Pikuła Franciszek

Franciszek Pikuła - niezłomny dyrektor nyskiego muzeum.



Franciszek Pikuła urodził się 4 września 1922 roku w Jeżowem. Do 20. roku życia mieszkał w miejscowości Małyńsk na Wołyniu. Nie jest znana dokładna data, kiedy jego rodzina wyprowadziła się z Jeżowego na Ukrainę. To właśnie tam zaszczepiono w młodym Franciszku duszę artystyczną. W miejscowej szkole nauczyciel, a zarazem malarz Piętka czuwał nad rozwojem chłopca.

Czas II wojny światowej przyniósł wysiedlenia z Małyńska. Wszyscy zostali wywiezieni w 1942 roku na teren III Rzeszy. Rodzina Pikułów trafiła do obozu w Dachau, a następnie na roboty przymusowe do Ingolstadt, gdzie młodzieniec pracował w cementowni. Wolnym czasem malował obrazy i liczne akwarele. Niemcy dostrzegli jego zdolności i zaproponowali mu kształcenie artystyczne we Włoszech, w zamian za przyjęcia niemieckiego obywatelstwa. Odmówił.

Po powrocie z Niemiec zamieszkał w Oleśnicy i rozpoczął naukę w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Studia ukończył jednak w Krakowie na Akademii Sztuk Pięknych, na wydziale malarstwa, pod opieką prof. Czesława Rzepińskiego. W 1954 roku otrzymał dyplom i stypendium osiedleńcze Ministerstwa Kultury i Sztuki. Zamieszkał w Opolu, gdzie pracował w Państwowym Ognisku Plastycznym. Tam też poznał swoją przyszłą żonę – Zofię.

Z powodu braku środków finansowych i mieszkań w Opolu, w 1957 r. przeprowadził się do Nysy. Tu został nauczycielem w Państwowym Ognisku Plastycznym i w Liceum Ekonomicznym oraz utworzył oddział Związku Polskich Artystów Plastyków przy Okręgu w Katowicach. Nie jest wykluczone, że poznał Stanisława Kramarczyka i wspólnie współpracowali nad ratowaniem Nysy i jej skarbów.

W 1967 roku został kierownikiem muzeum w Nysie. Kierując placówką dokonał remontu zrujnowanego Pałacu Biskupiego, do którego zostało w 1986 przeniesione muzeum, które mieściło się przy ul. Karola Marcinkowskiego 1

Z dniem 31 lipca 1987 roku Franciszek Pikuła otrzymał wypowiedzenie z pracy i odszedł na emeryturę. Jedną z przyczyn, podanych przez Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Opolu było to, że "Obywatel F. Pikuła, szczególnie od roku 1981 odmawiał jakiejkolwiek współpracy z władzami".

Wbrew opinii ówczesnych władz, Franciszek Pikuła zasłynął jako doskonały organizator pracy muzeum, aranżer wystaw, strażnik dorobku dziedzictwa narodowego. Tak jak Stanisława Kramarczyka, tak i Franciszka Pikułę spotkały szykany od ówczesnych im władz, które w tamtym czasie prowadziły politykę rozbiórek zabytkowych obiektów. Został zwolnienie z pracy z zakazem wstępu do muzeum.

Dorobek artystyczny Pikuły liczy ok. 300 prac. Uprawiał on malarstwo sztalugowe (olej, pastel, monotypia, techniki własne) i monumentalne, grafikę (drzeworyt, suchoryt, linoryt) i rzeźbę (gips, marmur). W Nysie, razem z Mieczysławą Kamieńską, wykonał malowidło ścienne na budynku Muzeum przy ul. Marcinkowskiego, w latach 1983-1986 dziewięć dużych rozmiarów kopii (drzewo genealogiczne Piastów śląskich i osiem portretów indywidualnych Piastów Śląskich), które stanowią integralną część ekspozycji stałej Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu. Wykonał projekty wnętrz muzeów w Grodkowie i Głogówku, sprawował nadzór konserwatorski nad odbudową pałacu we Frączkowie, zaprojektował i wykonał wiele polichromii. Wiele jego prac trafiło do zbiorów publicznych, muzeów narodowych w Warszawie i we Wrocławiu, innych muzeów w Bielsku-Białej, Opolu, Raciborzu, Kluczborku, Brzegu, Nysie, Magdeburgu, Czeskim Cieszynie i Płowdiw.

Franciszek Pikuła działał społecznie w Związku Polskich Artystów Plastyków. Otrzymał Złotą Odznakę ZPAP, dwukrotnie Wojewódzką Nagrodę Artystyczną (Opole 1960 i 1962) oraz II nagrodę w IV Wiośnie Opolskiej (1966).

Franciszek Pikuła zmarł 18 lipca 1993 roku w Nysie.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder