowanie tego problemu”. Wódz powiedział: „Rosenberg, nadeszła twoja wielka godzina... Niemcy mogą zostać na wieki uwolnione od ciężaru, który przygniatał je nieustannie w różnych postaciach”. Można przypuszczać, że Hitler i jego paladyn omawiali wtedy napaść na ZSRR, „rozwiązanie kwestii żydowskiej” i zdobycie „przestrzeni życiowej na Wschodzie”.

Niestety, dziennikarze mogli oglądać dokumenty tylko przez dwie minuty, ponieważ w sprawie dzienników toczy się dochodzenie, które ma wyjaśnić, gdzie i na jakiej podstawie były przechowywane.

Zapiski Rosenberga przekazano waszyngtońskiemu Muzeum Holokaustu. Ich przeanalizowanie i przygotowanie do wydania zajmie kilka lat. Eksperci zapewniają, że w przeciwieństwie do rzekomych dzienników Hitlera, które w 1983 r. opublikował niemiecki magazyn „Stern”, notatki Rosenberga są autentyczne. Medialna wrzawa, jaka się rozpętała wokół tych dokumentów, świadczy o fascynacji brunatnym imperium zbrodni, która mimo upływu czasu nie może wygasnąć, oraz o tym, jak bardzo ludzie pragną wytłumaczyć absolutne zło, które być może w ogóle jest niewytłumaczalne.

Oczywiście nie potwierdzą się przypuszczenia o konieczności ponownego pisania historii. W latach 90. XX w. opublikowano w całości liczące aż 7 tys. stron dzienniki Goebbelsa z lat 1923-1945. Znacznie poszerzyły one wiedzę o III Rzeszy i jej zbrodniach, ale podręczników historii nie trzeba było zasadniczo zmieniać. Tym bardziej nie spowoduje tego 400 stron notatek Rosenberga. Być może jednak zawierają one informacje, które uzupełnią wiedzę o hitlerowskim systemie władzy, zagładzie Żydów i innych zbrodniach.

Dzienniki Rosenberga stanowiły materiał dowodowy podczas procesu norymberskiego. Obrońca czołowego ideologa III Rzeszy, Alfred Thoma, miał dostać je do wglądu, ale ostatecznie Robert M.W. Kempner, zastępca głównego oskarżyciela ze strony USA, nie udostępnił adwokatowi tych materiałów. Rosenberg żalił się, że podczas rozprawy wykorzystano tylko strony, które go obciążały, natomiast ukryte zostały te, które zmniejszały ciężar jego winy. Trudno w to jednak uwierzyć, materiał dowodowy przeciw ideologicznemu guru nazizmu był druzgoczący.

