David Lean

David Lean (ur. 25 marca 1908 w Croydon, zm. 16 kwietnia 1991 w Londynie) – brytyjski reżyser i producent. Dwukrotnie, w latach 1958 i 1963, został nagrodzony statuetką Oscara dla najlepszego reżysera za filmy Most na rzece Kwai (1957) i Lawrence z Arabii (1962).
Wychował się w rodzinie purytańskiej, a pierwszy film obejrzał w wieku 17 lat. Dla wytwórni filmowych zaczął pracować w 1928, początkowo podając herbatę, a następnie jako klapser. W latach 30. był już cenionym montażystą.
Wspólnie z dramaturgiem Noëlem Cowardem nakręcił w 1942 roku Nasz okręt, uznany za film wybitny oraz za esencję brytyjskiego kina wojennego. Jego bohaterem jest okręt HMS Torrin, który bierze udział w walkach z Niemcami w okolicach Krety w 1941 roku. Nie brak tu dramatycznych scen na morzu (atak na torpedowiec niemiecki czy próby ratowania się marynarzy) ukazanych na przemian z retrospekcjami na lądzie. Lean założył wraz z Cowardem firmę Cineguild i zrealizowali kolejne filmy, będące adaptacjami sztuk Cowarda: Ta szczęśliwa rasa (1944), Spotkanie oraz Seans (oba w 1945). Ta szczęśliwa rasa po raz pierwszy ujawnia epicki talent Leana. Film, skupiający się na losach angielskiej rodziny w latach 1918–1939, pełen jest ładunku emocjonalnego, jego bohaterowie są niejednoznaczni a przy tym wyraziści. Melodramat Spotkanie przedstawia smutną historię platonicznego romansu Laury (Celia Johnson) i doktora Aleca (Trevor Howard), którzy poznali się na stacji kolejowej. Film ten jest uznawany za „początek powojennego realizmu” w kinie brytyjskim. Natomiast Seans to komedia fantastyczna, w której duch nawiedza dom angielskiego małżeństwa.
Następne dwa filmy Leana były adaptacjami Charlesa Dickensa: Wielkie nadzieje (1946) oraz Oliver Twist (1948). Wielkie nadzieje, uznawane za jeden z najlepszych filmów brytyjskich oraz za najbardziej udaną ekranizację prozy Dickensa, zawierają elementy filmu grozy. Cenione są za skalę i moc wizji. Szczególnie zapada w pamięć sekwencja otwierająca film, z małym Pipem spotykającym na cmentarzu galernika[10]. Nie mniej przejmujący jest Oliver Twist – realistyczny i bezkompromisowy obraz Anglii XIX wieku.
W 1950 Cineguild zakończył działalność, a Lean rozpoczął współpracę z producentem Alexandrem Kordą. Wybór Hobsona (1954) jest moralizatorską historią pijaka, a Urlop w Wenecji (1955), adaptacja sztuki The Time of the Cuckoo Arthura Laurentsa, ukazuje historię sekretarki Jane Hudson (Katharine Hepburn), spędzającej wakacje w Wenecji.
Owocem współpracy z amerykańską wytwórnią Columbia Pictures był dramat jeniecki Most na rzece Kwai (1957). Jego akcja toczy się w czasach II wojny światowej, a brytyjski pułkownik Nicholson (Alec Guinness), znajdujący się w obozie jenieckim, rządzonym przez japońskich wojskowych, walczy o godność i honor. Jeńcy budują nad tytułową rzeką Kwai most, który zamierzają wysadzić Amerykanie pod dowództwem majora Sheara (William Holden). Film został jedną z najbardziej dochodowych produkcji w historii kina.
Na kanwie losów brytyjskiego oficera T.E. Lawrence'a, biorącego udział w rewolcie arabskiej powstał ceniony film Lawrence z Arabii. Film, uważany za arcydzieło zawierające spektakularne sceny, był inspiracją dla twórców takich jak George Lucas i Steven Spielberg.
Scenariusz Doktora Żywago (1965) powstał na podstawie powieści Borisa Pasternaka, ukazującej losy doktora Jurija Żywagi (Omar Sharif) na tle wydarzeń w Rosji toczących się od początku XX wieku aż po lata 30. Miłością życia lekarza była Lara (Julie Christie). Melodramat mimo krytycznych recenzji odniósł wielki sukces kasowy. Ostatni film Leana – Podróż do Indii (1984), będący adaptacją Drogi do Indii E.M. Forstera, obrazuje konflikt klasowy w Indiach okresu kolonialnego.
Lean był sześciokrotnie żonaty i pięciokrotnie rozwiedziony. Jego żonami były m.in. aktorki Kay Walsh (1940–1949) oraz Ann Todd (1949–1957).

Filmografia:
1942: Nasz okręt (In Which We Serve)
1944: Ta szczęśliwa rasa (This Happy Bread)
1945: Spotkanie (Brief Encounter)
1945: Seans (Blithe Spirit)
1946: Wielkie nadzieje (Great Expectations)
1948: Oliver Twist
1949: Namiętni przyjaciele (The Passionate Friends)
1950: Madeleine
1952: Bariera dźwięku (The Sound Barrier)
1954: Wybór Hobsona (Hobson’s Choice)
1955: Urlop w Wenecji (Summertime)
1957: Most na rzece Kwai (The Bridge on the River Kwai)
1962: Lawrence z Arabii (Lawrence of Arabia)
1965: Doktor Żywago (Doctor Zhivago)
1970: Córka Ryana (Ryan’s Daughter)
1979: Lost and Found: The Story of Cook's Anchor (tv)
1984: Podróż do Indii (A Passage to India)

1942 - Nasz okręt	1945 - Seans	1945 - Spotkanie
1946 - Wielkie nadzieje	1949 - Namiętni przyjaciele	1950 - Madeleine
1952 - Bariera dźwięku	1955 - Urlop w Wenecji	1957 - Most na rzece Kwai
1962 - Lawrence z Arabii	1965 - Doktor Żywago	1970 - Córka Ryana
1984 - Podróż do Indii

Nie ma plików w tym folderze