Maeterlinck Maurice - Życie termitów (1927).pdf

Maurice Maeterlinck, ur. 29 VIII 1862, Gandawa, zm. 5 V 1949, Nicea, pisarz belgijski, czołowy przedstawiciel symbolizmu.

Pochodził z bogatej rodziny flamandzkiej. Był członkiem założycielem Królewskiej Akademii Języka i Literatury Francuskiej w Belgii. Pisał w języku francuskim.
Debiutował pisanymi białym wierszem utworami poetyckimi z tomu Serres chaudes (1889), będącymi oryginalnym wkładem w estetykę symbolizmu; drugi i ostatni tom poezji, Quinze chansons (1900) — choć tradycyjny w formie, klimatem niepokoju i poczucia zagrożenia nawiązywał do pierwszego zbioru.
Niemal równocześnie debiutował jako dramatopisarz; utwór Księżniczka Malena (1889, wydanie polskie 1900) dał początek teatrowi symbolistycznemu; szczątkowy dialog, pełen niedokończonych myśli i niedomówień, bierność ledwie określonych postaci oraz statyczność akcji czynią ze sztuki jeden z pierwszych przykładów współczesnego antyteatru; tajemnica, brak dosłowności, oszczędność środków werbalnych, wykorzystanie ciszy jako jednego z głównych elementów nastroju, tematyka śmierci i samotności człowieka wyróżniają tzw. pierwszy teatr, do którego zalicza się też m.in. dramaty: Intruz (1890, wydanie polskie 1894), Ślepcy (1890, wydanie polskie 1894), Peleas i Melisanda (1892, wydanie polskie 1894), na podstawie którego powstało libretto do opery C. Debusse’ego, Wnętrze (1894, wydanie polskie 1901), Tintagila (1894, wydanie polskie 1905); te ostatnie utwory Maeterlinck nazwał „dramatami dla marionetek”, uważając, że lalki manipulowane rękoma aktorów lepiej nadają się do przedstawienia archetypów i symboli. Kolejne, zwłaszcza powstałe po 1898, już nie tak przytłaczająco pesymistyczne, poruszają problematykę moralną, głoszą potrzebę pogodzenia się z życiem i poszukiwania szczęścia (np. Błękitny ptak 1908, wydanie polskie 1913).
Eseistyczną twórczość rozpoczął od publikacji Skarbu ubogich (1896, wydanie polskie 1926), w którym podsumowywał dziesięcioletni okres kształtowania się swojego światopoglądu (pozostawał pod wpływem Novalisa, flamandzkiego mistyka J. Ruysbroecka, Th. Carlyle’a, R.W. Emersona); późniejsze eseje, tematycznie zbliżone do drugiego teatru, ukazują Maeterlincka jako wnikliwego, dojrzałego obserwatora życia; w esejach Mądrość i przeznaczenie (1898, wydanie polskie 1925), Śmierć (1913, wydanie polskie 1928), L’hôte inconnu (1917), Wielka tajemnica (1921, wydanie polskie 1923) pisarz zgłębiał najistotniejsze zagadnienia egzystencji człowieka. Ważne miejsce w eseistycznej twórczości Maeterlincka zajmuje seria poświęcona życiu naturalnemu, m.in. Życie pszczół (1901, wydanie polskie 1949), Inteligencja kwiatów (1907, wydanie polskie 1928), Życie termitów (1926, wydanie polskie 1958). Mało znaną dziedziną pisarstwa Maeterlincka są nowele, publikowane 1886–94 w czasopismach literackich (m.in. Le Massacre des Innocents i Onirologie). W 1911 Maurice Maeterlinck otrzymał Nagrodę Nobla.