* Serial tv
* Produkcja: Polska
* Rok produkcji: 1980
* Premiera: 1980. 04. 06

Plenery: m. in. Łódź (ul. Moniuszki, Piotrkowska), Zaborów (ówczesny "Dom Dziennikarza" - filmowy Koborów), Nieborów (ogrody pałacowe - scena rozmowy Żorża Ponimirskiego z Dyzmą), Warszawa (róg Al. Ujazdowskich i ul. Wilczej, lotnisko na Bemowie).

W książkach Dołęgi-Mostowicza odnaleźć można najważniejsze zalety dobrego scenariusza: wyraziście zarysowane postaci, przejrzystą i logiczną dramaturgię, klarowność wszystkich wątków. Nic więc dziwnego, że Tadeusz Dołęga-Mostowicz (1898-1939) został uznany za najbardziej "filmowego" ze wszystkich pisarzy dwudziestolecia międzywojennego. Większość jego powieści przeniesiono na ekran - od debiutanckiej "Kariery Nikodema Dyzmy" poprzez "Znachora", "Profesora Wilczura", "Doktora Murka" po "Pamiętnik pani Hanki". Wszystkie cieszyły się w swoim czasie ogromną popularnością, autor do dziś określany jest jako twórca rodzinnego modelu literatury popularnej. "Kariera Nikodema Dyzmy" to najwybitniejsza powieść Dołęgi-Mostowicza. Z jej narodzinami wiąże się pewna legenda literacka. Pisarz, wówczas skromny dziennikarz, po opublikowaniu krytycznego artykułu o Józefie Piłsudskim, został dotkliwie pobity przez oficerów Marszałka. Wtedy obmyślił niebanalną zemstę - postanowił napisać książkę, która skompromitowałaby ludzi władzy i istniejące układy towarzysko-polityczne, ujawniła mechanizm, który pozwala nieukom i głupkom zajmować lukratywne posady i dochodzić do wysokich godności w państwie. Zrodzona "z potrzeby chwili" powieść okazała się zaskakująco ponadczasowa, uniwersalna. "Dyzma to postać nieśmiertelna - napisał branżowy "Ekran" po premierze serialu. - Ma on nie tylko swoich poprzedników, ale również następców. Jest wszechobecny w każdym czasie i w każdym miejscu. Różną przybiera postać, ale jest. Uśmiecha się głupio, a otoczenie widzi w tym uśmiechu coś zagadkowego. Mówi głupstwa, a ludzie szukają w tym głębi. Prostak, a wielu stara się dostrzec w nim oryginała. Nikt nie krzyknie "król jest nagi", chyba że będzie to dziecko lub wariat, jak Żorż Ponimirski. Zawoła on "z was się śmieję", a nikt mu nie wierzy, bo nikt nie wierzy wariatom, a wielu czci głupków, hochsztaplerów i ćwierćinteligentów!" Telewizyjna ekranizacja Jana Rybkowskiego to "drugie podejście" reżysera do tej powieści - w 1956 r. zrealizował kinową wersję "Kariery Nikodema Dyzmy", z Adolfem Dymszą w roli tytułowej. W serialu postać karierowicza brawurowo zagrał Roman Wilhelmi, otrzymał zresztą za tę rolę "Złoty Ekran". Pochlebne recenzje zebrał również Jerzy Bończak jako Krzepicki, wiecznie ukryty za plecami szefa, a przecież nieodzowny dla takich jak Dyzma "panów prezesów". Postać szczególnie sugestywną i pełną wyrazu stworzył też Bronisław Pawlik jako świeżo upieczony ziemianin Kunicki, który ma kompleksy wobec starej arystokracji, ale jest przekonany, że za pieniądze można mieć i załatwić wszystko. Nagrodę indywidualną za montaż obrazu filmowego serialu otrzymała Wiesława Otocka na IV Festiwalu Polskiej Twórczości Telewizyjnej Olsztyn '80.
Ekipa

* Reżyseria: Jan Rybkowski, Marek Nowicki
* Reżyser II: Maria Burdecka-Rogowska, Zbigniew Lewicki
* Asystent reżysera: Monika Skowrońska (w czołówce imię: Mirosława)
* Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski
* Dialogi: Marek Nowicki, Jan Rybkowski
* Zdjęcia: Marek Nowicki
* Operator kamery: Zbigniew Hartwig
* Współpraca operatorska: Józef Letkier, Jerzy Kmin
* Scenografia: Andrzej Haliński
* Współpraca scenograficzna: Felicja Blaszyńska, Ireneusz Sałański, Agnieszka Dzieniakowska
* Dekoracja wnętrz: Albina Barańska, Ewa Braun
* Kostiumy: Marta Kobierska
* Współpraca kostiumograficzna: Joanna Jarzyńska, Anna Rudawy
* Garderoba: Andrzej Ajzelt, Hanna Zarzycka
* Muzyka: Piotr Marczewski
* Opracowanie muzyczne: Piotr Marczewski
* Wykonanie muzyki: Orkiestra Karola Nicze
* Dyrygent: Andrzej Rokicki
* Konsultacja muzyczna: Anna Iżykowska-Mironowicz
* Dźwięk: Janusz Rosół
* Współpraca dźwiękowa: Barbara Domaradzka, Józef Druś, Andrzej Świderski
* Imitator dźwięku: Zygmunt Nowak
* Montaż: Wiesława Otocka
* Współpraca montażowa: Jadwiga Trzcinka, Anna Rubińska, Zbigniew Niciński
* Charakteryzacja: Irmina Romanis, Janina Sękowska
* Współpraca charakteryzatorska: Beata Matuszczak
* Ewolucje kaskaderskie: Józef Grzeszczak (nie występuje w czołówce), Jerzy Rogowski (nie występuje w czołówce)
* Kierownictwo produkcji: Jan Szymański, Ryszard Barski
* Organizacja produkcji: Wojciech Nowicki, Euzebia Rubaszewska-Koćwin, Jan Dąbrowski, Anna Wajs, Władysław Kopiński
* Kierownictwo planu: Henryk Włoch
* Sekretariat planu: Liliana Elżanowska-Kęszycka
* Kierownictwo budowy dekoracji: Eugeniusz Kapelak
* Rekwizyty: Bolesław Miziołek, Tadeusz Kunikowski, Aleksander Wańkowski
* Produkcja: Zespół Filmowy Silesia
* Atelier: Wytwórnia Filmów Fabularnych (Łódź)
* Laboratorium: Wytwórnia Filmów Fabularnych (Łódź)
* Obsada aktorska: Roman Wilhelmi (Dyzma Nikodem), Józef Grzeszczak (portier; nie występuje w napisach), Czesław Magnowski (szynkarz; nie występuje w napisach)
* Narrator: Andrzej Żarnecki
obrazek