Nad Niemnem [1986]

NAD NIEMNEM

---------------------------------------------------------


Film fabularny

Produkcja: Polska
Rok produkcji: 1986
Premiera: 1987. 01. 05
Gatunek: Film kostiumowy, Film obyczajowy
Barwny, 4869 m, 170 min


Lokacje: okolice wsi Wasilew Szlachecki oraz Gnojno leżących nad Bugiem, Warta we wsi Drobnice, Turowa Wola (filmowy Korczyn), Koźliczki gm. Zabłudów, Nowa Wieś k. Grójca (pałac).

"Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej zaczęło wychodzić w odcinkach "Tygodnika Ilustrowanego" w 1887 r. Pisane było niejako na zamówienie społeczne, w związku z dwudziestą piątą rocznicą powstania styczniowego i od razu zyskało rzesze zwolenników. Umieszczając akcję powieści około roku 1885, zawarła w niej autorka zróżnicowany obraz nadniemeńskiej szlachty w obliczu nowych, popowstaniowych warunków politycznych i społeczno-ekonomicznych. Powieść, opisująca dzieje rodów Korczyńskich i Bohatyrowiczów, wzywała do wierności ziemi i przeszłości, gloryfikowała patriotyczną ofiarność i ideowe dziedzictwo minionych lat, głosiła niezachwianą wiarę w siłę i wartość człowieka. Po ponad stu latach dzieło Orzeszkowej nie budzi już takich emocji, choć nadal jest czytane. Przeniesione na ekran przez Zbigniewa Kuźmińskiego "Nad Niemnem" niesie ze sobą klimat uspokojenia, pojednania i optymizmu, obraz harmonii urokliwego świata a'la Chełmoński, daje chwile zapomnienia i wzruszenia. Twórcy zawierzyli całkowicie Orzeszkowej, zachowując strukturę narracyjną powieści, a nawet dialogi i drobne szczegóły. Scenarzysta Kazimierz Radowicz wykonał iście benedyktyńską pracę, chcąc ukazać na ekranie możliwie wiele powieściowej fabuły, choć, oczywiście, wątek miłości Justyny i Jana wysunął się na plan pierwszy.

Reżyseria: Zbigniew Kuźmiński

Reżyser II: Karol Chodura, Maria Burdecka-Rogowska

Asystent reżysera: Grzegorz Kruszewski, Witold Sobczyk

Scenariusz: Kazimierz Radowicz

Zdjęcia: Tomasz Tarasin

Scenografia: Zenon Różewicz


Obsada aktorska:
---------------------
Iwona Katarzyna Pawlak - Justyna Orzelska
Adam Marjański - Jan Bohatyrowicz
Marta Lipińska - Emilia Korczyńska, żona Benedykta
Janusz Zakrzeński - Benedykt Korczyński
Bożena Rogalska - Marta Korczyńska, siostra Benedykta
Michał Pawlicki - Anzelm Bohatyrowicz, stryj Jana
Zbigniew Bogdański - Orzelski, ojciec Justyny
Jacek Chmielnik - Zygmunt Korczyński
Ewa Decówna - Teresa Plińska, dama do towarzystwa Emilii Korczyńskiej
Edmund Fetting - Darzecki, szwagier Benedykta Korczyńskiego
Marek Herbik - Witold Korczyński, syn Emilli i Benedykta
Renata Husarek - Jadwiga Domontówna
Irena Kownas - Starzyńska, matka Jana Bohatyrowicza
Renata Kretówna - Marynia Kirłowa
Małgorzata Nowak - Elżunia Bohatyrowicz, córka Fabiana
Jerzy Zygmunt Nowak - Fabian Bohatyrowicz
Maria Nowotarska - Andrzejowa Korczyńska, matka Zygmunta
Andrzej Precigs - Teofil Różyc
Andrzej Szaciłło - Starzyński, mąż matki Jana Bohatyrowicza
Ewa Wencel - Klotylda Korczyńska, żona Zygmunta
Jerzy Block - dziadek Jadwigi Domontówny
Zofia Ciesielska-Tomaszewska - Bohatyrowiczowa, żona Fabiana
Jacek Godek - wioślarz na weselu Elżuni i Franciszka
Ewa Herbik - Leonia Korczyńska, córka Emilii i Benedykta
Juliusz Lubicz-Lisowski - mężczyzna w salonie Korczyńskich
Zofia Plewińska - służąca w majątku Korczyńskich
Magdalena Scholl - Antolka, siostra Jana Bohatyrowicza
Marek Sośnicki - Franciszek Jaśmont, mąż Elżuni Bohatyrowiczówny
Franciszek Utko - Kazimierz Jaśmont
Eugeniusz Wałaszek - rządca majątku Korczyńskich
Jan Prochyra - Bolesław Kirło; nie występuje w napisach


Pierwowzór
---------------
NAD NIEMNEM - Powieść
Autor: Eliza Orzeszkowa


Nagrody:
-----------
1987 - Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia, Zbigniew Kuźmiński
1987 - Gdańsk - Gdynia (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych)-Złoty Talar (nagroda POLKINO)
1987 - Nagroda Szefa Kinematografii (Przewodniczącego Komitetu Kinematografii) za twórczość filmową-w dziedzinie filmu fabularnego za rok 1986, Zbigniew Kuźmiński, Kazimierz Radowicz, Tomasz Tarasin, Janusz Zakrzeński