Czorsztyn

Zamek w Czorsztynie

Według tradycji przekazanej przez Długosza w roku 1246 właścicielem zamku w Czorsztynie był Piotr Wydżga herbu Janina, szlachcic ziemi krakowskiej, następnie krzyżowiec, zmarł w Prusach.
Współcześni historycy nie potwierdzają powyższego przekazu Długosza, ani też wersji o ukrywaniu się Bolesława Wstydliwego podczas najazdu tatarskiego w 1241 roku, natomiast wiążą początki zamku z działalnością św. Kingi jako Pani Sądeckiej, identyfikując zamek z warownią o nazwie Wronin, wymienioną w dokumencie z 1320 roku.
Znaczna rozbudowa zamku nastąpiła za czasów Kazimierza Wielkiego. Janko z Czarnkowa w Kronice Katedralnej Krakowskiej zamieszcza informację o fundacji zamku przez tego króla. Jednak według Jana Długosza Kazimierz Wielki jedynie rozbudował zamek i otoczył go murami obronnymi. W tym czasie zamek stał się jednym z ważniejszych założeń obronnych kraju, z uwagi na położenie przy rozwidleniu szlaków handlowych, w tym ważnej drogi handlowej i dyplomatycznej na Węgry. Usytuowanie na wyniosłej skale pozwalało na kontrolę znacznej części doliny Dunajca. Wzmianki historyczne potwierdzają obecność na zamku Kazimierza Wielkiego, Ludwika Węgierskiego, św. Jadwigi Królowej, Władysława Warneńczyka. Zamek pełnił też funkcję komory celnej, a później siedziby starostów.
W 1434 roku oddział husytów grasujący w rejonie Czorsztyna został rozgromiony przez rycerzy wysłanych przez króla Władysława Jagiełłę. Na lata 70. XV wieku datowana jest kolejna rozbudowa zamku, prawdopodobnie związana z wojną z królem węgierskim Maciejem Korwinem. Najpóźniej w wieku XVI powstał zamek dolny zwany Przygródkiem.
Zasadnicza przebudowa zamku miała miejsce w latach 1629-1643, gdy funkcję starosty czorsztyńskiego pełnił Jan Baranowski herbu Jastrzębiec. Powstała wówczas m.in. czterokondygnacyjna baszta zwana obecnie basztą Baranowskiego. W 1651 roku pod nieobecność starosty zamek opanował Aleksander Kostka-Napierski wraz z grupą buntowników, jednak dość szybko oddziały wysłane przez biskupa krakowskiego odbiły zamek. W 1655 roku zatrzymał się w nim król Jan Kazimierz w drodze na Śląsk.
Upadek zamku rozpoczął się od dewastacji przez wojska kozackie w latach 1734-1735, w czasie walk o tron pomiędzy Augustem II Sasem i Stanisławem Leszczyńskim. W 1790 roku od uderzenia pioruna spaliły się dachy zamku, co gwałtownie przyspieszyło zniszczenie.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder