17-04-1794, rozpoczęła się Insurekcja Warszawska.mp4

Po wybuchu powstania kościuszkowskiego, wkrótce po tym jak do stolicy dotarła wieść o zwycięstwie Tadeusza Kościuszki w bitwie pod Racławicami (04.04.1794), w stolicy rozpoczęło działać sprzysiężenie, mające na celu uwolnienie miasta, w którym stacjonował garnizon rosyjsko-pruski w sile 7,5 tys. żołnierzy. Walka rozpoczęła się opanowaniem Arsenału. Powstańcy zdobyli działa oraz ok. 10 tys. sztuk broni palnej, którą uzbrojono ochotników. Wojska rosyjskie zostały całkowicie zaskoczone rozmiarami i energią działań powstańców.

Rankiem 18 IV w stolicy istniały jeszcze trzy większe zgrupowania wojsk nieprzyjacielskich: jedno, skupione wokół kwatery głównej w środku miasta, liczyło ok. tysiąca piechoty, 150 jazdy i 8 dział, drugie – ok. 1,7 tys. piechoty, 650 jazdy i 16 dział, trzecie stanowiło ok. 1,8 tys. Prusaków na Marymoncie. Powstańcy podjęli próbę likwidacji grupy stojącej przy carskiej ambasadzie, gdzie znajdowała się kwatera główna Rosjan.

Po wielogodzinnej walce została ona zdobyta. Wieczorem Warszawa została całkowicie oczyszczona z wojsk rosyjskich i pruskich, które utraciły ok. 2,2 tys. zabitych i 2 tys. jeńców. Opanowanie stolicy było największą wygraną przez Polaków bitwą insurekcji kościuszkowskiej.

Niecały rok po upadku insurekcji, 24 października 1795, monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a właściwie imperium Habsburgów) uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z którym przeprowadzili ostatni, pełny, III rozbiór Rzeczypospolitej. Jedynie Imperium Osmańskie nie uznało nigdy rozbiorów Polski