Elements of the Danish and Swedish languages (1847).pdf

Język duński (dansk, det danske sprog) - język z grupy skandynawskiej języków germańskich. Posługuje się nim około 5,2 mln mówiących, głównie w Danii i Szlezwiku-Holsztynie w północnych Niemczech (ok. 50 tys. osób). Duński w charakterze języka urzędowego używany jest w Danii a także na Wyspach Owczych. W Islandii, która aż do 1944 r. była posiadłością Danii, duński jest nauczany jako jeden z głównych języków obcych, obok angielskiego, norweskiego i szwedzkiego.

Dialekty


Występowanie jednego, dwóch oraz trzech rodzajów gramatycznych w duńskich dialektach. W Zelandii przejście od systemu trzyrodzajowego do dwurodzajowego zaszło dość niedawno. W dialektach znajdujących się na zachód od czerwonej linii rodzajnik określony występuje przed słowem określanym, podobnie jak w języku angielskim czy niemieckim, na wschód od tej linii przyłączany jest do końcówki danego słowa.


Duński język literacki ([duń.] rigsdansk lub rigsmål) oparty jest na dialekcie miejskim Kopenhagi oraz jej okolic. W odróżnieniu od języka szwedzkiego oraz norweskiego, nie ma regionalnych odmian języka, zaś dialekty mają raczej niski prestiż społeczny. Ponad 20% użytkowników języka duńskiego mieszka w strefie stołecznej, tu mieści się także ogromna większość instytucji rządowych i większych przedsiębiorstw, działa tu także telewizja państwowa, wychodzą większe gazety, dzięki czemu dialekt miejski Kopenhagi oraz oparty na nim język literacki ma w społeczeństwie najwyższy prestiż.

Wyróżnia się trzy główne grupy dialektów języka duńskiego:

* wschodnioduńskie (østdansk): dialekt Bornholmu;
* duńskie wyspiarskie (ødansk): dialekty Zelandii, Fionii, Lollandii, Falster oraz wyspy Møn
* jutlandzkie (jysk), dzielone następnie na wschodnio-, południowo-, zachodnio- i północnojutlandzkie.

Z historycznego punktu widzenia, do dialektów wschodnioduńskich zalicza się także południowe języka szwedzkiego. Wynika to z faktu, że aż do 1658 r. obszary Skanii, Blekinge oraz Hallandu należały do Danii i były zamieszkane przez ludność duńską. Później natomiast obszary te zostały zajęte przez Szwecję i obecnie znajdują się na terenie tego państwa.