04Graduale.mp3

Chorał Gregoriański

Śpiew liturgiczny w pierwszych wiekach chrześcijaństwa kształtował się na podłożu muzyki synagogalnej, częściowo syryjskiej i bizantyńskiej, a także na gruncie greckiej muzyki późnoantycznej. Pierwszymi formami śpiewów liturgicznych w Kościele były psalmy i hymny. Z biegiem czasu repertuar śpiewów liturgicznych wzbogacił się w liczne nowe formy śpiewów mszalnych i brewiarzowych. Po przyjęciu przez Kościół rzymski języka łacińskiego do liturgii, śpiew liturgiczny został we wczesnym średniowieczu uporządkowany i ustalony, oraz przyjęty przez wszystkie Kościoły rytu rzymskokatolickiego.

   Skodyfikowanie liturgicznych śpiewów kościelnych nastąpiło za pontyfikatu papieża Grzegorza Wielkiego (590-604) i właśnie od jego imienia przyjęto nazwę chorał gregoriański.

    Chorał gregoriański jest jednogłosowym śpiewem liturgicznym z tekstem łacińskim. Jego melodyka dostosowana do skali przeciętnego głosu ludzkiego wykorzystuje materiał dźwiękowy diatonicznych tonacji kościelnych. Swobodna rytmika chorału opiera się na niepodzielnej jednostce tzw. "czasu pierwszego".

   Repertuar chorału gregoriańskiego obejmuje śpiewy mszalne, śpiewy brewiarzowe, oraz śpiewy procesyjne i pogrzebowe.

   Chorał gregoriański jest funkcjonalnie związany z obrządkiem Kościoła rzymskokatolickiego i stanowi jedną z czterech wersji śpiewu liturgicznego obok śpiewu galijskiego, mozarabskiego i ambrozjańskiego.

   W Konstytucji o liturgii mówi się o potrzebie wydawniczej śpiewników dla tego rodzaju śpiewu. Instrukcja o muzyce kościelnej zaleca przede wszystkim troskę o studium i praktykę śpiewu gregoriańskiego, albowiem przez swoje szczególne właściwości stanowi on nader ważną podstawę dla uprawiania muzyki sakralnej (MS 52). Wprowadzenie do Mszału zwraca uwagę na znajomość chorału gregoriańskiego ze względów praktycznych i stwierdza: ponieważ coraz częściej zbierają się wierni różnych narodowości, trzeba się starać, aby umieli oni śpiewać razem w języku łacińskim przynajmniej niektóre części Mszy (OWMS 19).

   To wezwanie Kościoła od ponad 20 lat podejmuje WSD Zakonu Paulinów wychowując przyszłych kapłanów do uwielbiania Boga przez śpiew. Dotyczy to szczególnie grupy Braci Kleryków, którzy tworzą tzw. Scholę Gregoriańską pod charyzmatycznym kierownictwem doc. Mariana Machury. Schola gregoriańska Wyższego Seminarium Duchownego Zakonu Paulinów na Skałce to kilkunastoosobowy zespół kleryków, specjalizujący się w wykonywaniu muzyki chorałowej według uświęconych tradycją, monastycznych zasad. Istniejąca przy seminarium od wielu lat, uświetnia liturgię niedzielną i świąteczną. Równocześnie gromadzi swoje dokonania na płytach i kasetach: Ave Maris Stella (1989), Ora pro nobis (1991), De Angelis (1992), Ave Maris Stella (reedycja 1993), Stabat Mater (1994), Requiem (1998), Hosanna Filio David (2000), Resurrex (2001), Spiritus Domini(2002) i ostatnia Benedicta sit (2004) oraz Gaude Mater Polonia (2005).

   Znana jest ze swej twórczości zapisanej na płytach w środowisku muzycznym krakowskim i częstochowskim, jak też za granicą.

   Chorał gregoriański jako istotny element codziennego życia klasztornego, stanowi dziś nie tylko bezcenne dziedzictwo mnichów, lecz jest także wyzwaniem dla zabieganego, współczesnego świata. Jego modlitewny i medytacyjny charakter zyskuje sobie wielką popularność i wychodzi naprzeciw oczekiwaniom ludzi, spragnionych ciszy i spokoju.