Chodorkowski Michaił

Michaił Borisowicz Chodorkowski (ros. Михаил Борисович Ходорковский [mʲɪxɐˈil xədɐˈrkofskʲɪj]; ur. 26 czerwca 1963 w Moskwie) – przedsiębiorca rosyjski pochodzenia żydowskiego. Na początku 2004 był uważany za najbogatszego człowieka w Rosji. Były współwłaściciel Jukosu.
W dzieciństwie Michaił Chodorkowski pasjonował się chemią, skończył szkołę z rozszerzonym programem z chemii, a w 1981 został przyjęty do Moskiewskiego Instytutu Chemiczno-Technicznego im. D. Mendelejewa. W 1987 założył Naukowo-Techniczne Centrum Twórczości Młodzieży. Studiował, pracując jednocześnie w Instytucie Gospodarki Narodowej im. G. W. Plechanowa. Kierowane przez niego Centrum zaczęło importować towary z Zachodu, a w 1989 powołało do życia bank o nazwie Żyłsocbank, który następnie przemianowano na Menatep.
W 1992 został p.o. wiceministra paliw i energetyki. Na początku 1997 Menatep w drodze przetargu nabył 45% akcji upadającej państwowej spółki naftowej Jukos, za które zapłacił według różnych źródeł od 250 mln do 400 mln USD. Jukos był wówczas zadłużony na 3,5 mld USD. Menatep spłacił dług Jukosu w ramach transakcji kupna spółki. Na restrukturyzację i wyprowadzenie Jukosu z kryzysu potrzeba było 6 lat. Do 2003 Jukos przekształcił się w lidera światowego rynku energetycznego z kapitalizacją wynoszącą 40 mld USD. W kwietniu 2003 podpisano umowę o fuzji z inną rosyjską spółką Sibnieft. Większość akcji należała wówczas do Romana Abramowicza. Miał to być początek budowy wielkiego koncernu energetycznego Jukos-Sibnieft, czyli JUKSI. Koncern stałby się czwartym pod względem wielkości wydobycia prywatnym przedsiębiorstwem naftowym świata. Jednak w grudniu 2003, po aresztowaniu kierownictwa Jukosu, fuzja została przerwana.
W 2001 M. Chodorkowski założył charytatywną fundację Otwarta Rosja w celu realizacji projektów w zakresie kultury i edukacji oraz rozwoju intelektualnego potencjału kraju.
Michaił Chodorkowski wielokrotnie krytykował politykę ówczesnego prezydenta Rosji, Władimira Putina. 25 października 2003 został oskarżony o nieprawidłowości przy prywatyzacji przedsiębiorstw i aresztowany. W podobny sposób zbiło majątek wielu rosyjskich oligarchów, ale nic ich za to nie spotkało. Dlatego powszechnie uważano, że Chodorkowski trafił do więzienia, bo otwarcie przeciwstawiał się Putinowi[2]. Będąc w areszcie, zrezygnował z funkcji szefa koncernu Jukos. Znany dziennikarz Władimir Kara-Murza podkreśla, że początek „sprawy JUKOS” zbiegł się w czasie z zamknięciem niezależnego kanału telewizyjnego, co nie jest przypadkiem.
W maju 2005 moskiewski sąd skazał Chodorkowskiego na 9 lat pozbawienia wolności i odbycie kary w kolonii karnej. We wrześniu 2005 Sąd Miejski w Moskwie obniżył karę do 8 lat. Został zesłany do uranowej kolonii IK-10 w Krasnokamiensku w obwodzie czytyjskim.
19 stycznia 2009 Chodorkowski został przeniesiony z więzienia na Syberii do aresztu śledczego w Moskwie, gdzie oczekiwał na kolejny proces, który rozpoczął się 3 marca. W tymże procesie zostali uznani winnymi zarówno on, jak i Lebiediew.
Działacze praw człowieka uważają, że jest to zemsta Kremla za próbę prowadzenia przez Chodorkowskiego i Jukos niezależnej polityki.
31 maja 2011 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uznał, że ani postępowanie karne, ani rozprawa sądowa w związku z aresztowaniem byłego szefa Jukosu Michaiła Chodorkowskiego w 2003 roku nie nosiły znamion procesu politycznego. Tym samym sędziowie odrzucili skargę byłego właściciela koncernu JUKOS przeciwko rosyjskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Jednocześnie trybunał uznał, że rosyjski sąd orzekł wobec Chodorkowskiego zbyt wysoką grzywnę i zobowiązał władze Rosji do wypłacenia biznesmenowi 10 tys. euro za szkody moralne i 14,5 tys. kosztów sądowych.
20 grudnia 2013 roku ułaskawiony przez prezydenta Rosji Władimira Putina i wypuszczony na wolność. Jeszcze tego samego dnia opuścił Rosję. Gest Putina odbierany jest jako krok mający na celu złagodzenie międzynarodowej krytyki jego rządów przed rozpoczynającymi się 7 lutego 2014 roku zimowymi igrzyskami olimpijskimi w Soczi.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder