Zwariowane Komedie Francuskie - Louis De Funes

Louis de Funès, właśc. Louis Germain David de Funès de Galarza (ur. 31 lipca 1914 w Courbevoie, zm. 27 stycznia 1983 w Nantes) – francuski aktor komediowy, scenarzysta i reżyser, pochodzenia hiszpańskiego.

Pochodzenie i rodzina

Louis de Funes pochodził z arystokratycznej hiszpańskiej rodziny, która na przełomie XIX i XX wieku nie posiadała już wielkiego majątku. Ojciec Carlos Luis de Funes de Galarza (1871-1938) był z wykształcenia adwokatem. Matka, Leonor Soto Reguera (1879-1953), zajmowała się głównie pracami domowymi. Małżeństwu de Funesów nie wiodło się najlepiej. Toteż w 1904 postanowili opuścić swe rodzinne strony okolic Sewilli i przenieść się do Francji.

Emigranci osiedlili się pod Paryżem i tam przyszło na świat troje ich dzieci. W 1906 urodziła się Maria, cztery lata później Carlos, a po upływie kolejnych czterech lat Louis. Po przyjeździe do nowego kraju ojciec porzucił adwokaturę i zajął się handlem diamentami. Nie zbił na nich majątku, a popadł w długi. Matka zajęła się wychowaniem dzieci. Była choleryczką, miała zmienne nastroje, od śmiechu po złość, stając się później pierwowzorem dla wielu fikcyjnych postaci w filmach syna.

Najstarsza siostra, Maria de Funes (1906-1993) poślubiła francuskiego reżysera i producenta filmowego Francoisa Gira. W 1944 urodziła im się córka Isabelle Gir, która została aktorką. Największe triumfy święciła ona w latach 70.

Brat Carlos de Funes (1910-1940) zginął w czasie II wojny światowej, na froncie francuskim w Ardenach, podczas bombardowania.

Dzieciństwo

Louis de Funes urodził się 31 lipca 1914 w Courbevoie pod Paryżem. Z Courbevoie rodzina przeniosła się do małego domku w Val-de-Marne. Od najmłodszych lat przejawiał talent sceniczny, z powodzeniem rozśmieszając domowych gości, sąsiadów i kolegów. Odebrał staranne wykształcenie, kończąc renomowane liceum Condorcet w Paryżu.

W 1926, w wieku 12 lat de Funes zadebiutował na scenie. Z okazji 50-lecia lokalnego kolegium wystąpił w przedstawieniu teatralnym Le Royal Dindon Bodese’a (Królewski indyk), na deskach miejskiego teatru, zbierając za to pochlebne opinie w miejscowej prasie.

Młodość

Po ukończeniu gimnazjum przyszły aktor nie wiedział co ze sobą począć. Matka doradzała mu nawet kapłaństwo. Miał jednak dość szkoły i postanowił znaleźć pracę. W latach 1930-1935 de Funes zajmował się głównie dorywczymi pracami. Pracował jako kreślarz, pomocnik księgowego, projektant wystaw sklepowych, buchalter, pomocnik asystenta w szkole czy projektant karoserii samochodowych.

W 1932 wstąpił do ETPC (Technikum Fotografii i Kina), gdzie po raz pierwszy zetknął się z osobistościami francuskiego filmu.

W 1934, w wieku 20 lat, de Funes otrzymał wezwanie do wojska. Został jednak zwolniony z służby z powodu niskiego wzrostu (164 cm) i niewielkiej wagi (55 kg). Rozpoczął po tym pracę w sklepie jako ekspedient. I tym razem dość szybko zmienił profesję. Postanowił na dłuższy czas związać się z muzyką. W latach 1935-1939 przygrywał na pianinie w paryskich barach i nocnych klubach.

W kwietniu 1936 młody de Funes zawarł małżeństwo z Germanie Elodie Carroyer, zawodową tenisistką. W następnym roku urodził się im syn, Daniel de Funes.

Wybuch wojny

II wojna światowa zastała Louisa w wieku 25 lat i wtedy, podobnie jak wielu innych, został powołany do rezerwy. W 1940 w trakcie walk we Francji przebywał z dala od frontu, gdzie zaznajamiał się ze sceną podczas występów Maurice’a Chevaliera. Brat de Funesa zginął podczas walk w Ardenach.

