-
5945 -
1439 -
281013 -
12578
306055 plików
339,27 GB
Po bezpotomnej śmierci Piotra Kmity zamek wiśnicki przeszedł w posiadanie spadkobierców z rodziny Barzych, od których w 1593 r. odkupił go Sebastian Lubomirski za sumę 85 000 złp. Po śmierci Sebastiana w 1613 roku fortuna Lubomirskich przeszła na jego syna Stanisława, który przy współpracy nadwornego architekta Macieja Trapoli, wiśnicki zamek gruntownie przebudował czyniąc z niego jedną z najokazalszych wczesnobarokowych rezydencji obronnych.
_________________________________________________________________________________________
Zamek w Wiśniczu – zamek położony na zalesionym wzgórzu nad rzeką Leksandrówką, wzniesiony przez Jana Kmitę w 2. połowie XIV wieku. Wczesnobarokowy korpus zamku z elementami renesansowymi zbudowano na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Zwieńczono go czterema basztami w narożach. Od północno-wschodniej strony dobudowano kaplicę z kryptą grobową Lubomirskich, a od południowo-wschodniej wolno stojącą tzw. Kmitówkę. Na drugim piętrze, przy Sali Rycerskiej mieści się galeria widokowa. Budowla otoczona jest fortyfikacjami bastionowymi z bramą wjazdową z początków XVII wieku.
Spis treści [ukryj]
1 Historia powstania zamku
2 Stan obecny
3 Legendy
4 Przypisy
5 Bibliografia
6 Linki zewnętrzne
Historia powstania zamku[edytuj]Zamek ma nieregularny kształt. Na przełomie XV i XVI wieku był już czteroskrzydłowy i miał trzy wieże oraz otaczające go fortyfikacje ziemne z dwiema bramami. Po 1516 roku Piotr Kmita rozbudował zamek. Po jego śmierci w 1553 roku, zamek przeszedł na własność Barzów w 1566 roku po zrzeczeniu się praw do niego przez Stadnickich. W 1593 roku posiadłość kupił Sebastian Lubomirski. W latach 1615–1621 rozbudowy rezydencji podjął się jego syn Stanisław. Projekt barokowej przebudowy i umocnień bastionowych opracował dla niego Maciej Trapola. W czasie potopu szwedzkiego zamek poddał się bez walki Szwedom, ponieważ zabrakło dowódcy wojska w nim zgromadzonego. Wojska szwedzkie ogołociły zamek z całego wyposażenia i zniszczyły zabudowania. Po wycofaniu się najeźdźcy zamek ponownie był własnością Lubomirskich, jednak mimo prowadzonych prac nie został w pełni odrestaurowany.
W połowie XVIII wieku przeszedł na własność Sanguszków, a potem Potockich i Zamoyskich. Po przejęciu przez zaborcę zamek zaczął podupadać, a w 1831 roku uległ pożarowi i został ostatecznie opuszczony. W 1901 roku został wykupiony od prof. Maurycego Straszewskiego przez Zjednoczenie Rodowe Lubomirskich, którzy rozpoczęli remont rezydencji. Od 1928 roku pracami kierował Adolf Szyszko-Bohusz, ale zostały one przerwane po wybuchu II wojny światowej. Po wojnie zamek przejęło państwo, a od roku 1949 prowadzone były przez Alfreda Majewskiego prace mające przywrócić mu całkowicie dawny wygląd. Obecnie stan prawny obiektu jest nieuregulowany i administruje nim Muzeum Ziemi Wiśnickiej.
Stan obecny[edytuj]Mimo że zamek był doszczętnie zniszczony, obecnie jest w bardzo dobrym stanie. W jego wnętrzu wystawione są fotografie obrazujące wygląd zamku sprzed lat, oprócz tego w jego salach znajdują się XIX- i XX-wieczne meble, makiety różnych zamków oraz prace plastyczne uczniów nowowiśnickiego Liceum Sztuk Plastycznych. Do zwiedzania udostępniona jest również ogromna sala balowa, sala plafonowa z pozłacanym sufitem, sala akustyczna wykorzystywana kiedyś jako miejsce spowiedzi, kaplica zamkowa oraz krypta z ekspozycją sześciu sarkofagów (w tym Stanisława Lubomirskiego).
