Download: cicero.jpg 71. Cyceronrzym.pisarz, mówca, filozof, , mąż stanu, teoretyk wymowy.jpg
Cyceron, Marcus Tullius Cicero (106-43 p.n.e.), rzym. mówca, filozof, pisarz, mąż stanu, teoretyk wymowy. Odebrał staranne wykształcenie; u Filona z Larysy studiował filozofię, u Molona z Rodos wymowę. Od 81 zaczął karierę obrońcy sądowego, która mimo iż był homo novus, otworzyła mu drzwi do wyższych urzędów. W 75 został senatorem, w 69 edylem kurulnym, w 66 pretorem, w 63 jako konsul wykrył spisek Katyliny. W czasie wojny domowej między Pompejuszem a Cezarem opowiedział się za Pompejuszem, po klęsce stronnictwa republikanów pod Farsalos (48) Cezar ułaskawił Cycerona, który odsunął się od życia politycznego. Po śmierci Cezara pragnął wskrzesić dawną republikę; zamordowany przez żołnierzy Antoniusza za popieranie Oktawiana.
Z ogromnego dorobku pisarskiego Cycerona do naszych czasów zachowało się 58 mów politycznych i sądowych, m.in. Przeciw Werresowi (70), Przeciw Katylinie (63), Mowa w obronie poety Archiasza (62); mowy przeciw Antoniuszowi, tzw. Filipiki (44-43); pisma retoryczne (dialogi): O mówcy, Brutus, Mówca; pisma filoz.: O najwyższym stopniu dobrego i złego, Księgi akademickie, Rozmowy tuskulańskie, O naturze bogów, O starości, Lewiusz, czyli o przyjaźni. Sławę w starożytnym świecie rzymskim zdobył głównie jako mówca. Jego zasługą było udoskonalenie prozy łac., styl Cycerona charakteryzował się bogactwem języka, rytmicznością i kadencją zdania.
Wywarł znaczny wpływ na język literatury nowożytnej Europy, m.in. na św. Ambrożego, św. Hieronima, św. Augustyna i na Petrarkę. Szczególnie popularny był w renesansie (S. Orzechowski, Ł. Górnicki, P. Skarga, J. Kochanowski). Popiersia Cycerona znajdują się w Rzymie w Muzeum Kapitolińskim, Muzeum Chiaramonte, we Florencji w Galerii Uffizi; w Turynie w Anti-quarium.
Twórczością Cycerona zajmowali się J. Wikariak (Warsztat pisarski Cycerona), J. Justyński (Listy polityczne Cycerona) i J. Kumaniecki (Cyceron i jego współcześni).
Hasło opracowano na podstawie “Słownika Encyklopedycznego - Literatura Powszechna” Wydawnictwa Europa. Autorzy: Anna Cisak, Maria Żbik. ISBN 83-85336-60-5. Rok wydania 1999.
Onet. Wiem Darmowa Encyklopedia.