Po powrocie ze służby wojskowej de Funes powrócił do pracy muzykanta w barach przy placu Pigalle. W życiu prywatnym nie układało mu się. W listopadzie 1942 wziął rozwód z żoną.

W 1942 postanowił związać się na dobre ze sceną, dlatego zapisał się do szkoły teatralnej Rene Simona. Doskonale zdał egzamin wstępny, odgrywając scenę ze sztuki Moliera. Za naukę nie musiał zapłacić, co zaproponował mu sam prowadzący. W czasie zdobywania aktorskich szlifów poznał wiele postaci francuskiego kina, m.in. Daniela Gelina, dzięki któremu w 1936 otrzymał rolę w jego własnej sztuce teatralnej, a w 1945 pierwszą rolę (statysty) w filmie pod tytułem Kuszenie barbizona.

Pod koniec 1942 w czasie kursów teatralnych Louis de Funes poznał Jeannne Augustine Berthelemy de Maupassant, która była w tym czasie sekretarką. Po niedługiej znajomości, w kwietniu 1943 wzięli ślub. W 1944 przyszedł na świat ich pierwszy syn, Patrick, a w 1947 młodszy, Olivier de Funès. Młoda para zamieszkała w ciasnym mieszkanku w Paryżu. Żona de Funesa, pochodząca z arystokratycznego rodu, była prawnuczką sławnego pisarza Guy de Maupassanta, toteż rodzina de Funesów często jeździła do zamku w Clermont, należącego do ciotki żony.

Początki kariery

Louis de Funes zagrał w sumie w 137 filmach. Jednak w większości z nich wygłaszał jedno lub dwa zdania, po czym znikał z ekranu. Początki jego kariery były bardzo trudne. W latach 1945-1962 zagrał w kilkudziesięciu filmach, głównie epizody lub role trzecio/drugoplanowe. Co ciekawe rzadko były to filmy komediowe. W jednym z tych filmów na ekranie przebywał tylko przez 3 sekundy.

W 1950 de Funes spotkał po raz pierwszy na planie filmowym Boniface somnambule (Lunatyk) Fernandela, jednego z ówczesnych gwiazdorów francuskiego kina. W 1951 de Funes rozpoczął współpracę z grupą Branquinols Roberta Dhery’ego. Sztuka Ach! Te piękne kobietki! (Ah! Les belles bacchantes!), w której zagrał de Funes, odniosła w Paryżu ogromny sukces. Spektakl przewidziany początkowo na trzy miesiące, grany był przez trzy lata przy zapełnionej po brzegi sali. W 1954 sztukę przeniesiono na ekran. Oczywiście sukces i tym razem był gwarantowany. W tym samym roku de Funes zetknął się po raz pierwszy z Bourvilem, przy okazji realizacji filmu Jego rybki (Poisson d’avril).

W 1956 reżyser Claude Autant-Lara zaproponował de Funesowi rolę w swoim filmie, Czarny rynek w Paryżu, przy boku Jean Gabina i Bourvila. Było to nie lada wyróżnienie. Kreacja de Funesa, rzeźnika szlachtującego w piwnicy wieprzka, przeszła do historii francuskiego filmu.

W 1957 de Funes zagrał po raz pierwszy rolę pierwszoplanową, w filmie Jak włos w zupie (Comme un chevue sur la soupe), za którą otrzymał Grand Prix śmiechu.

Sukces zawodowy

Zamek w Clermont, posiadłość de Funesa

Początek prawdziwej kariery aktora stanowi rok 1964. De Funès zagrał wtedy w dwóch produkcjach, które przyniosły mu międzynarodową sławę. W Fantomasie, gdzie zagrał u boku Jeana Marais, wcielił się w postać ślamazarnego komisarza policji ścigającego nieuchwytnego przestępcę. Film odniósł taki sukces, że nakręcono dwa kolejne odcinki. Planowany trzeci nie doszedł do skutku ze względu na brak zgody pomiędzy Marais oraz Funesem, co do wysokości gaży. Louis nie chciał też grać roli drugoplanowej.

Jeszcze większą popularność przyniósł mu Żandarm z Saint-Tropez. Pomysł filmu narodził się w głowie Richarda Balducciego podczas wakacji w Saint-Tropez, kiedy to scenarzyście zniknęła kamera, a miejscowi żandarmi nie bardzo kwapili się do szukania złodzieja. Niezłomny sierżant Ludovic Cruchot pilnujący przestrzegania prawa, okazał się pomysłem na tyle trafionym, że w sumie powstało aż 6 filmów serii.

Rok później de Funès rozpoczął współpracę z Bourvilem i reżyserem Gerardem Ourym. Ich pierwszy wspólny film, Gamoń okazał się przebojem roku, ściągając do kin w samej Francji prawie 12 mln widzów. W 1966 r. rezultatem ich trójstronnej współpracy stała się Wielka włóczęga, najbardziej kasowa francuska komedia. Film obejrzało we Francji 17,3 mln widzów, został także nominowany do Oscara.

W 1965 r., w filmie Fantomas powraca zadebiutował syn de Funèsa, Olivier, który ogółem w latach 1965-1970 zagrał u boku ojca sześć razy. W 1953 r. po raz pierwszy u boku Louisa zagrała Claude Gensac, jego filmowa żona. W latach 1967-1982 grała ona wspólnie z de Funèsem w 9 filmach.

Dzięki niebywałemu sukcesowi komercyjnemu Wielkiej włóczęgi de Funès w 1967 kupił za 830 tys. franków zamek w Clermont nad Loarą, niedaleko Nantes. Zamek odkupiony od rodziny żony stał się dla artysty prawdziwym azylem.

Gerard Oury zachęcony sukcesem współpracy Bourvila i de Funèsa, stworzył dla dwóch komików nowe role w Les Sombrer Heros. Jednak wskutek śmierci Bourvila w 1970 r. z planów nic nie wyszło, a reżyser zmienił scenariusz, czego efektem była realizacja w 1971 r. Manii wielkości z udziałem Yves Montanda.

W 1971 r. de Funès powrócił na deski teatru, grając przez dwa lata w sztuce Oskar. W 1973 r. nagrał Przygody rabbiego Jakuba, a w latach 1973-1974 odgrywał główną rolę w teatralnym La valse des torreadors. Sztukę tę wystawiono około 200 razy.

W 1973 odebrał Order Legii Honorowej z rąk prezydenta Francji Georges'a Pompidou.

Praca i zdrowie

Louis de Funes

Kolejnym filmem Oury'ego z de Funèsem w roli głównej miał być Le Crocodile. Scenariusz filmu był gotowy, rozpoczęto reklamę, a początek zdjęć planowano na maj 1975. De Funès miał zagrać w nim chciwego pułkownika, który by dojść i utrzymać się u władzy dokonuje kilku zamachów stanu.

21 marca 1975 przeszedł zawał serca. Przekreśliło to plany realizacji Le Crocodile i przyniosło kres współpracy z Ourym. Aktor spędził kilka miesięcy w szpitalu i musiał poddać się rehabilitacji i odpoczynkowi. Rzucił palenie i przeszedł na dietę. Musiał ograniczyć tempo życia i rezygnować z wyczerpującej pracy.

Na plan filmowy powrócił w 1976, grając razem z Coluchem w filmie Skrzydełko czy nóżka. Realizacja okazała się prawdziwym sukcesem, co tylko zachęciło artystę do następnych projektów.

W 1980 otrzymał nagrodę specjalną Cesara. Zadebiutował również jako reżyser w Skąpcu, w filmie opartym na sztuce Moliera, w którym zagrał tytułowego, skąpego do bólu ojca. W tym samym roku doznał drugiego zawału serca, słabnąc na scenie podczas jednego ze spektakli w Comedie de Champs-Elysees.

Powrócił jednak jeszcze na plan. W 1981 zagrał w Kapuśniaczku. Rok później wystąpił w ostatnim, szóstym odcinku serii przygód o żandarmie, Żandarm i policjantki. Był to jego ostatni film. Zmarł 27 stycznia 1983 w szpitalu w Nantes, w wieku 69 lat wskutek trzeciego zawału serca. Pochowany został na parafialnym cmentarzu w Cellier, niedaleko własnego zamku.

Wiara i poglądy

Louis de Funès przez większą część życia był tradycjonalistycznym katolikiem. Udzielał wsparcia arcybiskupowi Lefebvre oraz Bractwu Św. Piusa X, zwłaszcza po 1977 r., gdy grupa tradycjonalistycznych wiernych pod przewodnictwem ks. Ducaud-Bourgeta zajęła jeden z paryskich kościołów i aktor w dużym stopniu wziął na swoje utrzymanie tę wspólnotę. W wywiadzie telewizyjnym z 1981 r. aktor opowiadał m.in. o swojej religijności, a w testamencie zapisał trzecią część majątku wspomnianemu tradycjonalistycznemu katolickiego bractwu.

De Funès był także aktywnym rojalistą. Co roku 21 stycznia, w rocznicę zgilotynowania Ludwika XVI, brał udział w obchodach upamiętniających tę egzekucję.

Życie prywatne, rodzina, ciekawostki


Grób Louisa de Funesa na cmentarzu w Cellier

W życiu prywatnym Louis de Funes różnił się znacznie od postaci granych przez siebie na ekranie. Był cichy, spokojny, dobrze czuł się w otoczeniu rodziny. W stosunku do prasy i dziennikarzy przejawiał daleko idącą tremę i zagubienie. Jego głównym menadżerem i rzecznikiem była żona, Jeanne.
Róża LdF

Wielką pasją aktora był ogród. Poświęcał mu wiele czasu, uczęszczał na specjalny kurs w Wersalu dotyczący podcinania krzewów. Wyhodował nawet odmianę róży o pomarańczowych płatkach, którą nazwano jego imieniem. Innym jego ulubionym zajęciem było wędkowanie. Posiadał również pokaźną piwniczkę win.

Żona aktora (ur. 1 lutego 1914) do dzisiaj mieszka w zamku w Clermont. Starszy syn, Patrick, jest kawalerem, z zawodu radiolog. Młodszy Olivier, w młodości występujący u boku ojca porzucił karierę aktorską. W 1973 zawarł małżeństwo, a w 1979 urodziła się jego córka, Julie, która stała się oczkiem w głowie swojego dziadka. Oprócz niej, w późniejszym czasie na świat przyszło także dwóch chłopców, bliźniaków. Olivier de Funes jest pilotem francuskich linii lotniczych Air France.

Odznaczenia
* Grand Prix śmiechu w 1957 za pierwszoplanową rolę w Jak włos w zupie (Comme un cheveu sur la coupe)
* Victor, nagroda kina francuskiego, w 1965
* nominacja filmu Wielka włóczęga do Oscara w 1966
* Order Legii Honorowej w 1973
* César w 1980

Zwycięzca box-office’u
Louis de Funes

Louis de Funes był niekwestionowanym zwycięzcą francuskiego box-office'u lat 60. i 70. XX w. Filmy z jego udziałem biły rekordy popularności, osiągając pierwsze miejsca w rankingach oglądalności.

* Między rokiem 1964 a 1979 jego filmy siedmiokrotnie zdobywały palmę pierwszeństwa na ekranach francuskich kin (w 1964, 1965, 1966, 1967, 1970, 1973, 1979).
* W 1967 filmy komika zdobyły aż trzy miejsca w pierwszej piątce najchętniej oglądanych nad Sekwaną: nr 1 Wielkie wakacje, nr 2 Oskar, nr 5 Fantomas kontra Scotland Yard.