Rosenberg do końca nie wyrzekł się swoich przekonań. W celi w Norymberdze napisał: „Narodowy socjalizm był europejską odpowiedzią na kwestię stulecia. Był najszlachetniejszą ideą, dla której Niemiec mógł poświęcić wszystkie siły, jakie zostały mu dane. Był prawdziwym światopoglądem socjalnym i ideałem kulturowej czystości opartej na krwi”. Z dostępnych informacji wynika, że po procesie Robert M.W. Kempner potajemnie wywiózł dzienniki Rosenberga do USA. Podobno miał na to zezwolenie Biura Dyrektora ds. Zbrodni Wojennych, które powierzyło mu te dokumenty „w celu pisania, nauczania i studiowania”. Kempner był niemieckim Żydem, który w 1939 r. ratował się ucieczką do Stanów Zjednoczonych. W domu zgromadził mnóstwo dokumentów i akt nazistowskich, które jakoby piętrzyły się od piwnicy aż po strych. Dzienniki Rosenberga uchodziły jednak w znacznej części za zaginione. Kempner opublikował cztery obszerne ich fragmenty dotyczące walki NSDAP z katolickim episkopatem oraz planów Hitlera podboju Wschodu. Przypuszczano, że dawny oskarżyciel z Norymbergi ma oryginały tych dokumentów, ale niczego nie można było udowodnić. W 1957 r. historyk z Getyngi Hans-Günther Seraphim zdobył kopie dwóch fragmentów, które opublikował jako „Dziennik polityczny” Rosenberga z lat 1934-1935 i 1939-1940.
Alfred Rosenberg
Alfred Rosenberg (ur. 12 stycznia 1893 w Rewlu (obecnie Tallinn), Estonia, stracony 16 października 1946 w Norymberdze) – zbrodniarz niemiecki, jeden z najbardziej wpływowych nazistów, twórca najważniejszych teorii rasistowskich narodowego socjalizmu oraz Minister Rzeszy do spraw Okupowanych Terytoriów Wschodnich. Był członkiem tajnego Towarzystwa Thule. Jest uważany za twórcę takich założeń ideologicznych NSDAP, jak skrajny antysemityzm, przekonanie o wyższości rasy aryjskiej, teoria Lebensraumu (przestrzeni życiowej dla narodu niemieckiego na obszarach wschodnich) czy dążenie do obalenia traktatu wersalskiego. Pierwszą żoną Rosenberga była rodowita Estonka Hilda Leesmann, a drugą – Niemka Hedwig Kramer.
Rosenberg urodził się w Rewlu (obecnie Tallinn) (Estonia) w rodzinie Niemców bałtyckich wyznania kalwińskiego; jego ojciec był kupcem. Studiował architekturę w Rydze (Łotwa) (ukończoną w 1917) i inżynierię w Moskwie. Podczas rewolucji październikowej stanął po stronie kontrrewolucjonistów, a po ich klęsce wyemigrował w 1918 do Niemiec. W styczniu 1919 był jednym z założycieli Niemieckiej Partii Robotników (Adolf Hitler stał się jej członkiem dopiero w październiku 1919), która następnie przekształciła się w NSDAP. W 1921 został redaktorem najważniejszej nazistowskiej gazety Völkischer Beobachter. Po nieudanym puczu monachijskim w 1923 Hitler wyznaczył Rosenberga na tymczasowego przywódcę NSDAP. Tę funkcję sprawował on do momentu zwolnienia Hitlera z więzienia. Hitler nie bez powodu wyznaczył na to stanowisko Rosenberga. Wiedział bowiem, że jest to człowiek o słabym charakterze, pozbawiony ambicji. Dzięki temu uniknął sytuacji, iż tymczasowy lider partii stałby się dla niego groźnym konkurentem. W 1930 Rosenberg został wybrany jako poseł do Reichstagu. W tym samym roku napisał drugą co do znaczenia książkę dla ideologii narodowego socjalizmu (po Mein Kampf): Mit dwudziestego wieku (Der Mythus des 20. Jahrhunderts) oraz założył szowinistyczną organizację - "Kampfbund fur Deutsche Kultur". Był także wydawcą teoretycznego organu NSDAP "Nationalsozialistische Monatshefte". W 1933 został mianowany szefem Wydziału Zagranicznego NSDAP, lecz jego pozycja w partii stopniowo słabła. W 1934 Hitler przejął od Rosenberga kompetencje związane z kształtowaniem duchowej i filozoficznej edukacji w szeregach wszystkich organizacji nazistowskich.
Grabież dzieł sztuki