Legendy[edytuj]Legenda o "lotnikach". Jest to najbardziej znana legenda związana z powstaniem zamku. Opowiada o zatrudnionych przy budowie fortecy jeńcach tureckich albo tatarskich, którzy zostali wzięci do niewoli podczas bitwy pod Chocimiem. Mieli oni próbować ucieczki przy pomocy skonstruowanych przez siebie skrzydeł, startując z góry zamkowej. Owi "lotnicy" nie zalecieli jednak daleko, a miejsca ich upadku zaznaczono kolumnami. Pierwsza kolumna znajduje się w Wiśniczu przy Liceum Technik Plastycznych i pochodzi z roku 1646. Druga kolumna z 1654 roku stoi w Kopalinach obok drogi. Trzecia kolumna ustawiona została w Bochni na Karosku i pochodzi z roku 1762. Czwarta kolumna, pochodząca z 1747 roku, została wzniesiona we wsi Łomna przy drodze do Lipnicy Murowanej. Jest na niej wyryty następujący napis: Przechodzący cłeku hac via dic Ave Maria[2].
Przypisy1.↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych - województwo małopolskie (pol.). 2012-12-31.
2.↑ Marek Żukow-Karczewski, Bastionowy zamek Kmitów i Lubomirskich w Wiśniczu Nowym, "AURA" (miesięcznik), nr 2/1991 r., ss. 18-20.
Bibliografia[edytuj]Bochnia i okolice, Wydawnictwo PROGRES, 2007, ISBN 978-83-60648-01-8.
WYCIECZKA:Zaczynamy od rynku w Nowym Wiśniczu, którego największą atrakcją jest niewątpliwie zamek Kmitów i Lubomirskich, jedno z najcenniejszych w Polsce dzieł wczesnobarokowej architektury rezydencjonalno-obronnej. Najstarsza część zamku w Nowym Wiśniczu została wzniesiona w XIV w. przez Kmitów. W XVI w. najsłynniejszy z rodu Kmitów, Piotr V, marszałek wielki koronny na dworze Zygmunta Starego, nadał mu cechy stylu renesansowego. Kolejna przebudowa zamku nastąpiła w latach 1615-1621 za czasów Stanisława Lubomirskiego, wg planów Macieja Trapoli. Około 1700 roku miała miejsce dalsza rozbudowa. Zamek opuszczony po pożarze w roku 1831 na kompleksową restaurację musiał poczekać do 1949 roku. Do ciekawych miejsc w Nowym Wiśniczu należy również rynek z Ratuszem, Muzeum Ziemi Wiśnickiej, dawny klasztor Karmelitów Bosych (1621-1635) i Kolumny Wiśnickie. Dalsza droga prowadzi nas przez małopolskie wioski: Kobyle (tu mały objazd po szutrowych drogach i rzeczkach) i Chronów (wieś leży na trasie architektury drewnianej, znajduje się tutaj kościółek pw. Ducha Świętego zbudowany w 1685 r i udostępniony do zwiedzania. Na przestrzeni wieków kościółek był kilkukrotnie przebudowywany, w wyniku czego świątynię połączono ze stojącą obok wieżą). Po dojechaniu do drogi głównej nr 75 docieramy do Brzeska i tu na światłach przed dużym rondem skręcamy w prawo. Po około 500 m dojeżdżamy do jednego z najbardziej znanych polskich browarów - Okocimia (założony w 1852). Po obejrzeniu browaru, ulicą Okocimską za znakami czerwonego szlaku turystycznego jedziemy w stronę Jadowników. Przecinamy krajówkę nr 4 i podążamy przez malownicze miejscowości Sterkowiec, Wokowice czy Łęki, które pełne są starych, drewnianych domków pomalowanych w sposób charakterystyczny dla regionu. W Borzęcinie skręcamy w prawo i docieramy do obszernych połaci Lasów Radłowskich, gdzie kończy się nasza trasa.
- sortuj według:
-
0 -
2 -
0 -
0
2 plików
27 KB