Mi-28N Havoc - rosyjski śmigłowiec szturmowy.jpeg

Opis konstrukcji:

Helikopter Mi-28A/Mi-28N "Havoc" zbudowano w standardowej konfiguracji śmigłowca szturmowego za stanowiskami załogi na niejednakowych wysokości w tzw. układzie "tandem" oraz ze skrzydłami szczątkowymi, podtrzymującymi uzbrojenie. W górnej kabinie znajduje się kokpit pilota, z kolei w kokpicie czołowym ma swoje stanowisko operator systemu uzbrojenia oraz nawigacji. Załoga ma do dyspozycji fotele Zwiezda/Tomilino Pamir-K o dużym skoku amortyzacji. Kabina jest osłonięta przed ostrzałem płytami tytanowymi i ceramicznymi. Wytrzymują one bezpośrednie uderzenie po­cisku o kalibrze do 12,7 mm oraz uderzenie odłamków pocisków 20 mm. Przednia szy­ba ma grubość 50 mm, boczne zaś 35 mm. Pierwotnie przewidziany trójpłatowy wirnik główny zastąpiono pięciołopłatowym z kierowanymi niezależnie łopatkami o zmiennych krawędziach natarcia pod kątem od 35 do 145 stopni, które wykonano z bardzo wytrzymałych i zarazem lekkich materiałów kompozytowych. Wskutek tego powstała wahania pionowego zmniejszająca Kabina Mi-28A Havoc od zewnątrz w zasadniczym stopniu obciążenie podczas lotu. Główny wirnik obraca się przy maksymalnych obrotach silnika z prędkością 242 obr./min. Czterostopniowa przekładnia główna WR-29 (w Mi-28A - WR-28) ma masę 780 kg i przenosi moc do 5100 KM. Zwiększoną zwrotność osiągnięto poprzez podwojenie machanizmów wychylenia zawiasów łopat głównego wirnika. Łopaty obydwu wirników odladzane są specjalnym układem elektrycznym. Po demontażu łopat wirnika głównego i ogonowego maszyna może być przewożona przez samolot transportowy Ił-76 lub przez wielkiego AN-124 "Rusłan". Kadłub ma całkowicie metalową, nitowaną konstrukcję typu półskorupowego. Przednia część mieści aparaturę celowniczą. Dalej znajduje się stanowisko operatora i, nieco wyżej, pilota. Operator wchodzi do kabiny przez otwierane do tyłu drzwi z lewej strony, zaś pilot - przez podobne drzwi z prawej strony kadłuba. Na przednich szybach zamontowano wycieraczki. Część środkowa kadłuba mieści przekładnię główną oraz zbiorniki paliwa, u góry po bokach zamocowane są do niej silniki. Belka ogonowa mieści wał tylny przenoszący napęd na śmigło ogonowe oraz bloki wyposażenia. Na końcu zamocowany jest statecznik pionowy z wirnikiem ogonowym z prawej strony i dwupozycyjnym, przestawialnym statecznikiem poziomym z lewej. Maszyna posiada trójkołowe stałe podwozie, które wraz ze starannie zaprojektowanymi siedzeniami w kabinie są w stanie zaabsorbować większą część energii podczas przymusowego "twardego" lądowania i w końcu zminimalizować jego negatywne skutki dla załogi. W ten sposób helikopter wraz z załogą może przetrwać właściwie bez szwanku swobodny pionowy upadek z wysokości około 15 metrów. Oprócz tego kokpit jest klimatyzowany i ciśnieniowy (hermetyzowany), pod nadciśnieniem powietrza wylotowego silnika. Kokpit Mi-28A Co ciekawe, w śrokowej części kadłuba zabudowano specjalny luk, umożliwiający w razie potrzeby ewakuację 2 żołnierzy piechoty z pola walki z zagrożonej strefy. Kluczowe elementy mechaniczne oraz elektroniczne są podwojone (oba zestawy są wyraźnie rozdzielone) oraz osłonięte mniej ważnymi modułami. Podwojono system hydrauliczny pod ciśnieniem 152 barów. Układ elektryczny pod napięciem 208V zasilany jest przez 2 generatory z sekcji pomocniczej przekładniowej w celu zapewnienia odpływu energii także podczas autorotacji. Pośrodku kadłuba umnieszczono liczne zbiorniki paliwowe z tworzywa samouszczelniającego się, otoczone powłoką kompozytową oraz zewnętrzną powłoką metalową. Trafienie któregokolwiek ze zbrorników paliwa pociskiem z karabinu maszynowego, działka bądź też odłamkiem z rakiety (oczywiście jeśli śmigłowiec nie został nią bezpośrednio trafiony) nie ma zbyt dużych szans na spowodowanie wybuchu, pożaru ani nawet wycieku paliwa. Podwojono także silniki - napęd Mi-28 stanowią 2 niezawodne turbowałowe silniki Isotow TV-3-117VM o mocy 2200 KM każdy. Zespół napędowy chroniony jest tytanowym pancerzem i nadaje śmigłowcowi prędkość maksymalną do 340 km/h. Każdy z silników Isotowa został wyposażony w dodatkową sprężarkę. Oprócz tego maszyna jest zdolna do lotu tylko o jendym silniku. Co więcej, silniki zostały rozsunięte na boki w celu zmniejszenia sylwetki śmigłowca, a także dla zwiększenia odporności w walce. Trafienie pociskiem przeciwlotniczym niszczy tylko jeden silnik, a nie oba jednocześnie. Pomiędzy silnikami, nad nasadą belki ogonowej zamontowano silnik pomocniczy TP-35, służący do uruchamiania silników głównych. Emisja termiczna gazów wylotowych w silnikach została zredukowana poprzez specjalne filtry ponad 3-krotnie w stosunku do silników zastosowanych w Mi-24 "Hind". Standart lotu z niską prędkością, podający prędkość i dryf przy prędkości bocznej od -50 do +70km/h dzięki rurkom Pitota na końcach łopat głównego wirnika oraz przy prędkości od -70 do +70km/h.