Po wybuchu II wojny światowej Rosenberg został przywrócony do łask i w 1940 stanął na czele tzw. Hohe Schule (było to Narodowosocjalistyczne Centrum Badań Ideologicznych i Oświatowych). Utworzył następnie "Specjalny Sztab Operacyjny do spraw Muzyki" (tzw. Sonderstab Musik), który zajmował się zbieraniem najwyższej jakości instrumentów i partytur na użytek uniwersytetu. Uczelnia miała zostać zbudowana w Linzu w Austrii. W praktyce polegało to na grabieży własności obywateli krajów okupowanych przez Niemcy. Inny sztab operacyjny, nazwany od jego nazwiska Einsatzstab Rosenberg, zajmował się rabunkiem dzieł sztuki. Do 1941 zrabował on 21 903 dzieła, w tym słynne obrazy i zabytki muzealne. W grudniu 1941 Rosenberg kierował tzw. "akcją meblową" (Aktion M), podczas której ograbiono z mebli prawie 70 tysięcy żydowskich domów w zachodniej Europie.
Minister Rzeszy
Po agresji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 Rosenberg, trochę niespodziewanie, został powołany przez Hitlera na stanowisko Ministra Rzeszy do spraw okupowanych Terytoriów Wschodnich (Reichministerium für die Besetzten Ostgebiete albo Ostministerium). Jego najbliższymi współpracownikami w ministerstwie zostali Alfred Meyer i Georg Leibbrandt. Celem Rosenberga było utworzenie na nowo podbitych terytoriach specjalnych jednostek administracyjnych tzw. Komisariatów Rzeszy (Reichskommissariats). Miały to być Komisariaty:
1. Reichskommissariat Ostland (kraje bałtyckie i część Białorusi)
2. Reichskommissariat Ukraine (Ukraina i pobliskie terytoria)
3. Reichskommissariat Kaukasus (rejon Kaukazu)
4. Reichskommissariat Moskowien (Moskwa wraz z resztą obszaru ZSRR znajdującego się w Europie)
Miało to na celu wzmożenie antyrosyjskich nacjonalizmów, zyskanie sojuszników, a następnie wykorzystanie ich przy powojennej budowie nowego porządku we wschodniej Europie po zwycięstwie Rzeszy. Komisariaty miały także stworzyć swoistą barierę przeciw rozprzestrzenianiu się bolszewizmu i komunizmu. Udało się utworzyć jedynie Komisariaty Ostland (zarządzał nim Hinrich Lohse) i Ukraina (na czele z Erichem Kochem). W trakcie działań wojennych dochodziło do sporów między Rosenbergiem a Lohsem, Kochem i administracją kierowaną przez SS dotyczących traktowania ludności słowiańskiej na okupowanych ziemiach ZSRR. Rosenberg uważał, iż Słowianie należeli do rasy aryjskiej (choć byli znacznie "niższej wartości" niż Niemcy) i nie przewidywał ich likwidacji. Szefowie Komisariatów i SS natomiast prowadziło wobec ludności ZSRR politykę ludobójczą. W najbardziej skrajnych przypadkach Rosenberg próbował interweniować u Hitlera i Himmlera, ale nie przynosiło to skutku. Nie znaczy to jednak, iż nie ponosi on odpowiedzialności za zbrodnie popełnione na terytoriach wschodnich. Nie miał Rosenberg żadnych zastrzeżeń wobec masowej eksterminacji radzieckich Żydów (przez tzw. Einsatzgruppen), a Meyer i Leibbrandt byli jego osobistymi wysłannikami na konferencję w Wannsee (administracja Rosenberga brała aktywny i gorliwy udział w akcji zagłady Żydów w ZSRR). Wiedział on o brutalnym i nieludzkim traktowaniu ludności cywilnej. Wykazywał także wielką energię w plądrowaniu obszarów okupowanych, stwierdzając iż potrzeby narodu niemieckiego są ważniejsze i godząc się przy tym na pozbawienie żywności wielkiej liczby ludzi.


Proces w Norymberdze. Od lewej Alfred Jodl, Hans Frank oraz Alfred Rosenberg


Alfred Rosenberg po egzekucji
Wreszcie nadzorował deportacje robotników przymusowych do Rzeszy, wiedząc o brutalnych metodach ich rekrutacji i strasznych warunkach w jakich ich transportowano.
Proces i egzekucja
Rosenberg został schwytany przez aliantów po zakończeniu wojny. Wraz z innymi głównymi zbrodniarzami hitlerowskimi stanął przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze i został oskarżony o popełnienie zbrodni przeciw pokojowi, zbrodni wojennych i przeciw ludzkości.
Uznano go winnym wszystkich zarzutów. Za udział w planowaniu inwazji na Norwegię i ZSRR, grabież mienia oraz niszczenie majątku i kultury podbitych państw oraz, przede wszystkim, za potworne zbrodnie popełnione na ludności ZSRR, Alfred Rosenberg skazany został 1 października 1946 na karę śmierci. Wyrok wykonano przez powieszenie 16 października 1946 w norymberskim więzieniu. Rosenberg, jako jedyny ze skazanych, zapytany o to, czy chce sporządzić oświadczenie przed śmiercią, odmówił.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder