Lista światowego dziedzictwa UNESCO (tekst z Wikipedii)

Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości - lista obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO, filii ONZ, ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą dla ludzkości. Lista obejmuje (w sierpniu 2010) 911 obiektów w 151 krajach, w tym 704 obiekty dziedzictwa kulturowego (K), 180 przyrodniczego (P) i 27 mieszanych (K, P). W sprawie wpisania danego obiektu na listę decyduje Komitet Światowego Dziedzictwa w trakcie corocznej sesji, począwszy od 1977 roku. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje.
O objęciu danego obiektu ochroną UNESCO w ramach listy światowego dziedzictwa decyduje szereg kryteriów. Do końca 2004 roku było sześć kryteriów dla obiektów dziedzictwa kulturowego i cztery dla przyrodniczego. W 2005 połączono je w jednorodną listę dziesięciu kryteriów. Dany obiekt musi reprezentować "unikatową uniwersalną wartość" i spełniać przynajmniej jeden z poniższych warunków:
Kryteria kulturowe
* I. "reprezentować arcydzieło ludzkiego geniuszu twórczego"
* II. "przedstawiać ważną wymianę ludzkich wartości, na przestrzeni dziejów lub w obszarze danego regionu świata, w zakresie rozwoju architektury lub technologii, w sztukach monumentalnych, urbanistyce lub projektowaniu krajobrazu"
* III. "przedstawiać unikatowe albo przynajmniej wyjątkowe świadectwo tradycji kulturowej lub istniejącej albo minionej cywilizacji"
* IV. "przedstawiać szczególny przykład typu budowli, zespołu architektonicznego lub technologicznego albo krajobrazu ilustrującego ważny etap (lub etapy) w historii ludzkości"
* V. "przedstawiać szczególny przykład tradycyjnego ludzkiego osadnictwa, zagospodarowania ziemi lub morza, reprezentatywny dla danej kultury (lub kultur), albo ludzkiej interakcji ze środowiskiem, szczególnie jeśli stało się ono zagrożone wskutek nieodwracalnej zmiany"
* VI. "pozostawać w bezpośrednim lub namacalnym związku z wydarzeniami lub żywą tradycją, pomysłowością lub wierzeniami albo z dziełami artystycznymi lub literackimi o wyjątkowym uniwersalnym znaczeniu (Komitet uznaje, że to kryterium powinno być stosowane w połączeniu z innymi kryteriami)"
Kryteria przyrodnicze
* VII. "obejmować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze lub tereny szczególnego naturalnego piękna i o estetycznym znaczeniu"
* VIII. "przedstawiać szczególne świadectwo ważnych etapów w historii planety, zawierające ślady dawnego życia, istotnych toczących się procesów geologicznych tworzących formy ukształtowania terenu lub istotne formacje geomorficzne lub fizjograficzne"
* IX. "przedstawiać szczególny przykład toczących się procesów ekologicznych i biologicznych, istotnych dla ewolucji i rozwoju lądowych, słodkowodnych, przybrzeżnych i morskich ekosystemów lub społeczności roślin i zwierząt"
* X. "obejmować najważniejsze środowiska przyrodnicze do ochrony różnorodności form życia, łącznie z zagrożonymi gatunkami o uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki i konserwacji przyrody."
Polska jest jednym z pierwszych państw - sygnatariuszy Konwencji dziedzictwa światowego i jednym z czołowych reprezentantów na Liście Światowego Dziedzictwa. Zgodnie ze stanem z lipca 2006 roku, zostało na nią wpisanych 13 polskich dóbr. Daje to Polsce 9 miejsce w Europie i 15 na świecie.
Miasta i obiekty w Polsce, znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, w celu przekazywania informacji, współpracy i promocji skupiły się w Ligę Polskich Miast i Miejsc UNESCO z siedzibą w Toruniu - jednym z wyróżnionych przez UNESCO miast.
Na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce znalazły się (K- kultura, P - przyroda):
* 1978 - Historyczne centrum Krakowa (K)
* 1978 - Zabytkowa kopalnia soli w Wieliczce (K)
* 1979 - Auschwitz-Birkenau. Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady(1940-1945) (K)
* 1979 - Puszcza Białowieska - (wspólnie z Białorusią) (P)
* 1980 - Historyczne centrum Warszawy (K)
* 1992 - Stare Miasto w Zamościu - przykład renesansowej zabudowy miejskiej (K)
* 1997 - Średniowieczny zespół miejski Torunia (K)
* 1997 - Zamek Krzyżacki w Malborku (K)
* 1999 - Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII w. (K)
* 2001 - Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy (K)
* 2003 - Drewniane kościoły południowej Małopolski - Binarowa, Blizne, Dębno Podhalańskie, Haczów, Lipnica Dolna, Sękowa (K)
* 2004 - Park Mużakowski nad rzeką Nysą (wspólnie z Niemcami) (K)
* 2006 - Hala Stulecia (Hala Ludowa) we Wrocławiu (K)

NAJPIĘKNIEJSZE MIEJSCA ŚWIATA
WORLD'S MOST BEAUTIFUL SITES

Austria. Salzburg -Austria. Salzburg
Austria. Schonbrunn -Austria. Schonbrunn
Austria. Vienna -Austria. Wiedeń
Belgium. Brussels -Belgia. Bruksela
Bulgaria.Rila -Bułgaria. Monastyr w Rila
Chile. Eastern Island -Chile. Wyspa Wielkanocna
China. Xi'an -Chiny. Xi'an
China. Beijing -Chiny. Zakazane Miasto
Croatia. Dubrovnik -Chorwacja. Dubrownik
Czech Republic. Lednice-Valtice -Czechy. Lednice-Valtice
Czech Republic. Prague -Czechy. Praga
Egypt. Alexandria -Egipt. Aleksandria
Egypt. Giza and Saqqarah -Egipt. Giza i Saggara
Egypt. Karnak -Egipt. Karnak
Egypt. Luxor -Egipt. Luxor
France. Chartres -Francja. Chartres
France. Carcassonne -Francja. Forteca Carcassonne
France. The Louvre -Francja. Luwr
France. Orange -Francja. Orange
France. The Popes' Palace -Francja. Pałac papieży
France. Palace of Versailles -Francja. Pałac w Wersalu
France. Chambord -Francja. Zamek w Chambord
Greece. Delphi -Grecja. Delfy
Grecce. Olympia -Grecja. Olimpia
Spain. Alhambra -Hiszpania. Alhambra
Spain. Cordoba -Hiszpania. Cordoba
Spain. Escorial -Hiszpania. Escorial
Spain. Seville -Hiszpania. Sewilla
India. Agra -Indie. Agra-Czerwony Fort
India. Ellora -Indie. Ellora
India. Sanchi -Indie. Sanchi
India. Taj Mahal -Indie. Taj Mahal
Japan. Himeji-jo -Japonia. Himeji-jo
Japan. Itsukushima -Japonia. Itsukushima
Japan. Kyoto -Japonia. Kioto
Japan. Nikko -Japonia. Nikko
Jordan. Jerash -Jordania. Jerash
Jordan. Petra -Jordania. Petra
Lithuania. Vilnius -Litwa. Wilno
Latvia. Riga -Łotwa. Ryga
Morocco. Volubilis -Maroko. Volubilis
Mexico. Palenque -Meksyk. Palenque
Tibet. Swayambhunath Stupa -Nepal. Swayambhunath
Germany. Palatine Chapel -Niemcy. Katedra w Akwizgranie
Germany. Wurzburg -Niemcy. Wurzburg
Norway. Borgund -Norwegia. Kościoły w Borgund
Peru. Cahuachi -Peru. Cahuachi
Peru. Trujillo -Peru. Trujillo
Poland. Krakow -Polska. Kraków
Poland. Warsaw -Polska. Warszawa
Portugal. Lisbon -Portugalia. Lizbona
Portugal. Sintra -Portugalia. Sintra
Portugal. Tomar -Portugalia. Tomar
Russia. Saint-Petersburg -Rosja. Petersburg
Russia. Saint-Petersburg -Rosja. Saint-Petersburg
Romania. Biertan -Rumunia. Biertan
Romania. Sucevita -Rumunia. Suczewica
Sweden. Stockholm -Szwecja. Muzeum Waza
Tunisia. El Jem -Tunezja. El Jem
Ukraine. Kiev -Ukraina. Kijów
Hungary. Budapest -Węgry. Budapeszt
Italy. Cerveteri -Włochy. Cerveteri
Italy. Pompei -Włochy. Pompeje