-
23296 -
4390 -
40677 -
2480
71603 plików
779,22 GB
https://dzieje.pl/aktualnosci/powstanie-warszawskie-63-dni-heroicznej-walki-o-wolnosc
1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Przez 63 dni żołnierze Armii Krajowej prowadzili heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.
1 sierpnia 1944 r. żołnierze Armii Krajowej rozpoczęli nierówną walkę z wojskami niemieckimi o wyzwolenie okupowanej od 5 lat Warszawy. Bój o niepodległą Polskę zakończył się po 63 dniach, stając się największą akcją zbrojną podziemia w czasie II wojny światowej.
Datę wybuchu powstania przeciwko Niemcom kierownictwo AK ustaliło 31 lipca w czasie odprawy sztabowej, odbywającej się w budynku przy ul. Pańskiej w Warszawie. Wówczas to komendantowi głównemu AK gen. Tadeuszowi Komorowskiemu „Borowi” przekazano meldunek o walkach sowiecko-niemieckich na przedpolach stolicy. Spodziewając się rychłej ofensywy Armii Czerwonej na Warszawę od strony Pragi, przy aprobacie Delegata Rządu na Kraj Jana Stanisława Jankowskiego, gen. Komorowski „Bór” podjął decyzję o rozpoczęciu walki o wyzwolenie stolicy. Termin zbrojnego wystąpienia wyznaczył na 1 sierpnia (wtorek) o godz. 17, informując o tym płk. Antoniego Chruściela „Montera”, dowódcę warszawskiego okręgu AK.
1 sierpnia do walki z Niemcami zdolnych było 40-45 tys. żołnierzy AK (w godzinie „W” gotowość mobilizacyjną osiągnęła jednak niespełna trzecia część tej liczby.
Do pierwszych walk z Niemcami doszło na kilka godzin przed godziną W; o 13.50 na Żoliborzu strzały do patrolu niemieckiego oddał Zdzisław Sierpiński, po wojnie znany dziennikarz muzyczny. Po dwóch godzinach, ok. godz. 16, kolejne walki wywiązały się na Woli i w Śródmieściu Północ. Na godz. 16.30 dowódca niemieckiego garnizonu Warszawy gen. Rainer Stahel postawił oddziały okupacyjne w stan gotowości. W chwili wybuchu walk o stolicę, znajdowało się w niej ok. 13-20 tys. wojsk niemieckich oraz formacji pomocniczych.
Pierwszy dzień bojów o stolicę, mimo że Niemcy spodziewali się zbrojnego oporu AK, przyniósł powstańcze sukcesy. Na zdobycznych gmachach zaczęły powiewać polskie flagi. Polacy zdobyli hotel „Victoria” przy ul. Jasnej (miejsce to wybrano następnie na kwaterę płk. Chruściela; 4 sierpnia przeniesiono ją do budynku PKO przy ul. Jasnej) oraz najwyższy warszawski budynek - gmach Towarzystwa Ubezpieczeń „Prudential”.
2 sierpnia oddziały powstańcze opanowały w całości Stare Miasto i znaczną część Śródmieścia. W pozostałych dzielnicach sprawy miały się o wiele gorzej.
Już w pierwszych dniach powstania rozpoczęła się eksterminacja ludności cywilnej. Oddziały Heinza Reinefartha, Oskara Dirlewangera oraz Bronisława Kamińskiego rozpoczęły egzekucje mieszkańców Woli. Ginęli mężczyźni, ale też kobiety i dzieci, zabici zostali pacjenci wolskich szpitali. Liczba ofiar szacowana jest na ponad 650 tys. Brytyjski historyk Norman Davies napisał, że to najczarniejsze dni w historii Warszawy.
W tym samym czasie oddziały RONA pacyfikowały Ochotę. Dochodziło tam do masowych egzekucji, gwałtów, do których dochodziło na Zieleniaku, gdzie koncentrowano ludność dzielnicy. Liczbę ofiar szacuje się na ok. 10 tys. osób.
Łącznie w powstańczej Warszawie życie straciło od 150 do 200 tys. cywilów. W trakcie walk poległo 16 tys. powstańców
.
W kolejnych dniach powstańcy opanowali ważne strategicznie punkty w mieście, m.in. Pocztę Główną, Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, Pałac Krasińskich, fabrykę Monopolu Tytoniowego, Elektrownię Warszawską na Powiślu, Dworzec Pocztowy, Pałace Blanka i Mostowskich oraz Arsenał.
W obliczu ofensywy wojsk niemieckich po dwóch miesiącach walk i wobec olbrzymich strat w ludziach 1 października 1944 r. Komenda Główna AK rozpoczęła rozmowy na temat zawieszenia broni. Dzień później podpisano akt kapitulacji powstania. Do niewoli trafiło ok. 12 tys. żołnierzy, rozpoczęło się też wysiedlanie ludności cywilnej. Przez obóz przejściowy w Pruszkowie przeszło ponad pół miliona ludzi. Część wywieziono na roboty do Niemiec.
Mimo przewagi uzbrojenia i liczebności ogromne straty ponieśli również naziści. W Warszawie zginęło ok. 10 tys. niemieckich żołnierzy, drugie tyle było rannych.
2 września, po nieudanej próbie przebicia się do Śródmieścia, oddziały powstańcze skapitulowały na Starym Mieście. Rozpoczęły się tam niemieckie zbrodnie na cywilach – tylko w dniu kapitulacji powstańców zginęło z rąk Niemców ok. 1,3 tys. osób. Tego dnia padł powstańczy punkt oporu na Sadybie; miały miejsce także zmasowane bombardowania stolicy przez niemieckie lotnictwo – odnotowano 123 naloty.
6 września poddali się powstańcy broniący Powiśla. Tydzień później, 13 września, Niemcy wysadzili cztery warszawskie mosty: Poniatowskiego, Kierbedzia, Gdański i Średnicowy.
14 września rozpoczęło się natarcie Armii Czerwonej na stołeczną Pragę. W czasie walk poległo, zostało rannych lub zaginęło 1792 żołnierzy 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Przez kilka kolejnych trwały walki o opanowanie przyczółków na lewym brzegu Wisły. Ostatecznie 22 września Niemcy zdobyli przyczółek czerniakowski, broniony przez powstańców i żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego gen. Zygmunta Berlinga, mordując następnie ok. 200 rannych.
27 września ostatnie oddziały powstańcze skapitulowały na Mokotowie; dwa dni później Grupa AK „Kampinos” została pokonana w bojach pod Jaktorowem. Polski opór zbrojny w stolicy trwał do 30 września, kiedy zaprzestano walk na Żoliborzu. Do niewoli niemieckiej powędrowało wówczas prawie 1,5 tys. powstańców.
W nocy z 2 na 3 października, po 63 dniach od wybuchu walk w stolicy, w Ożarowie przedstawiciele Komendy Głównej AK i Wehrmachtu podpisali „Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie”, co było równoznaczne z kapitulacją powstania.
Na mocy porozumienia, 5 października do niewoli niemieckiej trafiło ponad 11,5 tys. żołnierzy broniących Śródmieścia oraz członkowie dowództwa AK z gen. Komorowskim „Borem” na czele.
W czasie powstania zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Ogółem, ze wszystkich stołecznych dzielnic, do niemieckiej niewoli poszło ponad 15 tys. powstańców, w tym 2 tys. kobiet.
Poległo lub zaginęło również około 2,3 tys. żołnierzy 1 AWP, którzy usiłowali pomóc walczącej stolicy. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie zburzone.
Straty niemieckie w czasie walk w Warszawie wyniosły około 16 tys. zabitych i zaginionych żołnierzy.
Trwające 63 dni powstanie było największym zrywem przeciwko hitlerowskim najeźdźcom w całej okupowanej Europie.
„W tych dniach w Warszawie toczy się bitwa, jakiej charakter chyba trudno zrozumieć narodowi brytyjskiemu. To bitwa, w której czynny udział bierze tak ludność cywilna, jak i AK (…). To wojna totalna. Przez minione 24 dni linią frontu jest każda ulica miasta” – taką relację nadał do Londynu 24 sierpnia brytyjski pilot RAF-u John Ward.
***************************
http://chomikuj.pl/Poizdow1410/Muzyka+patriotyczna/Powstanie+Warszawskie
Nie ma plików w tym folderze
-
0 -
0 -
0 -
0
0 plików
0 KB