Hume David 1711-1760 SCO

David Hume (ur. 26 kwietnia 1711 w Edynburgu, zm. tamże 25 sierpnia 1776) – wybitny szkocki filozof, historyk i pisarz, współtwórca prądu myślowego zwanego empiryzmem brytyjskim. Zaliczany jest do najbardziej wpływowych i prowokacyjnych myślicieli brytyjskich. Studiował języki klasyczne, prawo i filozofię. Odbył szereg podróży po Europie, odwiedził także Kanadę. Jego poglądy filozoficzne, zwłaszcza deizm i sceptycyzm, utrudniały mu karierę akademicką. Nigdy nie piastował stanowiska akademickiego, ale zajmował wiele stanowisk politycznych i dyplomatycznych. Był także kustoszem Advocates Library w Edynburgu, co pozwoliło mu napisać sześciotomową Historię Wielkiej Brytanii (1754-1762). Ze względu na nią byłby dzisiaj wystarczająco sławny, nawet gdyby nie napisał prac filozoficznych. Za życia bardziej znany był jako historyk. Uznanie i sławę zyskał dopiero na krótko przed śmiercią.

Hume był spadkobiercą i kontynuatorem angielskiej tradycji empirycznej. Za źródło idei uznał doświadczenie. Twórcza władza umysłu obejmuje jedynie zdolność łączenia, przekształcania,, powiększania lum umniejszania materiału dostarczonego nam przez zmysły i doświadczenie.

Na analizie danych empirycznych oparł Hume swoją krytykę przyczynowości. Przyczynowość, nie tkwi, uznał, w świecie obiektywnym, lecz stanowi rezultat obserwacji i kojarzenia zjawisk zachodzących w tymże świecie. Jest ona jedynie nawykiem, warunkującym, iż po określonych zjawiskach oczekujemy takich, a nie innych skutków. W konsekwencji po przyczynach, które się wydają podobne, spodziewamy się podobnych skutków.

Poznajemy nie rzeczywistość obiektywną lecz nasze przedstawienia. Jest to agnostycyzm i fenomenalizm, kontynuowany później przez Kanta. Hume, inspirowany przez Locke'a, dokonał podziału przedstawień na wrażenia oraz na idee. Idee wypływają z wrażeń, są ich kopiami.

W koncepcji religi występował przeciwko teizmowi, uznając ideę Boga za nieweryfikowalną. Faktu istnienia religii nie tłumaczył nieznajomością praw przyrody, czy wrodzonymi potrzebami człowieka, lecz wyprowadzał go z aspiracji i społecznych potrzeb ludzi.

Rozum może dostarczyć wiedzy o sposobie realizowania celów naszych dziłań, same cele musi jednak wytyczać uczucie. Tylko uczucie bowiem potrafi rozróżniać dobro od zła. Jego etyka zorientowana jest społecznie. Do najważniejszych zalet moralnych zalicza życzliwość i sprawiedliwość, wśród innych cnót wymienił także: skromność, cierpliwość, pogodę ducha, umiarkowanie.

"Należy wierzyć tylko w to, do czego ma się dobre podstawy, aby wierzyć."; "Niemal tak samo śmieszne jest zaprzeczać prawdzie oczywistej, jak zadawać sobie wiele trudu, ażeby jej bronić, żadna zaś prawda nie wydaje mi się bardziej oczywista niż ta że zwierzęta obdarzone są myślą i rozumem równie dobrze, jak człowiek." D.Hume

Nie ma plików w tym folderze