Irwin Shaw - Chleb na wody płynące (skan).pdf

"Szuańska ballada" nie pretenduje do miana pracy historycznej, mimo, że jej zawartością są fakty i nic jak tylko fakty, ubrane w moja manierę narracji. Nie jestem bowiem stenotypistą dziejów, tylko pisarzem - nie interesuje mnie historia jako nauka, lecz historia jako karmicielka moich literackich obsesji. Pisząc te książkę, ani przez moment nie starałem się być obiektywny; wolałem narazić się na zarzut, iż lepię bajki z rzeczywistości, niż przekazywać rzeczywistość odartą z wyobraźni. Przyjmując taki punkt widzenia, i taką metodę, nie czułem wahań, wątpliwości ni wstydu, gdyż tak samo jak głośny mediewista francuski, profesor College de France, Georges Duby: Nie wierzę w całkowitą obiektywność historyka. Myśl, że można dojść do beznamiętnej obserwacji wszystkich faktów przeszłości, jest mitem historiografii pozytywistycznej. Przeciwnie - jestem pewien, że każda dobra historiografia musi być subiektywna.

Powieść, której akcja rozgrywa się w Warszawie przełomu lat 20. i 30., ukazuje przypadkową karierę byłego fordansera z półświatka, pozbawionego skrupułów Nikodema Dyzmy. Dzięki zapotrzebowaniu na "mocnego człowieka" w zdeprawowanym moralnie i skorumpowanym kręgu sanacyjnej elity towarzyskiej Dyzma, używając sprytnej mistyfikacji, właściwie świadomie akceptowanej przez otoczenie, osiąga zaszczyty i pieniądze. Książka jest satyrycznym obrazem pewnego środowiska i zachowuje do dziś, bolesną chwilami, aktualność.