Średniowiecze

Johannes Gutenberg z Moguncji jest bezsprzecznie jedną z najsławniejszych postaci w dziejach ludzkości, a jego wynalazek - druk za pomocą ruchomych czcionek - był wychwalany i uważany za najcenniejszy dar otrzymany przez ludzi od Boga już od XV w. Potem Francis Bacon uznał wynalazek druku za jedno z tych trzech odkryć (obok prochu strzelniczego i kompasu), które odmieniły postać świata. Typografia spowodowała prawdziwą rewolucję w komunikacji społecznej w skali światowej.
Nic więc dziwnego, że Gutenberga otacza swoisty kult. Paradoksalnie, pozostaje on właściwie niemal nieznany i wciąż wiemy o nim niewiele, a pewnych, poświadczonych faktów z jego życia, udało się ustalić zaledwie nieco ponad 30.
W książce tej położono nacisk przede wszystkim na problematykę związaną z życiem i działalnością Gutenberga, ale ukazano również rozwój technik produkcji książki w starożytności i średniowieczu, a także omówiono podstawowe zagadnienia początków ery druku. Podjęto również trudną próbę oceny skutków wynalazku Gutenberga i przedstawiono kilka refleksji dotyczących nowego, wielkiego przełomu, który spowodowały elektroniczne środki masowego przekazu.

Jerzy Hauziński (ur. 1946) – polski historyk, mediewista i orientalista.

Habilitował się w 1977 na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pracował na Uniwersytecie Wrocławskim, a od 1988 w Akademii Pomorskiej w Słupsku. W latach 1991-1994 wykładał historię krajów muzułmańskich w Instytucie Filologii Orientalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Obecnie jest profesorem zwyczajnym w Instytucie Historii Akademii Pomorskiej w Słupsku (rektor w latach 1997-2002). Jego zainteresowania badawcze skupiają się na średniowiecznej historii świata muzułmańskiego. Od 1988 jest członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych Polskiej Akademii Nauk.

W 2002 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Autor z ogromną pieczołowitością analizuje źródła piśmiennicze wieków średnich oraz ich opracowania i na tej podstawie konstruuje obraz sekty asasynów widzianych przez współczesnych im mieszkańców Europy. Zestawiając razem krótkie i często same w sobie niejasne wzmianki z kronik, dzieł geograficznych i listów, potrafi on wyciągnąć dość interesujące wnioski. Należy tu zaznaczyć, że przeprowadzona przez niego krytyka źródeł sprawia wrażenie bardzo rzetelnej.

Brudni, nieogoleni, śmierdzący... Dziś byśmy stwierdzili: mało powabni seksualnie. Unikali kobiet, po-dobnie jak inni zakonnicy składający śluby czystości. Jednak musieli z uwagi na rycerskie rzemiosło być w doskonałej kondycji fizycznej - dlatego nie stosowali surowych postów wyczerpujących organizm. Nie upuszczano też im krwi (co było regularną praktyką w innych zakonach), aby osłabić temperament. Trudniej niż innym mnichom było im się oprzeć pokusom diabelskim. Sam jednak tryb życia zakonników-rycerzy winien ich chronić przed grzechem. Mieli szczelnie wypełniony rozkład dnia. Ćwiczenia wojskowe, udział w bitwach, modlitwy... Mnisi-rycerze spali w celach, których drzwi były otwarte, a łączył je wspólny korytarz. Ale... W obozach korzystali z namiotów.
Skąd się wzięły plotki o ich rozpustnym życiu? Czyżby niewinny rytuał wzięty z hołdu lennego: pocałunek w usta - był przyczyną lawiny oskarżeń? Podczas ceremonii przyjmowania nowego brata do zakonu templariuszy przewodniczący uroczystości całował go w usta. Taki sam pocałunek składał kapelan. Wszelkie rytuały templariusze starali się utrzymywać w tajemnicy przed obcymi. Tajemnice pobudzały wyobraźnię, rodziły dziwne plotki. Wykorzystali je wrogowie templariuszy, których intrygowały bogactwa zakonu. Bo choć mnisi-rycerze ślubowali ubóstwo i nie mieli żadnej prywatnej własności, to ich zakon był największą bodaj potęgą finansową średniowiecznego świata.

Spis treści:
Wstęp,
Na śladach rycerskiej przeszłości,
Pancerni średniowiecza,
Zakuci w stal,
W podróży, na łowach, w szrankach,
Bibliografia,
Wykaz skrótów,
Explanation of illustrations,
List of abbreviations,
Ilustracje.

Krucjaty. Historia jest książką pod wieloma względami wyjątkową. To doskonała synteza historii Europy i Kościoła w wiekach XI-XVIII widziana przez pryzmat ruchu krucjatowego. Gwarancją rzetelności dzieła jest nazwisko autora a niekwestionowanego autorytetu w dziedzinie historiografii wojen krzyżowych. Nie jest to jednak praca standardowa. Przyjęta optyka pozwala autorowi uwzględnić zarówno krucjaty w tradycyjnym rozumieniu, jak również wyprawy przeciw Albigensom, Mongołom czy poganom w naszej części Europy. świetne, nowatorskie, barwne dziejopisarstwo służące doskonale zarówno specjalistom, jak i wszystkim zainteresowanym historią krzyżowców.

Przez tysiąc lat niezwykłe imperium sprawiało, że Europa mogła stać się tym, czym jest obecnie. Śmiałe i prężne, ale słabo dziś znane państwo, łącząc ortodoksyjną wiarę chrześcijańską z pogaństwem, klasyczne greckie wykształcenie z rzymską siłą oraz sprawnością administracyjną, stworzyło wielką, twórczą cywilizację, która przez całe wieki stawiała opór nawale islamu.

Zwięzła, a zarazem fascynująca książka Judith Herrin odchodzi od standardowego, chronologicznego ujęcia dziejów Bizancjum. Każdy z krótkich rozdziałów koncentruje się na określonym temacie, takim jak budowla (imponujaca świątynia Hagia Sophia), spór religijny (ikonoklazm), płeć i władza (rola kobiet oraz eunuchów), wybitna postać (historyk Anna Komnena), symbol cywilizacji (widelec) czy walka o terytorium (krucjaty). Dzięki takiemu podejściu długie dzieje cesarstwa bizantyjskiego, począwszy od założenia wspaniałej stolicy, Konstantynopola (dzisiejszy Stambuł) w roku 330, aż po jej zdobycie przez Turków osmańskich w roku 1453, stają się łatwiejsze do ogarnięcia.

Barwna, a przy tym wiernie oddana panorama sił i wierzeń kształtujących owo bizantyjskie milenium stanowi zarazem oryginalny wkład w nauki historyczne. Oparta na wynikach najnowszych badań ukazuje przeciętnemu czytelnikowi żywy obraz mało znanej epoki, kładąc kres stereotypowym wyobrażeniom o bierności i dekadencji Bizancjum.

Jest to pierwsza kronika na temat rozpustnego życia papieży w średniowieczu i renesansie. Autorzy prezentują barwny dokument tamtych czasów w oparciu o akta i dokumenty sądowe, tajne protokoły oraz prywatne dzienniki.

Książka autorstwa znanego amerykańskiego badacza tajnych związków i stowarzyszeń ukazuje historię legendarnych, zaginionych bogactw templariuszy oraz prób złamania tajemnicy Wyspy Dębów. Przez lata swego istnienia zakon templariuszy zgromadził olbrzymie skarby. Po rozgromieniu go w 1307 r. przez Filipa Pięknego niczego jednak nie znaleziono.

Książka ta jest dziełem najwybitniejszego ormiańskiego historyka z czasów późnego średniowiecza. Księga dziejów przedstawia niewielki odcinek czasowy, od początków XVII wieku po lata sześćdziesiąte tegoż stulecia, jest to okres niezwykle nasycony materią historyczną, a przekaz autorski odznacza się niezwykłą wiarygodnością i pełnią. Dzieje narodu ormiańskiego i jego dramatyczna walka o tożsamość narodową, losy Armenii, odrębnej religijnie i nękanej przez silniejsze państwa ościenne. m.in. przymusowo islamizowanej, rzucone na tło konfliktów Persji z imperium osmańskim stanowią treść kroniki Arakela (...)

Jest to pierwsza kronika na temat rozpustnego życia papieży w średniowieczu i renesansie. Autorzy prezentują barwny dokument tamtych czasów w oparciu o akta i dokumenty sądowe, tajne protokoły oraz prywatne dzienniki.

Obok wypraw krzyżowych, na które wyruszali europejscy rycerze, w roku 1212 rozpoczęła się również inna, niemniej słynna, lecz jakże tragiczna krucjata. Jej uczestnikami były nakłonione do tej wyprawy przez fanatycznych, często na wpół obłąkanych duchownych, nieletnie dzieci oraz chłopska młodzież z Francji i Niemiec.

Ci "niewinni rycerze Boga" mieli wyzwolić Ziemię Świętą spod muzułmańskiego panowania, czyli dokonać tego, co dotychczas nie udało się ciężkozbrojnemu europejskiemu rycerstwu. Długi marsz przez Alpy do Italii, skąd dzieci miały wyruszyć morzem w dalszą drogę, zakończył się jednak dla większości z nich śmiercią z głodu i z wyczerpania; wiele dzieci zostało też sprzedanych w niewolę muzułmanom.

Ówcześni kronikarze klasztorni opisywali tę niezwykłą krucjatę ze zrozumiałym entuzjazmem, lecz i z pełnym obaw zaskoczeniem; Od wieków wzbudza ona kontrowersje, jest przedmiotem badań i sporów historyków, a także dostarcza inspiracji dla literatury pięknej. Autor przedstawia jej dramatyczne dzieje, koniec i pokłosie...

Pierwsza na polskim rynku synteza najwcześniejszego okresu dziejów ziem niemieckich, na tle historii Europy Środkowej od późnego antyku aż po wczesne średniowiecze.

Autor - wybitny badacz okresu wczesnego średniowiecza, znawca [problematyki historii Czech i Bawarii] - barwnie i niezwykle interesująco opisuje najazdy ludów germańskich i upadek cesarstwa rzymskiego, proces przejmowania dorobku cywilizacyjnego antyku przez Germanów i Słowian, budowę nowych struktur państwowych, rozwój kultury, literatury i sztuki oraz rolę Kościoła w upowszechnianiu nowych wzorów kulturowych. Książka w sposób doskonały uzupełnia lakoniczne i skupione na opisie wydarzeń podręczniki.

Wojsko pojawia się z chwilą ukształtowania się klas społecznych i wówczas zaczyna spełniać dwie funkcje. Jedna z nich, zewnętrzna, polega na obronie kraju przed atakami nieprzyjaciół oraz na dokonywaniu podbojów, a druga, wewnętrzna - na utrzymywaniu w ryzach ludności wyzyskiwanej przez klasy panujące. Wynika z tego, że wojsko odgrywa w dziejach państw i narodów bardzo ważną rolę, toteż poznanie historii jego rozwoju i działalności znacznie wzbogaca naszą wiedzę o przeszłości.

Malowniczy opis dziejów zakonu Krzyżackiego od założenia i działalności w okresie krucjat, poprzez walki z plemionami pruskimi, wojny z Polską i Litwą, do upadku w XVI w. Obfituje w opisy dramatycznych wydarzeń europejskiego średniowiecza. zawiera gruntowną i obiektywną analizę przebiegu bitwy pod Grunwaldem.

Książka "Wojny husyckie" stanowi szczegółowe omówienie wojen religijnych w XV-wiecznych Czechach. Jest to pierwsza z jednych wyczerpującego przedstawienia tego tematu w polskich publikacjach. Autor nie ograniczył się tylko do opisu działań militarnych, ale przedstawił również średniowieczną technikę wojenną.