19 Wiek XVIII Edukacja i Upadek.avi

Cennym uzupełnieniem do czteroczęściowego cyklu "Jagiellonowie" jest serial TVP "Królewskie Sny", w zasadzie dokument fabularyzowany, wg scenariusza Józefa Hena, w doskonałej obsadzie aktorskiej, dotyczący króla Władysława Jagiełły z maestrią zagrany przez Gustawa Holoubka. Co powiedział sam aktor:"..scenariusz Józefa Hena o ostatnich latach panowania Jagiełły i ostatnim jego małżeństwie wydał mi się bardzo nęcący, rzecz bowiem została potraktowana nie tylko historycznie - choć faktom i realiom nie można nic zarzucić - lecz bardziej po ludzku. Jagiełło przedstawiony jest jako człowiek obdarzony ogromnym talentem politycznym, ujmujący, bogaty charakterologicznie, o wielkiej inteligencji, poczuciu humoru, chytrości, a przede wszystkim jako człowiek z wyobraźnią, która pozwoliłaby zbudować dynastię".

Historia państwa Polskiego za panowania drugiej z kolei dynastii panującej - Jagiellonów. Jej założyciel Władysław Jagiełło uznawany jest za jednego z najwybitniejszych władców polskich. Od czasu powołania na tron polski, Jagiełło gros czasu i sił poświęcał sprawom Polski. Poprzez rozsądny kompromis potrafił zneutralizować separatyzm litewsko-ruski oraz ułożyć się z bratem stryjecznym i początkowo rywalem - Witoldem, czyniąc z niego lojalnego i cennego współpracownika. W życiu osobistym bezpośredni i prosty. Wielki autor i zwycięzca spod Grunwaldu, gdzie złamana została potęga Zakonu Krzyżackiego w 1410 roku. Pozostawił po sobie Władysław Jagiełło związek dwóch państw jeszcze niespójny, ale zaliczający się do pierwszych potęg Europy. Od niego bierze początek dynastia Jagiellonów, z której panowaniem związane są czasy największej świetności Korony Królestwa Polskiego.

Za Krzywoustego i jego następców sztuka romańska w Polsce, osiągnęła szczyt. W odniesieniu do tegookresu używa się nieraz określenia - romański renesans. Powstało wiele wspaniałych dzieł architektury i rzeźby. A jednak Polska wkraczała w XIII wiek rozbita na dzielnice, pozbawiona zwierzchniej władzy królewskiej. W ciągu tego stulecia rozdrobnienie Polski nadal postępowało, pojawiały się jednak próby odzyskania korony Królestwa, straconej po śmierci Bolesława Śmiałego. Następują początki architektury gotyckiej. Mają miejsce wyniszczające najazdy tatarskie. Koronacja Wacława II czeskiego na króla Polski.

Historia państwa polskiego za panowania Władysława Hermana i jego następcy Bolesława Krzywoustego. Polska XII wieku, jej kultura, architektura i sztuka. Wojna z cesarzem Henrykiem V i obrona Głogowa oraz bitwa na Psim Polu. Konflikt braci Zbigniewa i Bolesława oraz pielgrzymka pokutna Krzywoustego na Węgry. Fundacje Krzywoustego. Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Testament Bolesława Krzywoustego. Konflikt Władysława II z Piotrem Włostowicem. Książęta dzielnicowi i ich rządy.

Barwna opowieść o polskim renesansie i jego specyfice, o najważniejszych wydarzeniach i postaciach kształtujących tę niezwykłą epokę, takich jak Mikołaj Kopernik, Jan Kochanowski, Andrzej Frycz - Modrzewski, Jan Zamoyski i Mikołaj Gomółka. Panowanie ostatnich władców z dynastii Jagiellonów było prawdziwym złotym wiekiem, okresem bujnego rozkwitu literatury, sztuki, architektury i nauki, czasem tolerancji religijnej i światopoglądowej oraz ważkich reform politycznych forsowanych przez światłych przedstawicieli szlachty w ramach ruchu egzekucyjnego. I choć trudno jest opowiedzieć o tak złożonej epoce w zaledwie 50 minut, autorom udało się wydobyć to, co najważniejsze i najbardziej charakterystyczne. Idee odrodzenia, takie jak humanizm, potrzeba reformy Kościoła, realizm, rozwój nauki i piśmiennictwa, wszechstronność zainteresowań, indywidualizm i wzrost znaczenia języków narodowych, przenikały do Polski z Włoch od połowy XV wieku. Ich wpływ zauważalny był już w czasach Jana Olbrachta i Aleksandra, by w pełni rozwinąć się za panowania ich następcy, Zygmunta Starego, wielkiego miłośnika włoskiej sztuki. Do Włoch podróżowało wówczas wielu Polaków, by zapoznać się z przebogatą kulturą tego kraju. W XVI wieku na uniwersytecie w Padwie studiowało przeszło tysiąc Polaków. Kanclerz Jan Zamoyski, który studiował w Padwie, wspominał z dumą: "Padwa uczyniła mnie mężem". W tym samym czasie do Polski przybywali włoscy artyści i intelektualiści. Około 1500 roku na zaproszenie dworu przybył do Krakowa zespół architektów i rzeźbiarzy pochodzących głównie z Florencji. Na czele założonej przez nich pracowni stanął Franciszek Florentczyk, a po nim - Bartłomiej Berecci. Niezwykle istotne dla polskiego odrodzenia stało się upowszechnienie druku. Szacuje się, że w XVI wieku wydrukowano w Polsce około 4 milionów książek. To sporo, zważywszy, że ledwie kilkanaście procent mężczyzn i kilka procent kobiet umiało wówczas czytać i pisać. Początkowo wydawano łacińskie dzieła prawnicze i kościelne. Wkrótce pojawiły się książki w języku polskim, na popularności zyskała literatura świecka. O publikacje w ojczystym języku upomniała się szlachta wielkopolska na sejmiku w Środzie. Tłumaczono na polski najważniejsze dzieła epoki - m.in. Erazma z Rotterdamu, a dzieła Polaków ukazywały się w przekładach za granicą. Dzięki temu myśli i idee przenikały swobodnie, współtworząc złożony obraz renesansowej Europy. W programie wykorzystano bogatą ikonografię i teksty źródłowe. Najważniejsze wydarzenia epoki komentuje prof. Janusz Tazbir. [PAT]