Thomas Asbridge - Pierwsza krucjata. Nowe spojrzenie.pdf

Z pewnością historia Kościoła chrześcijańskiego nie jest tak nieskazitelna, jakby się wydawało. Zwłaszcza papieżom postawić można wiele zarzutów. Dlatego też nie bądźmy wielce zdziwieni, gdy czytając tę książkę, dowiadywać się będziemy nieznanych, sensacyjnych, a czasem wręcz bulwersujących szczegółów z życia intymnego biskupów Rzymu.

"Oficjalna uniwersytecka historiografia polska pozwoliła sobie narzucić i dalej rozwijała model dziejów Pomorza, dzielący je na trzy nurty: zachodniopomorski , wschodniopomorski i pruski. Dopiero po zakończeniu II wojny światowej i ponownym włączeniu całego historycznego Pomorza między Odrą i Wisłą, zarzuciliśmy ten schemat i pokusiliśmy się o ujęcie dziejów Pomorza jako pewnej historycznie ukształtowanej całości..."

Przed dziewięciuset laty zachodnią Europę zelektryzowało wezwanie do świętej wojny. Dziesiątki tysięcy ludzi opuściło domy i przemierzyło niemal cały znany podówczas świat, żeby wyrwać z rąk muzułmanów Jerozolimę. W drodze przez cztery lata zmagali się ze skrajnym wyczerpaniem i śmiertelnymi chorobami, a przy tym toczyli krwawe bitwy. Pokonali śmiertelnie groźną turecką jazdę i mimo niewyobrażalnych trudów zdobyli niedostępną starożytną Antiochię. Latem, konając z pragnienia, niektórzy pili końską krew, zimą, cierpiąc potworny głód, uciekali się do kanibalizmu.

Autor, profesor mediewista na uniwersytecie w Bochum, przedstawia w swojej książce dzieje zakonu krzyżackiego od momentu jego powstania z Ziemi Świętej w r. 1190 jako wspólnoty powołanej do opieki nad chorymi, kalekami, pielgrzymami, aż do momentu pierwszej wojnie światowej, kiedy to przekształcił się w zakon duchowny, istniejący po dziś dzień. Zakon, podniesiony w 1198 roku do rangi zakonu rycerskiego (jak templariusze i joanici), szybko wzrasta w siłę, podbijając w Palestynie poszczególne kraje, twierdze i państewka; następnie zdobył uznanie i tereny w rejonie Morza Śródziemnego, pozyskał ziemie w Rzeszy Niemieckiej, a przede wszystkim w Prusach i w Inflantach - gdzie stworzył silne państwo zakonne, potęgę w rejonie Morza Bałtyckiego, liczącą się w Europie siłę polityczną i wojskową. Autor wymienia bardzo dokładnie etapy wzrostu terytorialnego zakonu, omawia jego Regułę, strukturę organizacyjną i społeczną, specyficzne warunki panujące w poszczególnych rejonach, zwłaszcza w Prusach i Inflantach, stosunki z sąsiadującymi państwami (np. z Polską) i stosunek do narodów sobie podporządkowanych (np. Prusów, Litwinów, Łotyszów); sporo miejsca poświęca rozwojowi gospodarczemu i społecznemu. Równocześnie mówi o zmianach, jakie zachodziły w samym zakonie, w jego obrazie w oczach Europy Zachodniej. Początek XV w. Przyniósł Zakonowi duże straty terytorialne i jego pozycja straciła na znaczeniu. Ostateczny cios zadała Krzyżakom Reformacja, która doprowadziła większość głównych ośrodków do sekularyzacji.

Książka poświęcona jest społeczności, która odegrała niezwykle doniosłą rolę kulturotwórczą w dziejach średniowiecznej Europy. Z pracy Moulina dowiemy się, że dzień nie upływał mnichom wyłącznie na modlitwie. Przedstawiając rozmaitość zajęć zakonników, ich mentalność, sposób odżywiania się i ubierania autor łączy dociekliwość tropiciela szczegółów życia codziennego zakonników z przenikliwością badacza różnych zjawisk społeczno-gospodarczych.