- w skład elektronicznego wyposażenia oraz systemów bojowych opisywanego śmigłowca bojowego wchodzi przede wszystkim układ obserwacji bezpośredniej najbliższego otoczenia oraz sytuacji na polu walki. Znajduje się on w podwójnie oszklonej wieżyczce nad działkiem. Wielokanałowy, zintegrowany system kontroli ognia oraz obserwacji celu daje załodze pole widzenia o zasięgu do 10 kilometrów. W Mi-28N osnową systemów bojowych jest kompleks IKBO-28 konstrukcji RPKB z Ramienskoje. IKBO łączy w sobie sensory obserwacyjne system przekazu informacji załodze, system kierowania uzbrojeniem, a także systemy łączności i samoobrony. Całość połączona jest za pomocą magistrali, sterowanej przez dwa komputery Bagiet. Do zadań IKBO-28 należy pilotowanie śmigłowca na skrajnie małej wysokości z omijaniem przeszkód terenowych zarówno w trybie ręcznym jak i automatycznym (na ekranie w kabinie pilota wyświetlana jest trójwymiarowa mapa terenu), a także poszukiwanie, wykrywanie i rozpoznawanie celów w dzień i w nocy w dowolnych warunkach pogodowych. Pokładowe systemy umożliwiają koordynację grupowych działań śmigłowców z automatycznym rozdziałem celów; dwustronną wymianę informacji o celach z innymi śmigłowcami oraz z naziemnymi i powietrznymi stanowiskami dowodzenia. Dodatkowym wyposażeniem jest radar N-025 (Ałmaz-280) konstrukcji przedsiębiorstwa Ałmaz. Zainstalowano go w dużej kuli na maszcie wirnika nośnego. Radar ma zasięg do 10 km i jest przeznaczony do wstępnego wykrywania celów naziemnych, które następnie przekazywane są systemowi optoelektronicznemu. Radar został włączony także do systemu samoobrony, do którego przekazuje informacje o zagrożeniach powietrznych.

- kolejnym elementem systemów celowniczych jest obserwacyjno-celownicza stacja Tor firmy Zenit z Krasnogorska. Ma trzy kanary: optyczny, TV i termowizyjny. Każdy z nich ma szerokie ('Wide') i wąskie ('Narrow') pole obserwacji. Stacja mieści się w obrotowym płaskim cylindrze,z dwoma prostokątnymi oknami w przodzie kadłuba. Obecnie rozważa zastąpienie stacji Tor którąś z rodziny stacji celowniczych GOES firmy UOMZ z Jekaterynburga. Najprawdopodobniej będzie to GOES-520. Stacja obserwacyjna pilota GOES-520 nie jest włączona do systemu uzbrojenia. Mieści ona kamerę telewizyjną oraz termowizor i umożliwia całodobowe pilotowanie śmigłowca. Na egzemplarzu '014' testowano podobną stację Stołb produkcji zakładów Geofizyka.

- Mi-28N posiada konwencjonalne oprzyrządowanie do lotu całkowicie według wskazań przyrządów z automatyczną stabilizacją, a także moduły pozwalające na stałe utrzymywanie śmigłowca w zawisie, możliwością blokady kierunku/zawisu (np. podczas ataku). System nawigacyjny składa się z podsystemu nawigacji bezwładnościowej, a także z odbiornika A-737 (GLONASS), doplerowskiego radaru nawigacyjnego DISS-32-28, radiokompasu ARK-25 i podobnych urządzeń, analogicznych z innymi rosyjskimi konstrukcjami. System łączności obejmuje dwie radiostacje KF/UKF R-789, a także system kodowanego przekazywania informacji na ziemię, radiostację awaryjną i rozmównicę pokładową. Pilot ma w swojej kabinie 2 ekrany ciekłokrystaliczne MFI-10 oraz MFI-65, a także wyświetlacz przezierny SOI-28 (IŁS-31 w Mi-28A). W kabinie operatora dodatkowym wyposażeniem jest pulpit sterowania PS-7. Obaj członkowie załogi mogą korzystać z okularów noktowizyjnych OWN-1 Skosok firmy LZOS z Łytkarino. Przewiduje się zastosowanie nahełmowego układu wskazywania celu i wyświetlania informacji. Śmigłowiec otrzymał także standardowy moduł ostrzegający o opromienowaniu falami emitowanymi przez radar typu Pastel oraz Mak, oraz także aktywny system do walki radioelektronicznej Platan. Dodatkowym wyposażeniem jest stacja ostrzegawcza w podczerwieni. U nasady ogona, z obydwu stron, umieszczono wyrzutniki UV-26 ze standardowymi flarami typu PPF-26 oraz foliami aluminiowymi PPR-26.

Oczywiście w każdej maszynie wojskowej najprzyjemniejszą sprawą jest jak zwykle jej potencjał bojowy. Arsenał, jakim dysponuje śmigłowiec szturmowy Mi-28A/Mi-28N, jest naprawdę imponujący. Na dziobie umieszczono jedno, montowane na wieżyczce NPPU-28 działko typu 2A42 kalibru 30 mm, z zapasem amunicji Uzbrojenie podwieszone na pylonach Mi-28A wunoszącym 250 pocisków. Broń strzelecka obraca się w ścisłej koordynacji z ruchem głowy pilota bądź też zgodnie ze znacznikiem laserowym. Może obracać się na boki o 100 stopni, podnosić się o 13 i opuszczać o 40 stopni. Szybkostrzelność tej broni wynosi 900 pocisków na minutę z szybkością początkową w granicach 1000 metrów na sekundę. Ciekawostką jest to iż podobno istnieje możliwość zabierania na lot bojowy jednocześnie 2-óch rodzajów amunicji (przeciwpancernej oraz rozpryskowej) na 2-óch oddzielnych taśmach. Rodzaj amunicji można zmieniać podczas lotu za naciśnięciem odpowiedniego przyciska na drążku sterowym. Oprócz działka Mi-28A przenosi całą gamę kierowanego i niekierowanego uzbrojenia. Cała broń podwieszana jest na 4 pylonach umiesczonych na szkrzydłach szczątkowych. Każdy pylon ma nośność 440 kg. Podstawową bronią helikoptera są przeciwpancerne pociski rakietowe 9M120 systemu Ataka-W, zaprojektowane w biurze konstrukcyjnym Kolumna. Mi-28A jest w stanie przenosić do 16 sztuk tej broni na dwóch ośmiopociskowych wyrzutniach APU-8/4U. Rakiety te zwykle są umieszczane na dwóch pylonach zewnętrznych. Umożliwiają one maszynie, wraz z efektywnym systemem obserwacji celów, na rażenie pojazdów opancerzonych przeciwnika z odległości 6 kikometrów. Głowica penetrująco-przebijająca pozwala na przebicie 900 mm pancerza przyzwoitej klasy czołgu. Pocisk Ataka-W jest modyfikacją systemu 9M114 Szturm-W, używanego na śmigłowcach Mi-24W i P. Warianty będące w produckji to rakieta 9M120 z tandemową, kumulacyjną głowicą bojową oraz wersja 9M120OF z głowicą burzącą o działaniu paliwowo-powietrznym 9N143F o promieniu rażenia 4,3m, przeznaczona do zwalczania pojazdów nieopancerzonych, niewielkich budynków czy siły żywej. W porównaniu z pociskiem 9M114, nowy 9M120 przebija pancerz o 1,5x większej grubości, ma zasięg większy o 1000m, a także może być stosowany nocą. Rakiety 9M114 i 9M120 mają 65% wspólnych elementów konstrukcji. Pocisk Ataka został przyjęty oficjalnie do uzbrojenia 31 maja 1996 roku i do tej pory wykonano 15 serii tych rakiet. Oprócz wspomnianych powyżej pocisków Ataka śmigłowiec przenosi całą plejadę rakietowych pocisków niekierowanych, poczynając od zasobników UB-40 z 30 rakietami S-5 każdy, a następnie z większymi S-8 oraz S-13. W celu wydłużenia zasięgu śmigłowca istnieje możliwość podwieszenia zamiast środków bojowych pod 1 lub 2 pylony dodatkowe zbiorniki paliwa PT-800. Może także używać dodatkowo podwieszanych zasobników UPK-23-250 z działkami kalibru 23 mm z zapasem 250 naboi każdy, zasobniki z różnorakiego rodzaju minami bądź subbombami KMGU i KMGU-2. a do obrony przed innymi obiektami powietrznymi - do 8 rakiet powietrze-powietrze krótkiego zasięgu typu 9M39 IGŁA-W podwieszanych na pylonach zewnętrznych. Możliwe jest też korzystanie z pocisków R-60M. Warto tu także nadmienic iż w przygotowaniu są również ulepszone warianty systemu Ataka - rakiety systemu 9M220, a także pocisk 9M220D o zwiększonym zasięgu oraz większej przebijalności pancerza (ponad 1000mm). W wariancie rozszerzonym Mi-28N zabiera również nowe rakiety systemu Chryzantema-W. Ich zastosowanie wymaga podwie­szenia na śmigłowcu zasobnika z radarem celowniczym.