Polski Chleb Regionalny

W poszczególnych regionach kraju są wykorzystywane miejscowe receptury, dlatego wypieki różnią się smakiem, konsystencją i zapachem. Takie wypieki sprzedawane są w najbliższej okolicy, prezentowane na dożynkach, festynach i miejscowych uroczystościach.

Kujawsko - Pomorskie

W Stolnie znajduje się piekarnia słynąca z wypieku smacznych chlebów opartych na tradycyjnych recepturach, bez użycia polepszaczy. Jednym z nich jest stoleński razowiec ze słonecznikiem, inny to chleb pszenno-żytni posypywany, posypywany makiem. Równie smaczne jest pieczywo posypywane kminkiem. Ciekawostką jest fakt, że miejscowi piekarze przestrzegają dawnych obyczajów: wygładzają chleb przed włożeniem do pieca zmoczonymi w wodzie dłońmi, po upieczeniu opukują bochenki od spodu, sprawdzając, czy są dobrze wypieczone, po czym rozkładają je na drewnianych ławach. Po każdym wypieku zostawia się w dzieży część ciasta, które służy do zrobienia zakwasu do kolejnych wypieków.


Lubuskie

Pieczywo tradycyjne wypiekane jest według receptur przywiezionych przez repatriantów z kresów wschodnich. Charakterystyczne dla regionu są chleby z dodatkiem nasion lnu, pieczone na naturalnym zakwasie, z maki pszenno-żytniej, przed włożeniem do pieca skrapiane wodą przy pomocy specjalnej miotełki. Popularny jest tu chleb starowiejski z dodatkiem gotowanych ziemniaków, kiedyś także fasoli, grochu, soczewicy, nawet kapusty i cebuli, oraz chleb domowy na zakwasie.


Łódzkie

W Ozorkowie ciekawostką regionalną jest chleb gryczany. Powstaje on z mąki mieszanej oraz kaszy gryczanej. Dawniej kaszę dodawano z powodów oszczędnościowych, obecnie dla walorów smakowych. W regionie wypieka się chleby na zakwasie, w opalanych drewnem piecach. Są to m.in. chleb żytni świątnicki czy chleb staropolski z doliny Mrogi.


Mazowsze

Tu wyróżnia się chleb nadbużański na zakwasie, którego przygotowanie trwa kilka dni. Pieczony jest w piecu opalanym najczęściej drewnem sosnowym, co nadaje bochenkom specyficznego aromatu. Warto też spróbować chleba gogolińskiego ze względu na oryginalny, lekko gorzki smak, który powstaje dzięki wypiekaniu bochenków ułożonych na rozgrzanych cegłach w ceglanym piecu. Długotrwałą świeżość i wilgotność chleb zachowuje dzięki dodatkowi ziemniaków. Taki jest chleb żytni z Grębkowa, w którym dodatek ziemniaków służy walorom smakowym, a nie wynika - jak przed dziesięcioleciami - z braku mąki.


Podlasie

Tu można spróbować chleba o niespotykanym gdzie indziej smaku. Jest to chleb domowy na kalmusie z Puńska. Kalmus to regionalna nazwa tataraku. Dobrze wysuszone liście tej rośliny nadają bochenkom oryginalny aromat oraz pozwalają na utrzymywanie świeżości przez dłuższy czas. Ciasto wyrabiane jest głównie z żytniej mąki, na zakwasie, wypiekane w piecu opalanym drewnem z drzew liściastych. W Woli Zambrowskiej wypiekany w niewielkich ilościach jest chleb pytlowy wolski, według receptury przekazywanej od pokoleń. Zawiera dużo minerałów, w tym żelaza. Rzadko duże piekarnie wypiekają chleby według regionalnych receptur. Jednym z wyjątków jest piekarnia PSS w Białymstoku. Chleb staropolski produkowany jest tradycyjną metodą fermentacji wielofazowej, z użyciem naturalnego zaczątku, jak to dawniej robiły gospodynie z Nowin koło Knyszyna.


Pomorskie

Charakterystyczny dla regionu jest pumpernikiel - pieczywo z tradycji niemieckiej, wywodzące się z XV wieku. Jest to pieczywo razowe, zakwaszone, o dużych walorach odżywczych. Ponadto zawiera dużo błonnika oraz biopierwiastki (m.in. potas i fosfor).