Najlepsze wyniki

1. Wielka włóczęga : nr 1 w 1966 – 17,27 mln widzów we Francji/ sprzedanych biletów
2. Gamoń: nr 1 w 1965 – 11,74 mln widzów
3. Żandarm z Saint-Tropez : nr 1 w 1964 – 7,81 mln widzów
4. Przygody rabina Jakuba : nr 1 w 1973 – 7,29 mln widzów
5. Wielkie wakacje : nr 1 w 1967 – 6,98 mln widzów
6. Żandarm się żeni : nr 2 w 1968 – 6,83 mln widzów
7. Żandarm i kosmici : nr 1 w 1979 – 6,28 mln widzów
8. Oskar : nr 2 w 1967 – 6,12 mln widzów
9. Skrzydełko czy nóżka : nr 2 w 1976 – 5,84 mln widzów
10. Mania wielkości : nr 4 w 1971 – 5,56 mln widzów
11. Mały pływak : nr 4 w 1968 – 5,54 mln widzów
12. Żandarm w Nowym Jorku : nr 4 w 1965 – 5,5 mln widzów
13. Żandarm na emeryturze : nr 1 w 1970 – 4,87 mln widzów

Filmografia

Louis de Funes na planie filmu Żandarm i kosmici, 1978
Przejście graniczne, które "zagrało" w filmie Gamoń
Paryska restauracja Les Deux Magots, która "zagrała" w filmie Przygody rabbiego Jakuba
Citroën DS - takim samochodem poruszał się w kilku filmach Louis de Funes

Pełna filmografia de Funèsa obejmuje 136 filmów. Napisał scenariusz do sześciu filmów, sam wyreżyserował Skąpca na podstawie komedii Moliera. Najważniejsze tytuły w filmografii aktora to:

Przed kamerą

* 1945 Kuszenie Barbizona (La tentation de Barbizon) – statysta, portier w Paradis
* 1946 Antoni i Antonina (Antoine et Antoinette) – statysta, gość weselny
* 1950 Lunatyk (Boniface somnambule) – Gino
* 1950 Bibi Fricotin – statysta, rybak
* 1950 Słodkie małżeństwo (Folie douce) – statysta
* 1951 Gracze (Les joueurs)
* 1951 Trucizna (La poison) – André
* 1951 Moja kobieta jest wspaniała (Ma femme est formidable) – turysta, narciarz
* 1951 Indyk (Le dindon} – zarządzający
* 1950 Czerwona róża (La rose rouge) – poeta
* 1951 Siedem grzechów głównych (Les sept péchés capitaux) – Martin Gaston
* 1953 Śmiech (Le rire)
* 1953 Mężczyźni myślą tylko o tym (Les hommes ne pensent qu'a ça) – Teloso Seleston, mąż
* 1954 Pięcioraczki lub Owca z pięcioma łapami (Le mouton a cinq pattes) – Piłat
* 1954 Ach! Te piękne kobietki (Ah! Les belles bacchantes!) – Michel Leboef
* 1954 Tata, mama, gosposia i ja (Papa, mamam, la bonne et moi) -pan Calomel, sąsiad
* 1954 Jego rybki (Poisson d'avril) – strażnik rybny
* 1954 Frou-Frou – major Cousinet-Duval
* 1954 Napoléon – Laurent Passementier, żołnierz
* 1955 Nędznicy (Les hussards) – pedel
* 1955 Tata, mama, moja żona i ja (Papa, mamam, ma femme et moi) – pan Calomel
* 1956 Czarny rynek w Paryżu (La traversée de Paris) – Jambier
* 1957 Jak włos w zupie (Comme un chevue sur la soupe) – Pierre Cousin, kompozytor
* 1957 Ani widu, ani słychu (Ni vu ni connu) – Blaireau, kłusownik
* 1958 Taxi, ruletka i corrida (Taxi, roulotte et corrida) – Maurice Berger, szofer taksówki
* 1959 Cygański kompan (Mon pote le gitan) – Vedrines, wydawca
* 1959 Jak zdobyć miliard (Certains l'aiment froide) – Ange Galopin
* 1960 Zagmatwani (Les tortillards) – pan Durand
* 1960 Kapitan Francasse (Le capitane Francasse) – Scapin
* 1961 Piękna Amerykanka (La Belle Americaine) – Viralot, główny księgowy
* 1961 Zbrodnia nie popłaca (Le crime ne paie pas) – barman
* 1961 Znikający trup (Dans l'eau qui fait des bulles) – Hernzer
* 1962 Dżentlemen z Epsom (Le gentleman d'Epsom) – Gaspard Ripeux
* 1962 Zemsta (La vendetta) – Amoretti
* 1962 Diabelskie sztuczki (Le diable et les dix commandements) – Antoine Vaillant
* 1962 Szczęściarze (Les veinards) – Antoine Beaurepaire, w noweli Wielka wygrana
* 1962 Karambole lub inny tytuł Jak przyspieszyć swoją karierę (Caramboles) – Charolais
*** 1963 Koko (Pouic-Pouic) – Leonard Monestier
*** 1964 Napad na bank (Faites sauter la banque!) – Victor Garnier
* 1964 Wąchać kwiatki od spodu (Des pissenlits par la racine) – Jockey Jack
* 1964 Mysz domowa lub inny tytuł Boss w spódnicy (Un drole de caid) – Marcel
*** 1964 Fantomas – komisarz Juve
*** 1964 Żandarm z Saint-Tropez (Le gendarme de St. Tropez) – Ludovic Cruchot
* 1965 Wielki pan (Les bons vivants) – Léon Haudepin
*** 1965 Gamoń (Le corniaud) – Leopold Saroyan
*** 1965 Żandarm w Nowym Jorku (Le gendarme a New York) – Ludovic Cruchot
*** 1965 Fantomas powraca (Fantômas se déchaîne) – komisarz Juve
*** 1966 Sławna restauracja (Le grand restaurant) – pan Septime
*** 1966 Fantomas kontra Scotland Yard (Fantômas contre Scotland Yard) – komisarz Juve
*** 1966 Wielka włóczęga (La grande vadrouille) – Stanislas Lefort
*** 1967 Wielkie wakacje (Les grandes vacances) – Charles Bosquier
*** 1967 Oskar (Oscar) – Bertrand Barnier
*** 1967 Mały pływak lub inny tytuł Zwariowany weekend (Le petit baigneur) – Louis-Philippe Fourchaume
*** 1968 Żandarm się żeni (Le gendarme se marie) – Ludovic Cruchot
*** 1968 Człowiek z tatuażem lub inny tytuł Tatuaż (Le tatoué) – Felicien Mezeray
*** 1969 Hibernatus – Hubert de Tartas
*** 1970 Żandarm na emeryturze (Le gendarme en balade) – Ludovic Cruchot
*** 1970 Człowiek orkiestra (L'homme orchestre) – Evan Evans
*** 1970 Zawieszeni na drzewie (Sur un arbre perché) – Henry Roubier
*** 1971 Jo – Antoine Brisebard
*** 1971 Mania wielkości (Le folie des grandeurs) – don Salluste
*** 1973 Przygody rabbiego Jakuba (Les aventures de Rabbi Jacob) – Victor Pivert/Dzięcioł
*** 1976 Skrzydełko czy nóżka (L'aile ou la cuisse) – Charles Duchemin
*** 1978 Panowie, dbajcie o żony (La Zizanie) – Guillaume Daubray-Lacaze
*** 1979 Żandarm i kosmici (Gendarme et les extra-terrestres) – Ludovic Cruchot
*** 1980 Skąpiec (L'avare) – Harpagon
*** 1981 Kapuśniaczek (La soupe aux choux) – Claude Ratinier, Glaude
*** 1982 Żandarm i policjantki lub inny tytuł Żandarm i żandarmetki (Le gendarme et les gendarmettes) – Ludovic Cruchot

Jako scenarzysta

* 1966 Sławna restauracja (Le grand restaurant)
* 1967 Oskar (Oscar)
* 1969 Hibernatus
* 1979 Żandarm i kosmici (Le gendarme et les extra-terrestres)
* 1980 Skąpiec (L'avare)
* 1981 Kapuśniaczek (La soupe aux choux)

Jako reżyser

* 1980 Skąpiec (L'avare)

Partnerzy filmowi

Posterunek w Saint-Tropez, w którym z oddaniem pracował żandarm Ludovic Cruchot

W trakcie nagrywania filmów Louis de Funes zetknął się wieloma sławami francuskiego kina. Dzięki niemu również wielu mniej znanych dotychczas artystów mogło wypromować swój wizerunek.

* Claude Gensac – aktorka, chyba najbardziej kojarzona z de Funesem, kilkakrotnie wcielała się w rolę ekranowej małżonki, począwszy od 1967 aż do ostatniego z seri

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder