Estonia

Rőőmsaid jőulupühi ja head uut aastat
Szczęśliwych świąt Bożego Narodzenia i szczęśliwego Nowego Roku!



Ważnym zwyczajem w Estonii jest ustawiania przystrojonego drzewka na Placu Ratuszowym w Tallinnie. Zwyczaj ten po raz pierwszy został odnotowany w roku 1441. Na plac choinki wnoszą członkowie Gildy Czarnogłowych. Choinkę ustawia się przed Ratuszem dopiero po Bożym Narodzeniu, czyli w karnawale.



Interesujące są też zwyczaje związane z zasiadaniem do wigilijnej wieczerzy. Przede wszystkim mężczyzn zasiadał do stołu z odkrytą, a zamężna kobieta z przykrytą głową. Do stołu należy usiąść z przepaską na biodrach. Nie można usiadać do stołu jeżeli jest się z kimś skłóconym. Przy stole należy zasiadać z każdej strony zaczynając od najstarszego członka rodziny. Kolacje jada się przy pełnym oświetleniu, a rozpoczyna się ją od podania psu kęsa chleba. Należy przestrzegać zasady, że nie można dobierać jedzenia, jeśli poprzednia porcja nie została do końca zjedzona. Do bożonarodzeniowych tradycji jakie sie kultywuje w Estonii należą: rozkładanie na podłodze w dzień Wigilii słomy, na której siedzi się całą rodziną późnym wieczorem, wieszanie pod sufitem sośnicy przystrojonej jabłkami, która początkowo zastępowała choinkę, chodzenie z noworocznym kozłem (näärisokk), chodzenie z wigilijną gęsią (hani), chodzenie na Trzech Króli z żurawiem (kurg).



Święta Bożego Narodzenia - Jőulud w Estonii są niezwykle bogate i wielowymiarowe. Owa wielowymiarowość łączy się bezpośrednio z wielokulturowością Estonii lecz także z przemianami jakie w niej zachodzą. Święta w Estonii obchodzą luteranie, prawosławni, katolicy i ateiści. Wiele rodzin obchodzi dwukrotnie - święta luterańskie i prawosławne, obchodzone dwa tygodnie później. Dla chrześcijan są to dni radości, spokoju i spotkań w rodzinnym gronie. Luteranie i katolicy Wigilię obchodzą 24 grudnia, a Boże Narodzenie 25 - 27 grudnia, natomiast prawosławni 7 stycznia obchodzą Wigilię, a Boże Narodzenie 8-9 stycznia. Najważniejsze daty to 24 grudnia (Wigilia Bożego Narodzenia), 25-27 grudnia (Boże Narodzenie), wigilia Nowego Roku (Sylwester, 31 grudnia) i Nowy Rok (1 stycznia) oraz święto Trzech Króli (6 stycznia). Istotne daty to okres Adwentu (od początku grudnia do świąt Bożego Narodzenia), dzień św. Tomasza (21 grudnia), a na wyspach i zachodzie kraju dzień św. Knuda (7 stycznia).



Wraz z rozwojem gospodarczym święta stały się także okresem niekończących się interesów, a sklepy i domy handlowe już w październiku i listopadzie przygotowują się na tłumy klientów. Obok wiekowych estońskich tradycji występują też nowe zwyczaje przyjęte od Finów i Skandynawów. Jednym z nich - najbardziej popularnym - jest świętowanie małych świąt Bożego Narodzenia podczas pierwszego tygodnia grudnia lub tak zwanych "przedświąt", które to głównie są obchodzone wśród kolegów w biurach lub w innych miejscach pracy, zazwyczaj w połączeniu z jedzeniem i piciem grzanego wina.



W dzień Wigilii ( Jőululaupäev ) Estończycy udają się na mszę. Przed wyjściem na mszę, zgodnie z tradycją, zażywano kąpieli w saunie. Tradycja zażywania parowej kąpieli była bardzo rozpowszechniona w całym kraju. Podobnie czyniono w dzień przesilenia letniego.



W przeszłości dzieci dostawały ubrania po to, by móc odświętnie wyglądać na wieczornej mszy. Po przyjściu z kościoła czeka na nich duży stół, na którym znajduje się jedzenie i pali się świeca.



Na stole stoi dodatkowe nakrycie, które wyraża tęsknotę za bliskimi, których fizycznie brak, lub którzy odeszli na zawsze. W Wigilię pod choinką pojawiają się prezenty, które niepostrzeżenie układa Jőuluvana - św. Mikołaj (tradycja Świętego Mikołaja przynoszącego prezenty jest względnie nowa, ale już zdążyła na dobre przyjąć się). Św. Mikołaj do Estonii przyjeżdża z Laponii na wielkich saniach, z wielkim workiem pełnym prezentów, ciągniętych przez renifery.



Prezenty otwiera się zaraz po kolacji wigilijnej. Zarówno dzieci jak i dorośli, aby otrzymać prezent muszą zaśpiewać piosenkę, wyrecytować wiersz lub zatańczyć. W Estonii tradycją jest, że w wieczór wigilijny niebo rozświetlają fajerwerki. Na kolację wigilijną podawanie są tradycyjne posiłki - te same od pokoleń. Tradycyjną potrawą jest pieczony indyk (lub gęś) z jabłkami, inne potrawy to kiszona kapusta (mulgikapsad), ziemniaki, brukiew podana z łbem wieprza, wieprzowina, salceson, sałatka ziemniaczana w czerwonymi burakami oraz paté, rosolje i marynowana kapusta.



Na deser podawane są świąteczne pierniczki zwane "piparkoogid" z ziarnkami pieprzu, kakao i cynamonem (często wypiekane w kształtach ludzi, gwiazd, księżyca, ptaków, kotów, psów i niedźwiedzi).



Podawane są również takie przysmaki jak marcepan i ciasto owocowe. Najbardziej pożądanym napojem podczas świąt jest piwo, kwas lub miód pitny, ale dzisiaj stało się popularne również picie grzanego wina. W przeszłości w zwyczaju było spożywanie dużych posiłków podczas wieczerzy wigilijnej oraz nocy bożonarodzeniowej. Posiadanie dużej ilości jedzenia w ten czas oznaczało dostatek jedzenia w całym nadchodzącym roku. Według starej tradycji na stole w bożonarodzeniową noc miało się znaleźć siedem lub dwanaście potraw. Tradycyjny estoński posiłek stanowiły: wieprzowina z kiszoną kapustą oraz biała i kaszanka (verivorst). Wypiekano też specjalny bożonarodzeniowy chleb zwany "taczką". Podczas świętej nocy karmiono też chlebem zagrodowe zwierzęta. Spośród napoi najbardziej popularne było warzone w domu piwo oraz miód pitny.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder