P. H. Lindsay, D. A. Norman - Procesy przetwarzania informacji u czlowieka.pdf

P. H. Lindsay, D. A. Norman - Procesy przetwarzania informacji u człowieka

Podręcznik Lindsaya i Normana powstawał w czasie (początek lat siedemdziesiątych), kiedy psychologia poznawcza zaczyna się umacniać w badaniach i teoriach psychologicznych. Jest to okres tworzenia modeli i teorii reprezentacji świata w umyśle ludzkim, modeli o charakterze strukturalistycznym, obrazujących złożoną, zwykle hierarchiczną organizację tego, co określano jako pamięć semantyczną i epizodyczną, a co stanowiło właśnie ową reprezentację świata w pamięci trwałej. Lindsay i Norman przedstawiają własny model struktury pamięci, nie analizując bliżej innych modeli ani nie wnikając w reprezentacji świata, jak też nad kodami tej reprezentacji: obrazowym i abstrakcyjnym (analogowym i analitycznym) versus tylko abstrakcyjnym. W ostatnim okresie to strukturalistyczne podejście w psychologii poznawczej bywa zastępowane podejściem bardziej procesualnym, funkcjonalnym, akcentującym dynamiczny, proceduralny charakter reprezentacji świata w umyśle, rolę procesów decydujących o ciągłej jej transformacji, o przechodzeniu od jednego stanu pamięci, myśli itp. do innego.

Panujące w amerykańskiej psychologii podejście poznawcze, tak jak ongiś podejście beheviorystyczne, wpływa też na inne nauki humanistyczne dając w wyniku podstawy do wyłonienia się nowej interdyscyplinarnej dziedziny wiedzy, którą określa się jako badania nad poznaniem - cognitive science. W Europie, gdzie tradycje behaviorystyczne nie były nigdy zbyt silne, to nowe podejście, które po długiej przerwie ponownie powraca do problematyki świadomości i analiz wewnętrznych procesów psychicznych, wywołało zainteresowanie i żywy odzew, zwłaszcza dlatego, że nie jest trudno pokazać jego korzenie tkwiące w europejskiej psychologii postaci i piagetowskim strukturalizmie.

W polskiej psychologii również nowe podejście poznawcze napotyka bardzo podatny grunt. Ukazało się wiele prac, szczególnie w PWN-owskiej serii „Biblioteka Psychologii Współczesnej", które należą do nurtu poznawczego. Wpływ psychologii poznawczej na polskich psychologów da się zaobserwować we wszystkich dziedzinach tej nauki, a zwłaszcza w rozwijanych w Polsce teoriach osobowości. Najbardziej reprezentatywnym autorem jest Józef Kozielecki, który od deklaracji swego akcesu do psychologii poznawczej w Koncepcjach psychologicznych człowieka przechodzi do przedstawienia własnej teorii typu „poznawczego" w Psychologicznej teorii samowiedzy. Chociaż w polskiej literaturze psychologicznej, oryginalnej i tłumaczonej, jest wiele prac reprezentujących orientację poznawczą, artykułów i monografii, to brak "jest podręcznika akademickiego, który by konsekwentnie taką wiedzę wykładał. Lukę tę w zamierzeniu naszym ma zapełnić podręcznik Lindsaya i Normana.