Pozostałością po dawnych mieszkańcach Kaszub - Słowińcach jest chleb słowiński. Był pieczony z mąki żytniej, jęczmiennej i owsianej, czasem z dodatkiem pszennej. Obecnie jest wypiekany w Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach na uroczystości folklorystyczne, podawany ze smalcem i ogórkiem albo ze świeżo ubitym masłem. Innym regionalnym kaszubskim pieczywem jest chleb żytni na ziemniakach, pieczony na zakwasie z mąki żytniej, z dodatkiem roztartych ziemniaków i mleka. O jego specyficznym smaku decyduje woda głębinowa, najlepsza w Polsce.


Wielkopolska

W regionie słynny jest pumpernikiel Adama, pochodzący z piekarni Słonawy koło Obornik wielkopolskich. Receptura pochodzi z Niemiec. Jest to pieczywo żytnie, wypiekane od kilku wieków. Pumpernikiel Adama jest wierny tradycyjnej recepturze. W Poznaniu uznaniem konsumentów cieszy się chleb cygański wypiekany od ponad sześćdziesięciu lat. Jest to pieczywo pszenno-żytnie, przygotowywane na zakwasie i drożdżach. Regionalnym wyrobem, przygotowanym i pieczonym tradycyjnie, jest również chleb żytni wielkopolski oraz chleb z Komorowa.


Zachodnio- Pomorskie

Do tradycyjnego pieczywa należy chleb koprzywieński, obecnie wypiekany według receptury przekazywanej z pokolenia na pokolenie tylko przez trzy rodziny w Koprzywnie. O smaku i aromacie chleba decydują nie tylko surowce zebrane w rodzinnym gospodarstwie, ale i rodzaj drewna, którym opala się piec chlebowy. Jest to drewno liściaste i iglaste, z koniecznym dodatkiem jabłoni lub wiśni. Inny rodzaj pieczywa regionalnego to chleb wiejski wojenny, który ma stosunkowo niedługą tradycję. Wypiekany był przez gospodynie w czasie stanu wojennego, gdy w sklepach brakowało wszystkiego. Jest to chleb na zakwasie z mąki żytniej, z dodatkiem gotowanych ziaren żyta.


Warty uwagi jest też chleb gdowski, którego początki sięgają I wojny światowej, a miejscem pochodzenia jest Kielecczyzna. Wypiekany jest z mąki żytnio-pszennej lub tylko pszennej, z dodatkiem siemienia lnianego. Po upieczeniu bochenki są glazurowane mąką z wodą i układane na liściach kapusty lub chrzanu.


Dolny Śląsk

Na Dolnym Śląsku chleby regionalne wypiekane są według przepisów sprzed kilkudziesięciu lat albo też starszych, przywiezionych z Kresów Wschodnich. Uznaniem cieszy się chleb chłopski z Rogowa Sobóckiego. Wypiekany z żytniej mąki z dodatkiem luźnego zakwasu (żurku), mleka, tłuszczu oraz gotowanych ziemniaków. Ziemniaki dawniej dodawano dla oszczędności mąki, droższego produktu, ale - że zapewniają one bochenkom odpowiednią wilgotność i specyficzny smak - używa się ich do dzisiaj. Chleby wypiekane są w piecu ceramicznym opalanym drewnem.


Spod Lwowa pochodzi przepis na chleb gogołowicki - z mąki żytniej, wypiekany na liściach kapusty lub chrzanu. Pieczony w piecu szamotowym, opalanym drewnem bukowym lub olchowym ma niepowtarzalny smak.


W całym regionie jest znany chleb domowy z Pomocnego. Jest to pieczywo z mąki żytniej, wypiekane na łopacie albo w foremkach. Nietypowym składnikiem jest serwatka, która nadaje chlebom kwaskowy smak. Natomiast specyficzny aromat chleb zawdzięcza drewnu dębowemu, którym opalany jest piec, oraz posypce z kminku, słonecznika, maku bądź czarnuszki.


Lubelskie

Na Lubelszczyźnie słynna jest piekarnia we wsi Ludwin. Ulubionym wypiekiem miejscowej i okolicznej ludności, a także turystów przyjeżdżających na Pojezierze Łęczynsko-Włodawskie jest chleb pszenno-żytni oraz ludwiński żytni. Ciasto jest wyrabiane ręcznie, na własnym zakwasie.


Ponad 400-letnią tradycję ma chleb kodeński razowy żytni, wypiekany w dużych bochenkach, zachowujący przez tydzień smak słodko-kwaśny, świeżość i zapach ziarna.


Trzeba jeszcze wspomnieć o piekarni w Wygnanowicach, gdzie piecze się chleby ze 100-procentowej żytniej mąki, według receptury niezmienionej od ponad 80 lat. Podobnie jest w Mikołajowce, gdzie wypieka się chleb wiejski z mąki mieszanej, z otrębami żytnimi, z dodatkiem siemienia lnianego.

Małopolska

W tym regionie oryginalnym pieczywem jest chleb żarnowy z Łomnej. Swą nazwę wywodzi z grubo mielonej mąki na żarnach. Dziś nie wyrabia się jej na żarnach, ale mąka zachowuje podobną grubość.


Pieczywem o tradycji sięgającej kilku wieków jest chleb prądnicki o unikalnym smaku. Wypiekano go już od XVw. jako specjalny chleb na stół biskupi. Jego receptura, odtworzona na podstawie zapisków w literaturze i infomacji z Muzeum Chleba w Radzionkowie.


Dobrą opinią smakoszy cieszy się chleb żytni gruszowski. Wypiekany jest z mąki żytniej, do zaczynu dodawano dawniej kwaśne mleko, obecnie maślankę. Jest to pieczywo w pełni regionalne, bo do jego wypieku używa się tylko miejscowych składników: mąki z uprawianego w okolicy żyta, wody źródlana ze studni głębinowych, a soli gruboziarnistej z pobliskiej Bochni.

Podkarpackie

Pieczywo regionalne opiera się na tradycyjnych recepturach przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Taki jest chleb chwałowski, który nazwę wywodzi od wsi Chwałowice. Pieczony jest na szczególne okazje przez miejscowe gospodynie.


W regionie jest znana metoda pieczenia na liściach kapusty. Taki jest chleb łańcucki, z wierzchu suto posypany kminkiem, dolna skórka podsypana otrębami żytnimi. Pieczony jest z mąki żytniej z dodatkiem żytnich otrąb. Chleb jest bardzo pożywny i łatwo strawny.


W Ulanowie na uroczyste okazje, głównie uroczystości flisackie, wypiekany jest chleb chrupacki, zwany też flisackim. To pieczywo wyróżnia się spośród innych zawartością tłuszczu i skwarek. Przed laty wypiekano takie chleby dla flisaków wyruszających na spływ. Chleb musiał więc być pożywny. Wypiekany jest z różnego rodzaju mąki, zawsze jednak z chrupiącymi skwarkami.


Do tradycji nawiązuje też chleb staropolski chleb sanacyjny, pieczony na drewnie i liściach kapusty. Długa nazwa już tłumaczy wszystko


Śląskie

Chleb jurajski swą nazwę zawdzięcza Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, gdyż w tym regionie jest wypiekany. Jest to pieczywo mieszane jasne, na zakwasie.


W rodzinnej piekarni w Tarnowskich Górach jest wypiekany chleb cebulowy. Receptura była przekazywana z ojca na syna. Niepowtarzalny smak zawdzięcza surowej zmielonej cebuli, zmielonemu kminkowi oraz miejscowej wodzie. Bochenek jest bardzo charakterystyczny: boki ma obficie posypane mąką, tylko środkowy pas stanowi błyszcząca skórka.

Chleb zwykły sławkowski jest popularnym pieczywem w regionie, jednak wypiekany według tradycyjnej receptury.

Świętokrzyskie

Do połowy XX wieku we wsiach kieleckich wypiekano chleby w domowych piecach. Pieczono je z mieszanej maki, na zakwasie. Taka tradycyjną recepturę ma chleb wiejski konecki, wypiekany w Końskich w niewielkich ilościach. A szkoda, bo jest smaczny i zdrowy, chętnie kupowany przez mieszkańców miasta i okolic.


Podobnie rzecz się ma z chlebem bodzentyńskim. Wyrabiany ręcznie, pieczony w szamotowych piecach wymaga dużo czasu i uwagi. Jest to pieczywo pszenno-żytnie, na naturalnym kwasie chlebowym.

Chleb iwański wypiekany w Iwaniskach nie ma zbyt długiej tradycji. Wypiekany jest według przepisu sprzed ponad 40 lat. Brak sztucznych spulchniaczy i innych chemikaliów decyduje o jego walorach smakowych i wartościach odżywczych.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder