08. Paradise, Ultraphon 1933.mp3

Pola Negri, właściwie Barbara Apolonia Chałupiec (ur. 3 stycznia 1897 w Lipnie, zm. 1 sierpnia 1987 w San Antonio) – polska aktorka filmowa, międzynarodowa gwiazda kina niemego.
Gdy była małym dzieckiem jej ojciec został aresztowany przez Rosjan i wywieziony na Sybir. W 1902 roku z matką przeprowadziła się do Warszawy. Ukończyła szkołę teatralną w Warszawie i zaczęła występować w Teatrach: Małym (w Ślubach panieńskich), Wielkim (Sumurun, Niema z Portici), Letnim. Podczas I wojny światowej zachorowała na gruźlicę. Leczyła się w sanatorium w Zakopanem. Po powrocie z sanatorium atelier filmowe „Sphinx” zaproponowało jej rolę.

Debiutowała w filmie Niewolnica zmysłów w 1914 r. Wystąpiła w filmach polskich: Żona, Studenci, Bestia (inny tytuł: Kochanka apasza), w filmach z cyklu Tajemnice Warszawy (Arabella, Pokój nr 13, Jego ostatni czyn). Właśnie w tym czasie przyjęła pseudonim artystyczny Pola Negri na cześć swojej ulubionej włoskiej poetki – Ady Negri.
W 1917 wyjechała do Berlina, gdzie występowała u Maxa Reinhardta. Zagrała w filmach niemieckich: Oczy mumii Mia, Carmen, Madame du Barry, Sumurun i in., reżyserowanych przez ludzi tej miary, co Ernst Lubitsch.

W 1923 przybyła do Hollywood w USA i wystąpiła w filmach: Hiszpańska tancerka, Zakazany raj (wysoko oceniana przez krytykę za rolę carycy Katarzyny), Hotel Imperial, Miłość aktorki i wielu innych. Była ogromną konkurencją dla Glorii Swanson

W USA została gwiazdą kina niemego i symbolem seksu, do czego przyczyniły się głośne romanse z Charlie Chaplinem i Rudolphem Valentino (zarzucano jej, że pogrzeb Valentino wykorzystała dla autoreklamy) i plotki o jej uczuciu do długoletniej przyjaciółki, Margaret West.

Nie odniósłszy sukcesów w filmach dźwiękowych (Z rozkazu kobiety - z powodu polskiego akcentu i przykrego, chropawego brzmienia jej niskiego głosu), powróciła do Niemiec, gdzie początkowo odnosiła sukcesy, ale po dojściu do władzy nazistów minister propagandy Goebbels zakazał jej angażowania do filmów z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Hitlera, który był jej wielbicielem, zagrała ponownie w filmach niemieckich: Mazurka, Moskwa-Szanghaj, Madame Bovary, Tango Notturno i innych.

Przed wybuchem wojny powróciła do Ameryki. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach, jak He Diddle Diddle i The Moonspinners. Ostatni raz pojawiła się na ekranie w roku 1965.

W 1970 opublikowała wspomnienia Pamiętnik gwiazdy (wydanie polskie 1976).

Kwestią sporną była jej data urodzenia. Na nagrobku widnieje rok 1899, jednak wiele źródeł podawało rok 1897, a nawet 1894. Sekret gwiazdy ostatecznie wyjawiła Wiesława Czapińska, która dotarła do metryki jej urodzin z datą 22 grudnia 1896 wg kalendarza juliańskiego, czyli 3 stycznia 1897 wg gregoriańskiego. W Królestwie Polskim – a więc także i w Lipnie – obowiązywała podwójna datacja.