Na pewnej wyspie w okolicach Morza Śródziemnego mieści się jedna z amerykańskich baz lotniczych. Stacjonują tam żołnierze o bardzo różnych, nietuzinkowych osobowościach, zwariowani, neurotyczni, przygnębieni, przedsiębiorczy. Gama cech jest naprawdę zbyt długa, aby w miarę dokładnie ją przytoczyć. Głównym bohaterem jest bombardier w stopniu kapitana zowiący się Yossarian (niezwykłe, ale jakże pamiętne nazwisko). To nietypowy wojak, ale nade wszystko człowiek kochający życie, przede wszystkim swoje, co w jego sytuacji jest absolutnie zrozumiałe. Wojna nie podoba mu się, dlatego że ludzie w ogóle go nieznający za wszelką cenę próbują go zabić i raczej marnym pocieszeniem jest to, że próbują zabić również jego towarzyszy broni. Trudno odmówić racji powyższemu stwierdzeniu. Yossarian koniecznie chciał rzucić tę całą "krucjatę" w cholerę i zacząć żyć z dala od głupawych wojenek, których efekt końcowy dla niejednej bohaterskiej jednostki może okazać się zwycięski, acz opłakany - z tej prostej przyczyny, że w konfliktach zbrojnych nawet strona zwycięska ponosi znaczne straty kadrowe… Co przeszkodziło Yossarianowi (Alan Arkin)? Paragraf 22 i pewien nikczemny osobnik - jego dowódca, pułkownik Cathcart, podnoszący nieustannie liczbę lotów bojowych, które żołnierz musi odbyć, aby jego misja się zakończyła i mógł wrócić do domu. Czym natomiast jest magiczny "paragraf", a w oryginale "catch" (kruczek, haczyk), to każdy musi odkryć sam, ponieważ wtedy przeżyty pewien rodzaj szoku spełni swoją utylitarną misję, której nie sposób nie wyczuć w filmie a także w powieści Hellera, i działa to absolutnie na plus. Co może zrobić w rysującej się raczej w czarnych barwach sytuacji Yossariana? W tym właśnie momencie należy wrócić do tytułu. Kapitan Yossarian przyjmuje medal od generała, jest przy tym pozbawiony munduru, a także bielizny. Prawda, że wymowny gest? Absolutnie niewulgarny ani obsceniczny. Yossarian przyjmuje medal z powagą, tyle że bez ubrania (zresztą to, za co go dostaje, mówi całą prawdę o głupocie wojny). Jego instynkt przetrwania jest rozwinięty niezwykle silnie, więc nietrudno się domyśleć, że nie jest to jego jedyny sugestywny występek.
gatunek: Wojenny, Satyra
produkcja: USA
premiera: 24 czerwca 1970 (świat)
reżyseria: Mike Nichols
scenariusz: Buck Henry
- Pobierz folder
- Zachomikuj folder