Download: Encyklopedia II wojny światowej - Stalingrad cz.1.avi
Klęska pod Stalingradem
Operacja „Pierścień" 22 listopada 1942 roku, gen. Paulus przekazał do sztabu grupy armii „B" meldunek, w którym informował, że jego armia jest okrążona, zapasy paliw na wyczerpaniu, sytuacja z amunicją beznadziejna, a żywności wystarcza zaledwie na sześć dni.
Następnego dnia, 23 listopada, nastąpiło trwałe i ostateczne okrążenie stalingradzkiego zgrupowania nieprzyjaciela. W międzyrzeczu Wołgi i Donu zostały okrążone główne siły. W ogromnym kotle znalazły się 22 dywizje i ponad 160 samodzielnych oddziałów, wchodzących w skład 6 armii polowej i częściowo 4 armii pancernej".
24 listopada Hitler przesłał okrążonej szóstej armii telegraficzny rozkaz: „armia powinna być przekonana, że uczynię wszystko, żeby ją zabezpieczyć i w odpowiednim czasie uwolnić. Jestem przekonany i wierzę, że bohaterska 6 armia 1 jej dowódca spełnią swój obowiązek".
Jak wykaże historia, były to już słowa bez pokrycia... Najpierw bowiem w wyniku operacji „Mały Saturn" wojska radzieckie rozbiły obronę nieprzyjaciela usiłującego przerwać pierścień okrążenia, a od stycznia 1943 roku przystąpiły do realizacji kolejnego planu operacji „Pierścień”. Chcąc uniknąć zbędnego przelewu krwi 8 stycznia, dowództwo radzieckie skierowało do gen. Paulusa ultimatum z propozycją zaprzestania w tej sytuacji oporu. Proponowano w nim (między innymi) następujące warunki:
1. Wszystkie okrążone wojska niemieckie z Panem i Pańskim sztabem na czele zaprzestaną oporu.
2. W sposób zorganizowany przekaże Pan do naszej dyspozycji cały stan osobowy, uzbrojenie, całość sprzętu bojowego oraz mienie wojskowe w stanie nieuszkodzonym.
3. Gwarantujemy wszystkim oficerom, podoficerom i szeregowym, którzy zaprzestaną oporu, życie i bezpieczeństwo, a po zakończeniu wojny powrót do Niemiec lub według uznania do
jakiegokolwiek innego kraju. Wszyscy żołnierze, którzy złożą broń, będą mieli zachowane prawo do noszenia umundurowania, dystynkcji i odznaczeń, będą mogli dysponować osobistymi rzeczami i wartościowymi pamiątkami, a wyżsi oficerowie zachowają także broń białą. (...) Wszystkim rannym i chorym, dotkniętym odmrożeniami będzie udzielona pomoc medyczna…”
Ultimatum zostało odrzucone.
W tej sytuacji następnego dnia wojska radzieckie przystąpiły do zdecydowanego ataku. O godz. 8.05 na radiowy sygnał „Ojczyzna" przemówiły „Katiusze'", tysiące dział i moździerzy. Taki był początek ostatecznej likwidacji 6 armii. Dowódca 6 armii polowej gen. Paulus 24 stycznia meldował Naczelnemu Dowództwu Wehrmachtu:
„(.-) Załamanie nieuniknione. Dla ratowania pozostałych jeszcze przy życiu żołnierzy, armia prosi o wyrażenie zgody na natychmiastową kapitulację..."
Prośba generała została odrzucona. Kapitulować przed Rosjanami? Wtedy jeszcze nie mieściło się to sztabowcom Hitlera w głowach. A sytuacja okrążonych wojsk nie była łatwa. Napisze po latach świadek owych wydarzeń, były pułkownik W. Adam: