M jak mleko

Nie jest takie straszne, jak je malują. I wcale nie uczula bardziej niż jaja lub ryby, a ma w sobie mnóstwo naprawdę wartościowych składników.
Produkty mleczne, podobnie jak inne, mogą wywoływać uczulenia. Białko mleka jest częstym alergenem pokarmowym u niemowląt i małych dzieci dlatego, że jest podstawowym składnikiem ich diety.

Dostarcza wapnia

Mleczne produkty mają niepodważalne zalety. Są one przede wszystkim najłatwiej dostępnym, bogatym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia. Zawierają ponadto łatwo przyswajalne przez organizm białka oraz niewielkie ilości witamin D, A, B2, E oraz K. Wapń jest niezbędny do budowy zębów i kości, krąży we krwi i płynach ustrojowych. Jeśli jest go zbyt mało, pojawiają się kłopoty z krzepliwością krwi, drżenie mięśni, układ nerwowy i hormonalny nie funkcjonują sprawnie. Wynikiem niedoboru wapnia może być także coraz powszechniejsza osteoporoza.

Buduje kości

W pierwszych dziesięciu latach życia tworzy się połowa masy kostnej, do 20. roku życia kolejne 40 procent. Proces mineralizacji kości kończy się mniej więcej w 30. roku życia - zawarty tam wapń będzie służył jako rezerwa do końca życia. Potem w naturalny sposób tracimy ten pierwiastek w kościach, ale dzięki prawidłowej diecie, witaminie D oraz aktywności fizycznej można na długie lata zachować prawidłową mineralizację kości.

Jeśli w naszej diecie brakuje wapnia, to w dzieciństwie i młodości magazy-nujemy go mniej, natomiast w wieku dojrzałym - tracimy zdecydowanie szybciej. To prawda, że karmienie piersią gwarantuje niemowlęciu dostateczną ilość wapnia. Mleko modyfikowane również zawiera odpowiednią jego dawkę. Ale począwszy od drugiego roku życia, gdy zaczynamy rozszerzać dietę dziecka, może go być już za mało, wtedy, gdy zapomnimy o mleku i jego przetworach.

cd. b]

zachomikowany

11 KB
9 wrz 11 18:28

z7340418X(1).jpg

cd. b] Rzadko uczula

To nieprawda, że mleko szkodzi większości dzieci. Ostrożnie licząc, może je pić bez skutków ubocznych co najmniej 60 proc. dzieci w wieku przedszkolnym. Wśród pozostałych w wieku powyżej 3 lat, którym picie mleka może szkodzić, większość ma po prostu kłopoty z trawieniem laktozy (cukru obecnego w mleku). Te dzieci mogą jeść produkty z mleka fermentowanego (kefir, jogurt, maślankę, sery), w których laktozę rozkładają bakterie.
Poważniejszą sprawą jest alergia na białko mleka krowiego. Na szczęście grupa cierpiących na nią maluchów jest niewielka. To blisko 8 proc. niemowląt oraz około 3 proc. dzieci poniżej czwartego roku życia. Trzeba też pamiętać o tym, że często różne objawy przypisuje się alergii, bez uzasadnienia.
Zawiera potrzebny tłuszcz
Mleko krowie zawiera tłuszcz zwierzęcy, który - w nadmiarze - sprzyja chorobom cywilizacyjnym, (miażdżycy i zawałom serca, ujawniającym się w wieku dorosłym). Dzieciom jednak tłuszcz jest potrzebny. Jest dla nich nie tylko ważnym źródłem energii, ale dostarcza też nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych niezbędnych do prawidłowego rozwoju mózgu.
Jeśli dieta dziecka jest lekkostrawna, ale nasz dwu-, trzylatek je surówki z oliwą, ryby, orzechy, sery, nie trzeba już podawać mu pełnotłustego mleka. Wystarczy półtłuste (czyli 1,5-2-procentowe). Jeżeli natomiast maluch nie otrzymuje innego tłuszczu poza tym z produktów mlecznych (co raczej jest jednak mało prawdopodobne), należy podawać mu mleko 3,2-procentowe.
Daje się urozmaicać
Pod koniec pierwszego roku życia niemowlęta mogą już dostawać produkty mleczne (jogurt, kefir, twarożek). U dzieci karmionych piersią proponuje się opóźnienie wprowadzania tych produktów, by nie ograniczać apetytu na mleko matki. W drugim roku można podawać mleko modyfikowane odpowiednie dla tego wieku, lub 2-proc. mleko krowie, wyprodukowane przez dobrą firmę. Dzieciom, które skończyły dwa lata, można już podawać mleko UHT. Jest wysokiej jakości, pobiera się je i przechowuje w higienicznych warunkach. Technologia UHT (z ang. Ultra High Temperature) polega na krótkim (1-5 sekund) podgrzaniu napoju do temperatury 135-150°C i natychmiastowym schłodzeniu do 20°C. Zabija to bakterie i przetrwalniki. Takie mleko po otwarciu nie fermentuje.
Jeśli trzylatek nie chce pić mleka, można spróbować przemycić je np. w budyniu - jeśli tylko malec nie ma nadwagi. Mamy też do dyspozycji twarożki, jogurty, koktajle mleczne, sery. Niektóre dzieci nie znoszą smaku ciepłego mleka. Można im zaproponować zimne, np. z dodatkiem kakao, cukru waniliowego czy soku owocowego. Trzeba jednak pamiętać, że dziecko nie odmawia picia mleka bez powodu. Prawdopodobnie nie chce go pić, ponieważ odczuwa po nim jakieś dolegliwości albo po prostu dyskomfort. Nie wolno karmić go na siłę, namawiać czy zmuszać.

cd. b 1]

zachomikowany

11 KB
9 wrz 11 18:28

z7340418X.jpg

cd. b 1]

Zamiast szklanki mleka

Co zrobić, jeśli dziecko rzeczywiście nie może pić mleka? Najgorszym wyborem w takiej sytuacji jest podawanie maluchowi wapnia w postaci gotowych preparatów farmakologicznych. Pamiętaj, że taką samą ilość wapnia, co szklanka mleka, zawiera:
- kubek jogurtu (150 g)
- szklanka maślanki
- 35 dag sera białego
- dwa małe "trójkąciki" serka topionego
- dwa plasterki sera żółtego

Tekst: prof. dr hab. Janusz Książyk, Centrum Zdrowia Dziecka, Monika Staniszewska

zachomikowany

33 KB
9 wrz 11 18:28

mleko(1).jpg

zachomikowany

33 KB
9 wrz 11 18:28

mleko.jpg

zachomikowany

33 KB
9 wrz 11 18:28

mleko(5)(2).jpg

Pij tylko mleko?
Latem truje. Zimą, gorące z miodem, chroni przed przeziębieniem... Prosto od krowy dostarczy potrzebnych białek, witamin i minerałów... Jest najlepszym napojem dla człowieka w każdym wieku... Na pewno nieraz słyszałeś podobne opinie. Tylko czy są prawdziwe?
Chwalone, ganione, znowu gloryfikowane... W ostatnich latach o walorach zdrowotnych mleka mówiło się dużo i bardzo różnie. Z jednej strony gwiazdy sportu i ekrany przekonywały, że kto je wypije, będzie wielki. Z drugiej pojawiały się opinie, w tym specjalistów, że ten napój jest mocno przereklamowany, a krytykowano go pod hasłem "Pij mleko, będziesz kaleką", trawestującym głośną kampanię "Pij mleko, będziesz wielki".
Podstawowym argumentem przeciwko mleku miał być fakt, że poza człowiekiem żaden ssak nie pije go w dorosłym życiu. Wbrew naturze ma też być sięganie po mleko krowie (czy kozie, albo owcze) ze względu na znaczne różnice składu w stosunku do pokarmu kobiecego. Amerykańskie badania dowodziły nawet związku pomiędzy artretyzmem, łysieniem, chorobami wątroby, zaburzeniami neurologicznymi i przedwczesną utratą zębów, a spożywaniem mleka.
Z czasem antymlekowa nagonka ucichła. Czy była szkodliwa? Niekoniecznie. Mleko ma bowiem wiele zalet, ale nie jest też doskonałe. Zasadniczo jest zdrowe, jednak nie dla każdego. I nie w każdej postaci. Nim wmusimy więc w siebie lub bliską osobę szklankę pełnotłustego, warto poznać parę faktów.
Fakt pierwszy: mleko trafiło ,już do naszego jadłospisu tysiące lat temu
Wrogowie mleka czasem sugerują, że moda na jego picie to skutek polityki państwa, zmowa producentów, ewentualnie wynik jakiegoś spisku. Tymczasem ,już wiele tysięcy lat przed naszą erą człowiek wprowadził je do diety. Zaraz po udomowieniu pierwszych zwierząt, ich mleko stało się ważnym pokarmem. Ocenia się, że w naszym klimacie umożliwiło przodkom przetrwanie. Zimą, gdy brakowało świeżych warzyw i owoców, stało się cennym źródłem witamin i minerałów.
Obserwacje dowodzą, że najrzadziej szkodzą nam i wywołują uczulenia substancje typowe dla naszej strefy klimatycznej. Przez wieki ludzki organizm zdążył bowiem oswoić się z ich składem. Zatem Polakom prędzej zaszkodzą cytrusy, niż jabłka. I mleko jaków, niż krowy. Chociaż, oczywiście, od każdej reguły są odstępstwa.
Fakt drugi: mleko jest odżywcze
Mleko wszystkich ssaków jest wyśmienitym źródłem białek, cukrów, tłuszczów, witamin oraz soli mineralnych, jednak w proporcjach dopasowanych do potrzeb konkretnego gatunku. Inne potrzeby energetyczne ma przecież człowiek, inne szczur. Powszechnie spożywane mleko krowy zawiera średnio: 87,7% wody, 3,6% tłuszczu, 0,19% niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, 2,5% białka kazeiny, 0,83% białka-alfa S1, 0,6% białka serwatkowego, 0,3% beta-laktoglobuliny, 0,09% alfa-laktoglobuliny, 0,06% białka odpornościowego (dla porównania: mleko kobiece ma 0,41%), 4,6% laktozy, 0,12% wapnia, 0,2% innych związków organicznych, 0,7% składników mineralnych.
Swoim składem znacznie różni się od pokarmu kobiecego, ale to jeszcze nie oznacza, że jest dla nas zupełnie bez wartości.
cd.abc]

zachomikowany

33 KB
9 wrz 11 18:28

mleko(4)(1).jpg

cd.abc]
Litr krowiego mleka zawiera 30 gramów lekkostrawnych i wysoce wartościowych białek (około 24% dziennego zapotrzebowania człowieka). Dostarcza pełną dawkę wapnia, tym łatwiej, że zawarta w nim kazeina usprawnia przyswajanie tego pierwiastka.
Mleko to także dobre źródło witamin (w litrze: 40%dziennego zapotrzebowania na witaminę A, 30% na D i 10% na E). Należy jednak wziąć poprawkę na fakt, że skład ilościowy witamin ulega dużym wahaniom w zależności od pory roku oraz czynników pokarmowych (nawet o 2/3). Tak czy owak: to zawsze dobre, tanie źródło cennych substancji.
Tłuszcz zawarty w mleku łatwo przyswoić, gdyż jest emulgowany, czyli występuje w postaci kuleczek szybko ulegających trawieniu. Zawartość cholesterolu w 100 gramach mleka pełnego wynosi 10 do 15 miligramów. Dla porównania: w maśle 200 do 300 mg. Zresztą, jak wykazują badania specyficzny skład mleka oraz forma zawartych w nim tłuszczów, nie podnoszą poziomu cholesterolu we krwi.
Mleko zawiera cukier, laktozę, składający się z cukrów prostych: glukozy i galaktozy. Laktoza nadaje słodki smak mleku i pomaga przyswoić wapń. Jest niezbędna do utrzymania właściwego środowiska w jelicie. Galaktoza pozwala na prawidłowy rozwój układu nerwowego. Najmłodszym dzieciom zapewnia ją mleko kobiece, które zawiera więcej laktozy, niż krowie.
Fakt trzeci: mleko zapobiega i leczy
W ubiegłym roku badacze z Niemiec, USA i Izraela dowiedli, że dar od krowy wspomaga odchudzanie. Naukowcy z Harvard School of Public Health przekonują, że regularne spożywanie produktów mlecznych zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu II aż o 60%.
Globuliny zawarte w mleku wspomagają układ odpornościowy. Zatem w połączeniu z miodem, czosnkiem czy cebulą, ten napój może nam pomagać zapobiegać infekcjom i łagodzić ich skutki, pod warunkiem jednak, że proces chorobowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Przemarzłeś, przewiało cię, albo przemokłeś? Wypij szklankę gorącego mleka. Poczujesz się lepiej. No, chyba, że akurat tobie mleko szkodzi. Bo bywa i tak.
Fakt czwarty: alergia nie jest tak powszechna, jak się sądzi
To mit, że alergie pokarmowe, w tym na białka mleka krowiego, występują bardzo często. W praktyce dotyczą zaledwie ok. dwóch procent populacji. Osoby rzeczywiście uczulone na te białka nie mogą nie tylko pić mleka, ale w ogóle spożywać produktów je zawierających, czyli serów, jogurtów, masła, śmietany, kefiru, etc. Zazwyczaj szkodzi im również krowie mięso. Dieta eliminacyjna chroni alergików nie tylko przed poważnymi schorzeniami, ale w skrajnych przypadkach nawet przed śmiercią.

cd.abc 1]

zachomikowany

33 KB
9 wrz 11 18:28

mleko(3)(1).jpg

cd.abc 1] Rozpoznanie alergii zwykle nie jest trudne - wystarczy przeprowadzić odpowiednie badanie krwi. Problem diagnostyczny stanowią przede wszystkim dzieci do czwartego roku życia. W ich przypadku badania nie są w pełni wiarygodne, dlatego specjaliści, w tym Instytut Matki i Dziecka, zalecają, by maluchom do ukończenia trzech lat nie podawać "zwykłego" mleka, a jedynie odpowiednio modyfikowane. W przypadku większego zagrożenia alergią (problem występuje rodzinnie, występują nasilone dolegliwości ze strony układu pokarmowego, zmiany skórne, etc.) istnieją specjalne "mleka" lecznicze lub profilaktyczne, dobierane przez pediatrę, a najlepiej alergologa.
Fakt piąty: dorośli często cierpią na nietolerancję mleka
Prawdopodobnie opinia o powszechności alergii na białka mleka krowiego bierze się z faktu, że naprawdę sporo osób, przede wszystkim dorosłych, rzeczywiście nie najlepiej się czuje po jego spożyciu. Nietolerancja mleka, a dokładniej zawartej w nim laktozy, dotyczy prawie co trzeciego dorosłego Polaka. Dla porównania: niemal sto procent przedstawicieli rasy żółtej nie toleruje laktozy. Różnica bierze się z faktu, że mleko w naszej kulturze od wielu pokoleń było ważnym składnikiem diety, więc organizmy zdążyły się lepiej do niego dostosować.
Szczęśliwie, nietolerancja nie jest przypadłością tak niebezpieczną, jak alergia. Najczęściej objawia się kolkami, wzdęciami lub biegunką i nie prowadzi do groźnych powikłań.
Nie jest też sporym wyzwaniem dietetycznym. Wystarczy z diety wyeliminować mleko zawierające laktozę przed rozkładem na cukry proste. Czyli osoba z nietolerancją może bez obaw sięgać po jogurty, kefiry, mleko kwaśne, maślankę czy mleko ocidofilne. Dietetycy zalecają je zresztą wszystkim, nawet obojętnym na działanie laktozy. Takie przetwory zawierają bowiem więcej witaminy C i obfitują w dobre bakterie, wspomagające pracę naszych jelit, a zatem i odporność.

cd.abc 2]

zachomikowany

33 KB
9 wrz 11 18:28

mleko(5)(1)(1).jpg

cd.abc 2] Fakt szósty: mleko prosto od krowy jest doskonałe. Dla cielaka!
Pamiętacie z dzieciństwa sielski obrazek: dojarka, kubek ciepłego mleka i dzieci spragnione zdrowia? Jego sielskość jest mocno przesadzona, bo chociaż takie mleko jest bardzo odżywcze, zarazem bywa niebezpieczne. Smakuje nie tylko człowiekowi, ale i błyskawicznie rozwijającym się w nich mikrobom.
Nie wszystko, co było dobre dla przodków, jest dobre i dla nas. Zwłaszcza, że na wielu etapach produkcji mleka może dojść do jego skażenia, także takiego, które nie dotykało wcześniejszych pokoleń (np. chemiczne). Niechciane zanieczyszczenia mogą trafić do mleka podczas niewłaściwego udoju, transportu, a nawet przy produkcji paszy podawanej krowom. To na tyle poważne kwestie, że spełnienie surowych norm jakościowych mleka było jednym z warunków przyjęcia Polski do Unii Europejskiej.
W jaki sposób ogranicza się zawartość niechcianych dodatków w mleku? Głównie pasteryzując je lub poddając sterylizacji UHT.
Pasteryzowanie, czyli ogrzanie do temperatury 75°C przez 15 sekund, pozostawia w mleku 0,01% bakterii. Mleko pasteryzowane może być przechowywane w temperaturze poniżej 10 stopni przez niezbyt długi okres. Mleko poddane sterylizacji UHT (zwykle w temperaturze 135 st. C przez dwie sekundy) zostaje pozbawione bakterii i może być przechowywane w warunkach chłodni przez okres nawet sześciu miesięcy. Oczywiście są minusy tych procesów. Np. podczas pasteryzacji mleko traci ok. 10% zawartych w nim witamin z grupy B. Podczas sterylizacji do 20%. Zarazem te ubytki nie są aż tak istotne, jak ryzyko zakażeń chorobotwórczymi drobnoustrojami podczas picia mleka "normalnego".
Dlaczego mleko poddawane jest modyfikacjom? Głównie w celu zbliżenia jego składu do tego, jakie ma pokarm kobiecy. To ułatwia jego przyswajanie. Są tym bardziej złożone, im większe są wymagania adresata.
Zdrowemu człowiekowi mleko nie szkodzi. Chyba, że jest zepsute. Ale i zepsuta marchewka nie jest bez wad. Zatem latem to nie samo mleko jako takie jest źródłem zatruć, a mikroby, które np. w wyniku niewłaściwego przechowywania czy przyrządzania potraw, zdołały je zasiedlić.
Fakt siódmy: kult mleka może szkodzić
Bez mleka można żyć. Przy odrobinie wysiłku udaje się je zastąpić innymi produktami. To nieprawda, że te dzieci, które go nie piją nie urosną, będą się gorzej uczyć, etc. Zmuszanie ich za wszelką cenę do wypijania "szklanki zdrowia" nie ma sensu. Zwłaszcza, że jak przestrzegają specjaliści, czasem właśnie niechęć do białego napoju jest pierwszym, zauważalnym sygnałem, że malec może cierpieć na alergię, bądź nietolerancję. Organizm niejednokrotnie dobrze wie, co jest dla niego dobre. Trzeba tylko chcieć i umieć go wysłuchać.

Eliza Dolecka 01.06.2011 aktualizacja: 2011-07-19

zachomikowany

10 KB
9 wrz 11 18:28

mleko(2).jpg

zachomikowany

13 KB
9 wrz 11 18:28

kawa19.jpg

zachomikowany

11 KB
9 wrz 11 18:28

24529-mleko_surowe.jpg

zachomikowany

6 KB
9 wrz 11 18:28

20759-mleko_1_5.jpg

zachomikowany

24 KB
9 wrz 11 18:28

20754-mleko_swieze.jpg

zachomikowany

391 KB
9 wrz 11 18:28

untitled(5).bmp

Czy warto jeść produkty mleczne?

W sklepach pojawiają się coraz to nowsze produkty mleczne. Poza mlekiem na półkach widnieje wiele innych produktów mlecznych, takich jak: jogurty, mleko jogurtowe, kefiry, maślanki, mleka zsiadłe. Mleko to produkt najbardziej wszechstronny pod względem wartości odżywczej. Jest to niezbędny składnik codziennej diety człowieka.
Wszystkie rodzaje mleka i produktów mlecznych zawierają te składniki, które zapewniają prawidłowe funkcjonowanie organizmu i zachowanie dobrego stanu zdrowia. Są one konieczne szczególnie w diecie dzieci i młodzieży, ponieważ mają kluczowe znaczenie w ich właściwym rozwoju fizycznym i umysłowym. O różnicach pomiędzy gatunkami mleka decyduje przede wszystkim procent zawartości tłuszczu. Mleko odtłuszczone zawiera tyle samo białka, wapnia i witamin B, co mleko pełne, ale mniej witamin A, D i E rozpuszczalnych w tłuszczach.
Do najbardziej znanych i spotykanych na polskim rynku mlecznych napojów fermentowanych należą: jogurt, kefir, mleko zsiadłe, maślanka, oraz sery. Żywe szczepy kultur bakterii dodawane są w celu przedłużenia ich trwałości, a także dla poprawy ich wartości odżywczej i zdrowotnej.
Mleczne produkty fermentowane dzięki zawartych w nich kulturach bakterii (Streptoccocus lactis, Str. cremoris, Str. diacetilactis, Str. thermophilus, Lbc. bulgaricus, Lbc. bifidus i innych) mają zdolność do niszczenia niepożądanej mikroflory gnilnej w jelicie grubym człowieka. Ze względu na tę właściwość produkty te polecane są szczególnie w przypadku biegunek. Należy pamiętać, że regularne spożywanie produktów mlecznych fermentowanych wpływa korzystnie na odporność organizmu na infekcje. Regularne spożywanie tych produktów będzie zapobiegać zmianom chorobowym w jelicie grubym, głównie rozwojowi nowotworów.
Jogurty i kefiry charakteryzuje dużo większa przyswajalność głównych składników odżywczych aniżeli w mleku. Regularne picie maślanki wzmacnia układ nerwowy ze względu na zawarte w niej lecytynę i witaminy z grupy B.
Często spożywanym przez nas produktem mlecznym są lody. Są one również źródłem wapnia. Ich 100-gramowa porcja zawiera 150–160 mg wapnia. Jednocześnie zawierają dużą ilość cukru i tłuszczu, nie są więc polecane osobom, które mają kłopot z utrzymaniem prawidłowej wagi ciała. Dlatego przez dietetyków częściej zalecane są lody owocowe, niezawierające dodatku tłuszczu i białka, wyprodukowane z przecierów i soków owocowych.
Dla zmniejszenia ryzyka chorób cywilizacyjnych FDA-Food  and Drug Administration (2001) zaleca spożycie produktów, które spełniają następujące kryteria: jedna porcja produktu powinna zawierać 350 mg potasu, 140 mg sodu, ok. 3 g tłuszczu (w tym < 1 g NKT) oraz 15% energii dostarczonej przez NKT. Te kryteria spełniają mleka o obniżonej zawartości tłuszczu (niskotłuszczowe, beztłuszczowe) oraz mleczne napoje fermentowane (bez dodatków smakowych).

cd.1a]

zachomikowany

391 KB
9 wrz 11 18:28

untitled(4).bmp

cd.1a] Czy warto jeść produkty mleczne?

Produkty mleczne są źródłem wysokowartościowego białka, wapnia, łatwo przyswajalnego tłuszczu, cukru mlekowego – laktozy oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i witamin rozpuszczalnych w wodzie z grupy B, zwłaszcza ryboflawiny. Nie zawierają natomiast praktycznie witaminy C i obejmują jedynie niewielkie ilości żelaza.

Pamiętajmy, że wszelkie dodatki smakowe (czekoladowe czy owocowe) będą podnosiły wartość energetyczną produktu, zaś dodatek otrąb, płatków czy muesli wzbogaci posiłek o cenny błonnik pokarmowy. Dlatego sięgając po produkt mleczny z półki, zastanówmy się, jakie ma on spełnić zadanie.

Źródło: abcZdrowie.pl

zachomikowany