TYPY FORM LUDZKICH
Według teorii Darwina (a bardziej według jej spopularyzowanej wersji) człowiek pochodzi od małpy, a przynajmniej z małpą ma wiele wspólnego. Nie wiadomo jednak do końca czy miał on racje, gdyż między neandertalczykiem a człowiekiem rozumnym brakuje łączącego ogniwa. Zresztą sprawa pochodzenia człowieka jest wielce sporna, gdyż historycy nie podają jednoznacznej odpowiedzi.
Australopitek
Niewątpliwie jednak najstarszą znaną nam dzisiaj prawdopodobną forma człowieka był australopitek, który pojawił się około czterech milionów lat temu. Ślady jego istnienia znajdują się w północnej Afryce, Azji Mniejszej i Azji południowej. Najstarszy znany szkielet australopiteka wykopano w 1974 roku w Etiopii, nazywany Lucy. Miała ona 120 cm wzrostu, około 30 kg wagi, pochyloną sylwetkę, zwisające ręce. Jej głowa była nie proporcjonalna do reszty ciała; była bardzo mała o małym mózgu. Ciało było obficie pokryte włosami. Na twarzy najbardziej wyrazista była wysunięta szczęka. Australopiteki prowadziły koczowniczy tryb życia, przebywały dużo na drzewach. Były zbieraczami, nie potrafiły gromadzić jedzenia. Jadły padlinę, korę, robaki. Nie skupiały się w gromadach wybierając samotność. Aby zapewnić sobie bezpieczeństwo stosowały kije i kamienie, jednakże nie były w stanie konkurować z dzikimi zwierzętami.
Homo erectus - Człowiek wyprostowany
Żył od około miliona siedmiuset lat temu w Afryce wschodniej, Azji, południowej Europie i na terenach dzisiejszego Bliskiego Wschodu. Osiągał nawet 140 cm wzrostu i 40 kg wagi. Posiadał wyprostowaną sylwetkę. Chodził na dwóch nogach, już głównie tylko po ziemi. Zaczynał tworzyć pierwsze gromady (dowódcą takiej gromady był najodważniejszy i najsilniejszy mężczyzna), chociaż nadal prowadzi koczowniczy tryb życia, ale wykorzystuje naturalne siedliska takie jak szałasy czy jaskinie. Próbuje walczyć ze zwierzętami, przede wszystkim z pomocą łuków, oszczepów, dzid, strzał. Wciąż jest zbieraczem, jednak w przeciwieństwie do australopiteka wytwarza zasobniki na wodę, zboże i owoce. Żywił się owocami leśnymi, korzeniami roślin, ptasimi jajami oraz upolowaną zwierzyną. Porozumiewa się ze współtowarzyszami poprzez dźwięki i gesty. Zaczął także wykorzystywać naturalny ogień, czyli taki powstały na przykład w wyniku uderzenia pioruna czy wybuchu wulkanu.
Neandertalczyk
Pojawił się 150 tysięcy lat temu. Oprócz miejsc występowania australopiteka i homo erectusa, zamieszkiwał również Bałkany i góry Europy. Wzrost jego wynosi 165-170 cm, waga waha się pomiędzy 50-60 kg. Wyglądem bardzo przypominał teraźniejszego człowieka. Prowadzi półkoczowniczy tryb życia. Poluje i przegania w gromadach zwierzęta. Formuje prototyp rodziny, w której każdy ma własne obowiązki. Potrafi budować namioty: drewnianą konstrukcję pokrywał skórą zwierzęcą albo kośćmi mamutów. Chowa zmarłych, którym do grobów daje żywność i narzędzia, więc wierzy w życie pozagrobowe. Czasem ciało pokrywano czerwoną ochrą, aby zmarłemu utrwalić kolory życia (czerwień symbolizuje siłę i życie). Za jego główne osiągnięcie uważa się umiejętność rozniecania ognia za pomocą dwóch kawałków drewna lub łuku ogniowego. I mimo iż był dobrze przystosowany do życia, nagle wyginął z niewiadomego nikomu powodu.
« poprzednia stronanastępna strona »
Człowiek pierwotny (być może Homo erectus), kilka narzędzi krzemiennych oraz scena przed jaskinią.
****************************************************************************************************
z chomika grawaw57
Człowiek z Iserni, czyli Homo erectus aeserniensis (736.000±40.000 lat temu, wg datowania metodą potas-argon), podczas wytwarzania narzędzi krzemiennych.
Szczątki Homo erectus aeserniensis odkrył przypadkowo w roku 1979 Alberto Solinas, miłośnik prahistorii, podczas budowy autostrady Neapol-Vasto (płd. Włochy) w La Pineta koło Iserni. Odkryciem zainteresowali się profesorowie Peretto, Sala i Cremaschi z Istituto Universitario di Paleontologia Uniwersytetu w Ferrarze.
Obok kości Homo erectus znaleziono też pozostałości różnych zwierząt, m.in.: bisona (Bison schoetensacki), nosorożca rhinoceros (Stephanorhinus hundsheimensis), słonia (Elephas {Palaeooxodon} namadicus = Elephas antiquus), niedźwiedzia (Ursus deningeri), hipopotama (Hippopotamus cf. antiquus) — por. datownik z Iserni, jelenia olbrzymiego (Megaceroides solilhacus), lwa, dzika, jelenia, sarny i daniela.
**********************************************************************
z chomika grawaw57
Pierwszy człowiek, przez naukowców nazwany został "hominidem". Był to australopitek, który żył w Afryce, w okresie około pięciu milionów lat temu. W ciągu kilku milionów lat hominidy nauczyły się chodzić w pozycji wyprostowanej, gdyż dotychczas stylem poruszania się przypominały małpę. W tym też czasie rozrastały się ich mózgi. Pierwsze małpy człekokształtne, żyły trzydzieści milionów lat temu. W odległych wiekach hominidy i małpy wyglądały bardzo podobnie, jednakże potem ewoluowały oraz rozwinęły się w różnych kierunkach. Archeologowie odnaleźli czaszki, które świadczą o tym, że w ciągu milionów lat mózgi hominidów stopniowo rosły. Mogły też wykonywać coraz to trudniejsze zadania. Zaczęły wytwarzać narzędzia, budować szałasy, polować na zwierzęta a z czasem też nauczyły się panować nad ogniem. Ludzie mogą chwytać przedmioty między kciuk i pozostałe palce dłoni. Oznacza to, że mogą używać narzędzi i wytwarzać różne przedmioty. Małpy człekokształtne, mają krótkie kciuki, dlatego też mogą trzymać przedmioty, lecz nie umieją nimi manipulować. Co w naszym pojęciu oznacza hasło ‘ludzie pierwotni’? Czy podsuwają nam się obrazy owłosionego człekopodobnego stwora, który przemierza bujne lasy i zarośla w poszukiwaniu pożywienia? Czy takiegoż człeka z maczuga polującego na zwierzęta? Czy tez grupę skulonych postaci, chowających się w jaskini i bojących grzmotów błyskawic nadchodzącej burzy? Czy ludzie pierwotni kojarzą nam się po prostu z ludźmi? Obojętne, jaki mamy ich obraz – myśląc o ludziach pierwotnych pomyślmy, że to nasi przodkowie. Po prostu ludzie. Można myśleć o nich i wizualizować sobie ich obraz z pogardą czy ironicznym uśmiechem, ale to nie zmienia faktu, że tak naprawdę mało się różnimy.
**********************************************************************
z chomika grawaw57
Człowiek rozumny (Homo sapiens) – jedyny występujący współcześnie gatunek z rodzaju człowiek (Homo) zamieszkujący całą Ziemię. Człowiek anatomicznie współczesny powstał 200–150 tysięcy lat temu w Afryce. Mniej więcej 100 tysięcy lat temu dotarł na Bliski Wschód, ok. 60 tys. lat temu do Australii, a prawie 40 tys. lat temu do Europy (był to tzw. kromaniończyk, czyli człowiek z Cro Magnon - od nazwy stanowiska archeologicznego we Francji).
Do tego gatunku zalicza się obecnie[3]:
* człowieka współczesnego (Homo sapiens sapiens)
* człowieka kromaniońskiego (Homo sapiens fossilis czyli Homo sapiens kopalny), którego uważa się za anatomicznie identycznego z człowiekiem współczesnym (jeden podgatunek)
* człowieka współczesnego starszego Homo sapiens idaltu (idaltu oznacza w lokalnym etiopskim języku afar, osobę starszą), który wykazuje pewne nieznaczne różnice z człowiekiem współczesnym i został wyodrębniony jako osobny podgatunek.
Trwają również spory, czy człowiek neandertalski, który zamieszkiwał Europę podczas ostatniego zlodowacenia jest podgatunkiem człowieka rozumnego (i należy go nazywać Homo sapiens neanderthalensis), czy osobnym gatunkiem (Homo neanderthalensis).
************************************************************************
z chomika grawaw57
Homo heidelbergensis – gatunek znany także jako Protanthropus heidelbergensis, człowiek heidelberski, człowiek ze Swanscombe lub człowiek z Boxgrove. Forma pośrednia pomiędzy Homo erectus a Homo neanderthalensis.
Najwcześniej pojawił się 600 tys. lat temu w Afryce. Na obszarze Europy pojawił się 500 tys. lat temu i wyginął 250 tys. lat temu.
Przez blisko sto lat pozostawał najwcześniejszym znanym praczłowiekiem na kontynencie europejskim ("pierwszy Europejczyk"). Jego żuchwa została odnaleziona w 1907 roku w Niemczech, na żwirowni w Mauer, koło miasteczka uniwersyteckiego Heidelberg, a opisany w 1908 r. przez Otto Schötensacka. W Niemczech i na Węgrzech odkryto najstarsze szczątki Homo heidelbergensis, pozostałości obozowisk i obiektów szałasowych.
Osobniki miały duży mózg. Mózgoczaszka była stosunkowo wąska i dość wysoka, a czoło silnie wysklepione. Posługiwał się narzędziami kamiennymi i ogniem. Najprawdopodobniej była to istota zorganizowana, o czym może świadczyć rozplanowanie obozowiska (oddzielna lokalizacja miejsc wyrobu narzędzi, ćwiartowania mięsa), a także umocnienia kamieniami brzegów rzeki odkrytych przy obozowiskach Homo heidelbergensis.
W miarę poznawania gatunku pojawia się coraz więcej teorii dotyczących jego losów. Być może zebrane pod tą nazwą szczątki mogą należeć do różnych gatunków. W Europie człowiek heidelberski lub gatunek z nim blisko spokrewniony dał początek grupie ludzi obejmującej m.in. neandertalczyka, który zamieszkiwał Europę i zachodnią Azję od 200 do 30 tys. lat temu.
********************************************************************************************
z chomika grawaw57
Homo antecessor – kości kilku hominidów tego gatunku, o mózgu objętości ok. 1000 cm³, odkryto w latach 1996-1997[1] w jaskini Cueva Mayor w Atapuerca koło Burgos. Datuje się je w oparciu o metodę paleomagnetyczną na 780 tys. lat.
W małej komorze jaskini, na dnie głębokiego na 15 m szybu, znaleziono ok. 1300 kości i zębów należących przynajmniej do 30 ludzi. Szczątki te wykazują mieszaninę wcześniejszych cech Homo erectus i bardziej progresywnych. Kości palców, ramieniowe, biodrowe i nóg przypominają kości ich następców w Europie, czyli neandertalczyków.
**************************************************************************************
z chomika grawaw57
Dotychczas na ziemiach polskich nie odkryto kostnych szczątków Homo erectus. Natomiast w okolicach Trzebnicy oraz u źródeł rzeki Pilicy znaleziono ślady obozowiska (narzędzia, kości zwierząt, paleniska) związanego z bytnością przedstawicieli tego gatunku. Znalezisko to datuje się na okres ok. 0,5 mln lat p.n.e. Na szerokości geograficznej odpowiadającej środkowej Polsce także odkryto szczątki kostne Homo erectus w Niemczech, na obszarze Turyngii w miejscowości Bilzingsleben. Na południe od ziem polskich szczątki kostne Homo erectus odkryto także w Vertesszöllös na Węgrzech (na północny zachód od Budapesztu). Najstarszym dobrze udokumentowanym śladem pobytu Homo erectus w najbliższym sąsiedztwie ziem polskich jest stanowisko Korolewo na Ukrainie Zakarpackiej. Datowane jest na okres ponad 800 tys. lat temu.
Na ziemiach polskich odkryto obozowiska Homo erectus najprawdopodobniej starsze od obozowisk odkrytych na terenie Węgier i Niemiec. Nieliczne narzędzia kamienne, choppery i odłupki z retuszami zębatymi odkryto w Trzebnicy koło Wrocławia i w Rusku koło Strzegomia. Na uwagę zasługują odkryte w stanowiskach polskich ości ryb, m.in. szczupaka, co wskazuje na umiejętność łowienia ryb.
**********************************************************************
z chomika grawaw57
Homo ergaster – kopalny gatunek praczłowieka (przedstawiciel rodzaju Homo) z wczesnego plejstocenu, żyjący ok. 1,9–1,6 mln lat temu, zwany czasem "afrykańskim H. erectus".
Charakteryzował się wysoką, zaokrągloną czaszką i szkieletem w ogólnych zarysach podobnym do szkieletu Homo sapiens. Miał wzrost ok. 180 cm i smukłą budowę ciała z długimi kończynami, pojemność puszki mózgowej ocenia się na 800–900 cm³. Najprawdopodobniej jadał mięso, a jego zęby policzkowe nie były duże.
Najbardziej znanym okazem tego gatunku jest szkielet dziecka zwany "Chłopcem znad Jeziora Turkana", odkryty w roku 1984 przez zespół pod kierownictwem Richarda Leakeya. Szczątki te datuje się na co najmniej 1,6 mln lat. Najwięcej odkryć szczątków Homo ergaster dokonano na terenie Kenii.
Prawdopodobnie H. ergaster lub jego bliski krewniak był gatunkiem, który rozpoczął ekspansję z Afryki.
************************************************************************
z chomika grawaw57
Człowiek z Dmanisi wykazuje szereg podobieństw do Homo ergaster. Są to przede wszystkim: największa szerokość czaszki na poziomie processus mastoideus, wał potyliczny (u D2280), brak grzebieni kostnych na sklepieniu czaszki i oddzielone od siebie kresy skroniowe, ślady słabego wykształcenia torus angularis, budowa łuski kości skroniowej (łuska wydłużona, brzeg górny prosty), słabo wykształcony sagittal keel (D2282), podobny kąt odchylenia łuski kości czołowej, umiarkowana wysokość sklepienia czaszki, umiarkowane zwężenie zaoczodołowe, grubość kości sklepienia czaszki, budowa dołu żuchwowego, szczęka i zęby podobne pod względem morfologicznym i wielkości do ER3733 i WT15000 (chłopiec z Nariokotome), dobrze rozwinięty wał nadoczodołowy, duży obszar oczodołu (mniejszy u Homo habilis sensu lato), proporcje szkieletu twarzy. Istnieją jednak także pewne cechy swoiste, świadczące o izolacji populacji z Dmanisi. Należą do nich: zwężenie sklepienia czaszki w obszarze zaoczodołowym i potylicznym, wąski otwór gruszkowaty, pewne cechy uzębienia (małe przedtrzonowce, zwłaszcza P4, nieco zwężony dystalny brzeg koron M1 i M2).
**********************************************************************************************
z chomika grawaw57
Homo georgicus – gatunek człowieka sklasyfikowany w 2002 roku. Po raz pierwszy jego szczątki odnalazł gruziński archeolog David Lordkipanidze w 1991 roku. Następnie w 1999 r. znaleziono dobrze zachowane czaszki a w 2001 r. część szkieletu. Wszystkie znaleziska miały miejsce w Dmanisi, średniowiecznym gruzińskim miasteczku. Wiek szczątków oszacowano na około 1,8 miliona lat[1]. Na ich podstawie ustalono, że przeciętny Homo georgicus miał około 150 cm wzrostu i puszkę mózgoczaszki pojemności około 600–680 cm³ i umieszczono gdzieś pomiędzy Homo habilis a Homo erectus[2].
Odkrycie Homo georgicus bardzo mocno zamieszało w historii naszego gatunku. Wcześniej uważano, że na teren Europy jako pierwszy z Afryki przybył Homo erectus około 1 miliona lat temu. Jak się jednak okazało człowiek posługujący się prymitywnymi narzędziami (takie znaleziono w okolicy szczątków), żył tu niemal dwa razy wcześniej.
Na stanowisku w Dmanisi odkryto: czaszki (okazy D2280, D2282 oraz D2700), żuchwy (okazy D2735, D211 i D2600), pewne części szkieletu oraz prymitywne narzędzia kamienne kultury olduwajskiej, wykonane z kwarcu i bazaltu.
****************************************************************************************************
z chomika grawaw57
Homo rudolfensis – gatunek kopalnych hominidów, przedstawicieli rodzaju Homo z Afryki Wschodniej, żyjących ok. 2,4-1,8 mln lat temu. Został odkryty w 1972 roku w Koobi Fora, na wschodnim wybrzeżu Jeziora Turkana w Kenii, przez Bernarda Ngeneo z zespołu badawczego Richarda i Meave Leakey-ów.
Miał dość duży mózg – najlepiej znany ze znaleziska skamieniałej czaszki o numerze katalogowym KNM-ER 1470. Początkowo objętość mózgu oceniono na ok. 752 cm³, ale w wyniku nowych badań w roku 2007 zredukowano ją do ok. 526 cm³. Niewiele wiadomo o proporcjach jego ciała, lecz budową czaszki różnił się wyraźnie od Homo habilis, który miał zdecydowanie mniejszy mózg. Z tego powodu w roku 1986 radziecki antropolog Walerij Aleksiejew wprowadził nowy gatunek hominidów – właśnie Homo rudolfensis. Jednakże niektórzy badacze nadal zaliczają KNM ER 1470 do gatunku Homo habilis, inni z kolei do rodzaju australopiteki.
**********************************************************************
z chomika grawaw57
« poprzednia stronanastępna strona »
- Pobierz folder
- Zachomikuj folder