Per Petterson - Kradnąc konie.djvu

Swietłana Aleksijewicz - Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka

Nie sposób go z nikim pomylić, choć jest podobny i zarazem niepodobny do reszty ludzkości. Ma własny słownik i doskonale wie, co jest dobre, a co złe. Paszport radziecki przechowuje jako najcenniejszy skarb. Homo sovieticus. Nie umarł wraz z upadkiem imperium, za to musiał stawić czoła nowej rzeczywistości, gdy wbrew przewidywaniom Marksa po socjalizmie nastąpił kapitalizm, ojczyznę zastąpił supermarket, a władzę przejęli handlarze i cinkciarze. Wiecznie żywy, chętnie opowiada o swoich bohaterach i męczennikach, o nadziejach i rozczarowaniach, o złości, frustracji i zderzeniu z rzeczywistością. To z tych opowieści, domowych i osobistych składa się nowa niezwykła książka wybitnej białoruskiej autorki, wymienianej w gronie kandydatów do Nagrody Nobla. Swietłana Aleksijewicz po raz kolejny oddaje hołd zwykłemu człowiekowi, którego losy przeplatają się z Historią.

Angel Wagenstein - Daleko od Toledo czyli rzecz o Abrahamie Pijanicy

Wydalony z Bułgarii w czasach komunizmu Berto Cohen powraca na krótko do swego rodzinnego miasta jako profesor z okazji międzynarodowego sympozjum bizantynologów. Angel Wagenstein ożywia w ten sposób mikroklimat swego dzieciństwa, spędzonego w Płowdiwie, który uchodził za najpiękniejsze i najbardziej kosmopolityczne miasto na Bałkanach. Chłopięce lata Berto upływały w środowisku sefardyjskich Żydów, wypędzonych z Hiszpanii w końcu XV wieku. Sefardyjczycy posługiwali się językiem nazywanym „ladino”, będącym specyficzną odmianą hiszpańskiego. Zajmowali w Płowdiwie całą dzielnicę, podobnie jak inne mniejszości etniczne – Cyganie, Ormianie i Turcy. Subtelna nić zdarzeń wije się między teraźniejszością i przeszłością – rozdzierająca nostalgia miesza się z aferą spekulantów nieruchomości, dawna dziecięca miłość z jej dojrzałą już postacią, a poszukiwanie utraconej przeszłości z bezkompromisowym wizerunkiem współczesnej Bułgarii. Jednakże powieść jest zdominowana przez postać tytułowego bohatera – Abrahama El Borrachona – Pijanicy, blacharskiego mistrza i genialnego konfabulatora, a zarazem uprzywilejowanego świadka schyłku epoki. To właśnie dziadek Abraham i jego żona byli wychowawcami małego Berto, którego rodzice wcześnie osierocili, ginąc w zamachu bombowym, i siłą rzeczy nie kto inny, lecz dziadek Abraham ujawnia młodemu wnukowi sens ludzkiej egzystencji, a czyni to przy współudziale chodzącego w kieracie osła…

Heinrich Böll - Utracona cześć Katarzyny Blum

Na początku lat 70. XX w. Niemcami Zachodnimi wstrząsnęła seria zamachów terrorystycznych organizowanych przez lewackie bojówki sfrustrowane krachem studenckiej rewolty 1968 r. Bulwarowa prasa rozpętała nagonkę przeciw prawdziwym i domniemanym bojówkarzom oraz osobom sympatyzującym z lewicą. Celował w tym zwłaszcza brukowy dziennik „Bild”, sztandarowy tytuł koncernu medialnego magnata Axela Springera. Zirytowany kampanią oszczerstw, które złamały życie wielu ludziom, Heinrich Böll napisał „Utraconą cześć Katarzyny Blum” (1974), w której przeciwstawił się ogólnokrajowej nagonce na anarchistów.

Eginald Schlattner - Czerwone rękawiczki

Eginald Schlattner (ur. 1932) dzieciństwo i młodość spędził w Fogaraszu u stóp Karpat. Pochodzi z zamożnego mieszczaństwa saskiego. W 1957 roku, pod zarzutem uczestnictwa w spisku antypaństwowym, aresztowany i więziony przez Securitate. By ocalić przed prześladowaniami kilkuset studentów – członków kółka literackiego, składa zeznania obciążające pięciu literatów. Występuje jako świadek oskarżenia w procesie pokazowym. Po wyjściu na wolność, naznoczony piętnem zdrajcy, z trudem powraca do normalnego życia. Kończy studia teologiczne i od 1978 jest pastorem we wsi w pobliżu Hermannstadt/Sibiu, gdzie opiekuje się garstką starych Niemców. Długo nie powraca do literatury. Dopiero po latach zaczyna pisać powieści wyraźnie autobiograficzne, w którym przywołuje najbardziej tragiczne momenty życia. Zadebiutował w wieku 65 lat powieścią „Kogut bez głowy”. „Czerwone rękawiczki” to jego druga książka. Siedmiogród, Transylwania, Sibenburgen, Erdely — tyle nazw w różnych językach nosi dziwna i piękna kraina leżąca wewnątrz karpackiego łuku. Przez osiemset lat żyli w niej obok siebie Niemcy, Rumuni i Węgrzy. Eginald Schlattner opisuje rozpad tego jedynego w swoim rodzaju świata. W „Czerwonych rękawiczkach” nie ma martyrologii. Jest za to dystans, epika i pasjonująca, chwilami sensacyjna opowieść o krainie leżącej raptem o 250 kilometrów od naszej granicy. Andrzej Stasiuk