Kontrakt rysownika (The Draughtsman's Contract), 1982, reż. Peter Greenaway, lektor PL.mp4

Rzecz dzieje się w 1694 roku. Pani Herbert (Janet Suzman) zdecydowana jest odzyskać uczucia swojego męża, angażując się w rzeczy, na których temu zależy najbardziej. Należą do nich jego dom, jego włości, jego ogród.

Kiedy oziębły małżonek oświadcza, że zamierza wyjechać na dwa tygodnie, wymusza na rysowniku, panu Neville'u (Anthony Higgins) by ten jak najszybciej sporządził 12 rysunków przedstawiających ich ukochany pałac. Teka szkiców ma być prezentem dla męża. Początkowo niechętny, rysownik w końcu przyjmuje zlecenie i kontrakt zostaje podpisany. Cena Neville'a jest wysoka: nie dość, że artysta bezwzględnie żąda, by na czas rysowania zamierały wszelkie prace domowe i gospodarskie, to jeszcze pani Herbert musi dostarczać mu świadczeń seksualnych - co również wpisane zostaje do kontraktu. W ciągu kilku dni, podczas których rysownik robi niezliczone szkice, paraliżując w ten sposób życie całej posiadłości, zaczynają dziać się dziwne rzeczy. Najpierw znika pan Herbert, następnie rysownik zdaje sobie sprawę, że w swoich rysunkach mimowolnie zawarł wskazówki do rozwiązania zagadki tajemniczego zaginięcia właściciela posiadłości.

Przełomowy obraz w dorobku PETERA GREENAWAY'A, bodaj najbardziej oryginalnego reżysera brytyjskiego lat 80. i jednego z najważniejszych twórców filmowego postmodernizmu. Dzięki "Kontraktowi rysownika" Greenaway, do tamtej pory znany tylko w wąskim kręgu wtajemniczonych awangardzista, wypłynął na szerokie wody. Uważni widzowie odnajdą w tym filmie wszystkie obsesje i ulubione przez reżysera wątki, jak również typowe dla niego zamiłowanie do ekstrawagancji - i to zarówno w konstrukcji fabuły jak i środkach wyrazu.

Angielscy krytycy przyrównywali filmowego rysownika do samego Greenaway'a, który zresztą był autorem wszystkich wykorzystanych w filmie rysunków. Podobnie jak jego bohater, twórca "Kontraktu" jest malarzem z wykształcenia i perfekcjonistą z obsesją kontrolowania rzeczywistości artystycznej w najdrobniejszych szczegółach. Zarówno w szkicach Neville'a, jak kadrach Greenaway'a nic nie jest dziełem przypadku: począwszy od idealnie symetrycznie urządzonych wnętrz, na równie misternie ułożonej paterze z owocami skończywszy. Rysownik jest autoironicznym portretem reżysera, porównującego się do wyprutego z talentu i emocji rzemieślnika, a nie artysty. "Kontrakt rysownika" jest czymś więcej niż tylko dramatem kostiumowym czy kryminalną zagadką w XVII-wiecznych realiach - to przewrotna gra reżysera, wciągającego widzów coraz głębiej i głębiej w rozpustny i okrutny świat, w którym wszystko, od sztuki po seks, uregulowane jest kontraktem. Przeestetyzowaną, zimną atmosferę doskonale podkreśla muzyka Michaela Nymana, "nadwornego" kompozytora Greenaway'a.