Kultura ceramiki sznurowej.docx
-
_ Historia. II wojna światowa -
⇒ Encyklopedia II Wojny Światowej (pdf) -
002-06A WOJSKO POLSKIE RÓŻNE DOKUMENTY -
03 1864 - 1948 -
05.Historia 20-lecie międzywojenne -
06.Historia II WŚ -
07.Historia od 1945 r -
1 zjazd -
14.Bellona - Historyczne Bitwy -
1937 ZLP - Oddział Kraków -
1937 ZLP - Oddział Kraków(1) -
2 zjazd -
BITWY, KAMPANIE, DOWÓDCY -
Biuletyn IPN -
Biuletyn IPN(1) -
Dokumenty(2) -
Erich von Däniken - paczka książek [.pdf] PL -
Galicja i Zabór Austriacki -
Historia -
Historia Polski - ponad 7400 książek -
Historia Polski 1918-1939 -
Historia wojskowości -
Historia wojskowości(1) -
Historia XX wieku(1) -
Historia XX wieku(2) -
II Rzeczpospolita Polska -
Kattowitz (Katowice) -
Koper Sławomir -
Kronika Miasta Poznania -
Książki -
Metodologia - doktorat -
Muza -
Pitbull - niebezpieczne kobiety -
Początek XX wieku do I WŚ -
Polski Słownik Biograficzny -
Polski Słownik Biograficzny (PSB) -
Powstanie Warszawskie -
Sabaton - Last stand -
Stare mapy -
Systemy Europy Zachodniej i USA -
Teoria Form Dziennikarskich -
Teoria Polityki -
Traktat Ryski 1921 -
Uniwersytety, szkoły, akademie -
Uzbrojenie -
wojskowe -
WSPOMNIENIA HITLEROWCÓW(3) -
Wspomnienia i pamiętniki -
Wyd. Lampart -
zagłębie dąbrowskie
Neolit (zob. neo - "nowy", lit - "kamień"; inaczej młodsza epoka kamienia) - końcowy okres epoki kamienia (poprzedzający epokę brązu). Jego charakterystyczne cechy to uprawa roślin i hodowla zwierząt oraz stałe osady. Proces ten nazwano "rewolucją neolityczną". W neolicie rozwijają się też nowe techniki obróbki kamienia, takie jak gładzenie powierzchni i wiercenie otworów. Nazwa epoki wprowadzona przez Johna Lubbocka w 1865 roku.
Chronologia i występowanie
Neolit najwcześniej rozpoczął się w obszarach żyznego półksiężyca (Izraela, Syrii, Palestyny) na początku IX tysiąclecia p.n.e. Później około 8 tys. lat p.n.e. na terenach Turcji, Iraku i Iranu, 7 500 lat p.n.e w Chinach, 7 tys. p.n.e. w Pakistanie i Europie południowo-wschodniej, 6 200 lat p.n.e. w Dolinie Gangesu, 5 500 lat p.n.e. w Europie Środkowej, 4 500 lat p.n.e. w Europie Północnej. W Ameryce Środkowej rolnictwo i osiadły tryb życia rozpoczął się 5000 - 4 500 lat p.n.e., jednak nazywa się ten okres Archaicznym.
Innowacje neolityczne
W neolicie zaczęto uprawiać takie rośliny jak: pszenica, proso, jęczmień, groch, soczewica i żyto w oparciu o gospodarkę żarowo-kopieniaczą (zobacz rolnictwo). Najstarsze znaleziska osad z gatunkami jęczmienia i pszenicy datowane są na 8350 p.n.e. (za pomocą węgla C14). Pod koniec neolitu następuje wprowadzenie orki sprzężajnej. Początkowo hodowla ograniczała się do kóz i owiec (były to pierwsze udomowione zwierzęta oprócz psa, którego udomowiono już w paleolicie). Około 7 000 lat p.n.e. udomowiono krowy i świnie, pojawiły się stałe osady i ceramika.
Kultura
Upowszechnia się ceramika, choć np. w Japonii używano jej już w mezolicie. Powstają naczynia, misy, figurki, garnki itp. Zaczynają się rozwijać nowe technologie: tkactwo, górnictwo krzemienia, dalekosiężna wymiana różnorodnych surowców.
Rozwijają się kulty religijne - prawdopodobnie kult Wielkiej Matki jako bóstwa płodności (figurki kobiece) i kult słońca (toporki, motywy krzyża wpisanego w koło). W tym okresie powstają także monumentalne budowle związane z tzw. "ideą megalityczną"; menhiry np. w Carnac, dolmeny np. w Holandii i w Borkowie na Pomorzu oraz kromlechy np. w Stonehenge. W Polsce specyficznym przejawem tej idei były tzw. grobowce kujawskie.
Od ok. 4500 p.n.e. rozwija się kultura megalityczna w Europie (zobacz: megalit). Powstają rozległe osiedla (w Polsce o powierzchni 6-12 ha), niekiedy o charakterze obronnym.
Do ważniejszych kultur tego okresu zalicza się kulturę badaryjską i kulturę Halaf.
Irokezi, Pueblo, Majowie, Maorysi są przykładami ludów używających w czasach nowożytnych narzędzi kamiennych.
Neolit w Polsce
Na terenach Polski neolit trwał w latach 5200-1900 p.n.e. Do kultur tej epoki zalicza się:
* kultury naddunajskie
* kultura pucharów lejkowatych
* kultura amfor kulistych
* kultury ceramiki dołkowo-grzebykowej
* kultury z ceramiką sznurową
* kultury pucharów dzwonowatych
Umiejętność uprawy rośliny i hodowli zwierząt, na tereny Polski przyniosła ludność kultury ceramiki wstęgowej rytej w V tysiącleciu p.n.e. To ona przyniosła ze sobą z okolic środkowego Dunaju umiejętność wyrobu ceramiki. Należała do kultur naddunajskich i przenikała na północ przez Bramę Morawską i przełęcze Karpat i Sudetów. Do tej kultury zalicza się między innymi stanowisko archeologiczne w Olszanicy w Krakowie i w Brześciu Kujawskim. W IV tysiącleciu p.n.e. pojawiła się na terenach polskich ludność z kręgu kultur lendzielskich. W III tysiącleciu p.n.e. napłynęła ludność z kręgu kultur nadcisańskich, a po niej ludność z kręgu kultur ceramiki promienistej.
Na terenach Warmii i Mazur, w III tysiącleciu p.n.e. rozprzestrzeniła się ludność kultury ceramiki dołkowo-grzebykowej. Między latami 3500 - 1900 p.n.e. pojawiła się kultura pucharów lejkowatych, do niej zalicza się odkryte ślady zamieszkania na Ostrowie Lednickim. Na ten okres przypada początek eksploatacji kopalni krzemienia w Krzemionkach w Górach Świętokrzyskich. W połowie III tysiąclecia p.n.e. pojawiła się ludność kultury ceramiki sznurowej, zajmująca się głównie pasterstwem. Między latami 2700 - 2000 p.n.e. pojawiła się kultura amfor kulistych. Pod koniec neolitu, na tereny południowej Polski, dotarła z Czech i Moraw ludność kultury pucharów dzwonowatych.