Z archiwum IPN -(2008)- Ksiądz Stanisław Domański.mkv

futerka / Historia / Powojenna historia Polski / 1.Z archiwum IPN - TVP3 Lublin / Z archiwum IPN -(2008)- Ksiądz Stanisław Domański.mkv

Download: Z archiwum IPN -(2008)- Ksiądz Stanisław Domański.mkv

Pobierz plik

110,44 MB

Czas trwania: 27 min 45 s

Film przedstawia niezwykłą historię księdza-partyzanta Stanisława Domańskiego ps. „Cezary”, kapelana oddziałów Armii Krajowej na terenie Obwodu Iłża podczas okupacji niemieckiej, a po zajęciu tych terenów przez wojska sowieckie – dowódcę oddziału partyzanckiego. Posługując w parafii Sienno na Kielecczyźnie cieszył się dużym autorytetem miejscowej społeczności, w dużej mierze za sprawą swojej działalności kulturalnej i społecznej. Jego patriotyczne msze podczas niemieckiej okupacji podtrzymywały ludność na duchu. Represje, jakie następowały od 1944 r. ze strony NKWD i polskiego aparatu bezpieczeństwa, zmusiły wielu ludzi do powrotu do podziemia. Również ksiądz Stanisław Domański powrócił do konspiracji i w maju 1945 r. stanął na czele organizacji pod nazwą Ruch Oporu Armii Krajowej. Jego oddział przeprowadził szereg akcji mających na celu rozbrajanie posterunków MO. 9 marca 1946 roku ksiądz został zatrzymany. Podczas zatrzymania doszło do strzelaniny, w wyniku której został ranny. Zmarł następnego dnia, 10 marca 1946 roku.

Jako komentatorzy występują historycy: dr Sławomir Poleszak (IPN O/Lublin), dr Rafał Wnuk (IPN O/Lublin) oraz Grzegorz Sado.
Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2008. Czas: 27:49 min.

Komentarze:

Nie ma jeszcze żadnego komentarza. Dodaj go jako pierwszy!

Aby dodawać komentarze musisz się zalogować

futerka

Idź do chomika

Inne foldery z plikami do pobrania

Z archiwum IPN - spis filmów:

rok 2006:
"Orlik"
Ostatni
"Uskok"
rok 2007:
"Wołyniak"
Wołyń w pożodze
rok 2008:
11 Grupa Operacyjna NZS
27 Dywizja Piechoty AK
Czerwona oberża
Kamienie wołać będą
Ksiądz Stanisław Domański
Mały Katyń
"Młot"
Oddział BOA
"P-8"
Porozumienia
Powrót pamięci
Samoobrona Ziemi Grodzieńskiej
V Komenda WIN
W drodze do Ojczyzny
"Wiarus"
WSGO "Warta"
rok 2009:
"Błękit"
Bracia Kmiołkowie
"Burta"
Dzieci Ziemi Płockiej
Generał Walter
Józef Borowski "Grom"
"Karaś"
Ks. Jan Trojnar
"Lufa"
"Łupaszka"
''Łupaszka'' dowódca ''Hubala''
Misja Retingera
"Ordon"
"Ośka"
Płocki Czerwiec 1976
Polska Armia Wyzwolenia
Polski Związek Powstańczy
Pomorski rajd Majora Łupaszki
Ślady zbrodni
W sieci
Wrzesień 1939 na Lubelszczyżnie
rok 2010:
Andrzej Kiszka
III Wileńska Brygada NZW
"Jeż"
Major ''Żegota''
Marian Gołębiewski. Przez trzy konspiracje
"Mogiłka"
Rejon NSZ Mrozy
"Ryba"
Śladami żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej

Inne pliki do pobrania z tego chomika

Z archiwum IPN -(2010) III Wileńska Brygada NZW.avi

Jest to filmowy dokument o działalności III Wileńskiej B ...

Jest to filmowy dokument o działalności III Wileńskiej Brygady NZW, istniejącej w latach 1945–1946 r., największego oddziału partyzanckiego NZW na Białostocczyźnie, którego dowódcą był kpt. Romuald Rajs „Bury”. Brygada powstała po rozwiązaniu V Wileńskiej Brygady AK mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, w której kpt. Rajs był dowódcą II szwadronu. Po tym fakcie „Bury” nawiązał kontakt z Okręgiem Białystok NZW i został mianowany szefem PAS. Kadrę brygady tworzyli w większości żołnierze pochodzący z Wileńszczyzny. Brygada prowadziła znaczną aktywność bojową. Na swoim koncie, poza akcjami na posterunki MO, miała kilka potyczek z grupami operacyjnymi. Poważnym ciosem dla brygady było starcie z wojskami KBW w dniu 30 kwietnia 1946 r. W wyniku walk poległo 25 jej żołnierzy, a 12 dostało się do niewoli. Ostatecznie we wrześniu 1946 r. brygada została zdemobilizowana. Dopiero w końcu 1948 r. UB zatrzymało dowódcę – Romualda Rajsa i jego zastępcę por. Kazimierza Chmielowskiego „Rekina”. Proces przed WSR w Białymstoku zakończył się ostatecznie wymierzeniem kary śmierci. Cień na działalność brygady rzuca fakt, że pośród wielu akcji wymierzonych w aparat terroru oddział w lutym 1946 r. przeprowadził pacyfikację wsi białoruskich. Jako komentatorzy występują historycy: dr Sławomir Poleszak (IPN O/Lublin) oraz Piotr Łapiński (IPN O/Białystok). Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2010. Czas: 27.51 min.

Z archiwum IPN -(2010)- ''Mogiłka''.avi

W okresie okupacji niemieckiej, jak i w latach narodzin ...

W okresie okupacji niemieckiej, jak i w latach narodzin systemu władzy komunistycznej w Polsce Lubelszczyzna była miejscem szczególnej koncentracji oddziałów partyzanckich. Jednym z żołnierzy konspiracji antykomunistycznej był tam Jan Turzyniecki „Mogiłka” pochodzący z okolic Tomaszowa Lubelskiego. „Mogiłka” nie brał udziału w walkach wojny 1939 r. Mieszkał w Tomaszowie Lubelskim i tu pracował jako hydraulik i ślusarz. Jego losy splotły się ze strukturami konspiracyjnymi poniekąd przypadkowo. Wiosną 1941 r. na polecenie grupy członków Batalionów Chłopskich dorobił dla nich klucz przy pomocy którego włamali się oni do niemieckiego sklepu. W wyniku dochodzenia niemieckich władz Turzynieckiego aresztowano i osadzono w miejscowym areszcie. Przebywał w nim do momentu ucieczki w grudniu 1941 r. Od tego czasu Mogiłka zmuszony był do ciągłego ukrywania się. Wtedy to nawiązał kontakt ze strukturami samoobrony chłopskiej, a następnie Batalionów Chłopskich. W 1942 r. Jan Turzyniecki został członkiem Armii Krajowej. Jednostką do której ostatecznie został wcielony była 3 Kompania Leśna dowodzona przez porucznika Witolda Kopcia Ligotę. Jednostka ta wiosną 1944 r. stała się częścią wschodniego odcinka obrony przeciwukraińskiej, był to bowiem okres wzmożonych walk pomiędzy oddziałami AK i BCh oraz oddziałami UPA na pograniczu powiatów tomaszowskiego i hrubieszowskiego. Po wkroczeniu na te obszary armii sowieckiej Mogiłka został zdemobilizowany i powrócił do Tomaszowa Lubelskiego. Tam jednak popadł w konflikt z miejscowym funkcjonariuszem MO, dlatego też postanowił zmienić środowisko i miejsce pobytu. Wkrótce wyjechał na Pomorze Gdańskie, by ostatecznie zatrzymać się w Sopocie. Tam, wiosną 1946 r. funkcjonowała już spora grupa byłych konspiratorów z dawnego powiatu tomaszowskiego, w tym również były dowódca „Mogiłki” – Zenon Jachymek „Wiktor”. To on ze swych dawnych podkomendnych stworzył grupę bojową, do której wszedł także Turzyniecki. Jednak już wiosną 1947 r. miejscowy urząd bezpieczeństwa wpadł na ślad tej organizacji i zaczęły się aresztowania. Turzynieckiemu udało się wyjechać z Sopotu i po raz kolejny powrócić do Tomaszowa, gdzie w kwietniu 1947 r. ujawnił się i próbował powrócić do normalnego życia. Jego pomorska działalność wkrótce jednak dała o sobie znać. Na początku 1948 r w Gdańsku wydano list gończy za Turzynieckim. Ponownie był zmuszony do ukrywania się. Wówczas nawiązał kontakt z Janem Leonowiczem „Burtą” i został przyjęty do jego oddziału, który przeprowadzał liczne akcje partyzanckie wymierzone w państwowy aparat bezpieczeństwa. Z czasem jego pozycja w oddziale rosła. Został dowódcą jednego z patroli i jednocześnie zastępcą dowódcy oddziału. Kres działalności tego oddziału nastąpił dopiero we wrześniu 1959 r. Samego „Mogiłkę” ujęto natomiast w maju 1953 r. Po trwającym 11 miesięcy brutalnym śledztwie Turzynieckiego osądzono i skazano na wielokrotną karę śmierci. Sąd Wojskowy zamienił ten wyrok w 1955 r. na 12 lat pozbawienia wolności. „Mogiłka” wyszedł na wolność w czerwcu 1964 r. jako wrak człowieka.

Z archiwum IPN -(2009)- Bracia Kmiołkowie.avi

Gdy w 1944 r. zakończyła się okupacja niemiecka, wielu d ...

Gdy w 1944 r. zakończyła się okupacja niemiecka, wielu dotychczasowych konspiratorów uznało potrzebę kontynuowania oporu tym razem wobec komunistów. Wśród nich byli bracia Jan i Franciszek Kmiołkowie z powiatu pułtuskiego. Jan Kmiołek, urodzony w 1919 roku, podczas II wojny światowej należał do lokalnych struktur Armii Krajowej. Był kurierem pomiędzy terenami wcielonymi do III Rzeszy a Generalnym Gubernatorstwem. Podczas jednej z prób przejścia granicy został aresztowany i osadzony w więzieniu w Działdowie. Bracia Kmiołkowie po 1944 r. rozpoczynają nowy etap konspiracji. Jan Kmiołek ujawnił się w kwietniu 1947 roku, jednak już w maju ponownie wrócił do pracy podziemnej. Głównym zadaniem stworzonego przez niego oddziału było rozpracowywanie agentury aparatu bezpieczeństwa oraz jej likwidacja. Początkowo dowodzona przez niego grupa nie była podporządkowana żadnej strukturze. Dopiero jesienią 1948 roku oddział nawiązał kontakt ze strukturami Narodowego Zjednoczenia Wojskowego na powiat Ostrów Mazowiecka. Podporządkowany tej strukturze Jan Kmiołek pełnił funkcję dowódcy oddziału partyzanckiego PAS. Likwidację oddziału przez urząd bezpieczeństwa umożliwiły działania agenta o pseudonimie „Andrzej” oraz „Ramzes”. Ten ostatni przyczynił się do rozbicia i aresztowania członków oddziału w 1951 roku. Proces pokazowy Jana Kmiołka i jego podkomendnego miał miejsce w Pułtusku. Jan Kmiołek został 29-krotnie skazny na karę śmierci, którą wykonano. Jako komentatorzy występują historycy z Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie: dr Tomasz Łabuszewski i Kazimierz Krajewski. Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2009. Czas: 27.44 min.

Z archiwum IPN -(2009)- Misja Retingera.avi

Film opowiada o szarej eminencji polskiej dyplomacji, ja ...

Film opowiada o szarej eminencji polskiej dyplomacji, jaką był Józef Hieronim Retinger, oraz jego kontrowersyjnej misji w czasie II wojny światowej. Urodzony 17 kwietnia 1888 r. w Krakowie, wykształcenie pobierał na Zachodzie. W 1943 r. zajmował stanowisko, że Polska powinna w zamian za ziemie wschodnie próbować wytargować od Rosjan jakąś formę niepodległości. To przekonanie brało się z dobrego rozeznania stanowiska krajów anglosaskich. Jego koncepcja była bliska poglądowii brytyjskiemu na sprawę polską w tym czasie. Postanowił ze swoją koncepcją dotrzeć do polityków krajowych i spróbować ich przekonać. W realizacji tego zadania uzyskał pomoc od Brytyjczyków, jednocześnie próbując utrzymać ten fakt w tajemnicy przed władzami polskimi. Został zrzucony do Polski w nocy z 3 na 4 kwietnia 1944 r. W tym czasie na wschodnich kresach Polski trwała już akcja „Burza”. Misja Retingera wywołała zaniepokojenie w kręgach Naczelnego Wodza gen. Sosnkowskiego i stąd najprawdopodobniej wyszło ostrzeżenie do kraju. W tym czasie podejmowano próby otrucia go, które jednak się nie powiodły. Retinger przebywał w Polsce do 25 lipca 1944 r. Został wówczas ewakuowany do Londynu. Jako komentatorzy występują historycy z Instytutu Pamięci Narodowej: dr Władysław Bułhak (IPN Warszawa), dr Sławomir Poleszak (IPN Lublin). Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2009. Czas: 27. 50 min.

Z archiwum IPN -(2008)- Oddział BOA.avi

Film przybliża zupełnie nieznaną postać ppor. Stefana Pa ...

Film przybliża zupełnie nieznaną postać ppor. Stefana Pabisia ps. „Stefan”. Początki jego działalności wiążą się z powiatem Wołkowysk, gdzie od 1941 roku był zaangażowany w tamtejszą konspirację, a po 1945 r. – z województwem olsztyńskim. Był on dowódcą bojowego oddziału Armii Krajowej Obywatelskiej, potocznie nazywanego „BOA”. Był to jedyny oddział organizacji wołkowyskiej, który nie został rozbity przez sowietów w 1945 roku. Po ewakuacji do Polski prowadził działalność konspiracyjna pod przykrywką prowadzenia spółdzielni „Robotnik”, a następnie tartaku. Po ujawnieniu się w 1947 roku zaprzestał działalności w konspiracji. Mimo to zostaje aresztowany w 1948 roku i skazany na karę śmierci. Ułaskawiony przez Bieruta w 1955 roku, wychodzi na wolność. Jednak aż do 1984 roku był inwigilowany przez SB. Jako komentator występuje historyk z Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie dr Tomasz Łabuszewski. Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2008. Czas: 27.50 min.

Z archiwum IPN -(2009)- Wrzesień 1939 na Lubelszczyżnie.avi

Film przypomina dramatyczne wydarzenia września 1939 r. ...

Film przypomina dramatyczne wydarzenia września 1939 r. rozgrywające się na Lubelszczyźnie. Działania zbrojne nie miały strategicznego znaczenia w tym regionie. Przy końcu kampanii Lubelszczyzna stała się wielkim polem bitewnym. Niemcy dopiero w połowie września wkroczyły na Lubelszczyznę, jednak już od początku wojny wiele miast w województwie ucierpiało na skutek niemieckich nalotów. Między innymi małe miasteczko Frampol, które 13 września stało się celem nalotu ćwiczebnego Luftwaffe. To tu doszło do ostatniej wielkiej bitwy września pod Tomaszowem Lubelskim. W dniach 17-20 września i 22-27 września Armie „Lublin” i „Kraków” a następnie wojska Frontu Północnego utworzone z Armii Modlin poniosły klęskę w walkach z Niemcami. Ponadto doszło do walk z wkraczającą Armią Czerwoną. 1 października 1939 r. pod Wytycznemu oddziały Korpusu Ochrony Pogranicza stoczyły bój, po czym dowódca rozwiązał grupę i zarządził odwrót. Jako komentatorzy występują historycy z IPN w Lublinie: Michał Durakiewicz, dr Sławomir Poleszak, Mariusz Zajączkowski. Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2009. Czas: 27.47 min.

Z archiwum IPN -(2009)- ''Łupaszka'' dowódca ''Hubala''.avi

Jerzy Dąbrowski był synem rosyjskiego generała, lecz w d ...

Jerzy Dąbrowski był synem rosyjskiego generała, lecz w domu otrzymał polskie patriotyczne wychowanie i kiedy w Rosji wybuchła rewolucja, natychmiast wziął udział w organizowaniu polskich oddziałów broniących Wilna. Stworzył osobliwe zgrupowanie partyzanckie, zachodzące za skórę sowietom, przeorganizowane z czasem w 13 Pułk Ułanów. Potem w podobny sposób walczył w wojnie bolszewickiej, a kiedy wybuchła ta kolejna wojna, z Niemcami, najpierw walczył na dwa fronty obydwoma najeźdźcami, a potem utworzył silne zgrupowanie antysowieckiej partyzantki. Jako pierwszy, używając pseudonimu Łupaszka, na terenach włączonych do ZSRR podniósł sztandar walki i nie spoczął do tragicznej śmierci w 1941 roku. Jako komentatorzy występują historycy: dr Sławomir Poleszak (IPN O/Lublin), dr hab. Rafał Wnuk (KUL, Muzeum II Wojny Światowej). Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2009. Czas:27. 48 min.

Z archiwum IPN -(2010)- Major ''Żegota''.avi

Witalis Brzeski ps. Żegota to jeden z wielu działaczy po ...

Witalis Brzeski ps. Żegota to jeden z wielu działaczy polskiego podziemia niepodległościowego, którego życiorys ukazuje jak bardzo złożone i skomplikowane były losy tych konspiratorów, którzy swoją patriotyczną działalność rozpoczynali jeszcze w 1939 r. Działalność ta prowadzona była bowiem w warunkach okupacji sowieckiej, po roku 41 w warunkach okupacji niemieckiej, a od lata 1944 przeciwko zniewoleniu komunistycznemu tak sowieckiemu jak i rodzimemu. Witalis Brzeski urodził się w 1894 r. w Białej Cerkwi na ziemi kijowskiej. Studiował na Imperatorskim Uniwersytecie Św. Włodzimierza w Kijowie. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do służby w armii rosyjskiej. W grudniu 1917 r. otrzymał urlop i wyjechał do Kijowa. Nie wrócił już w szeregi rosyjskiej armii. W Kijowie nawiązał bowiem kontakt z formującymi się jednostkami 3 Korpusu Polskiego, w którym służył aż do czasu jego rozwiązania. W końcu 1919 r. przedostał się na tereny opanowane przez jednostki Wojska Polskiego, do którego przyłączył się ochotniczo w lutym 1920 r. W latach 1923 - 39 służył w Małopolskiej Straży Celnej, przemianowanej potem na Straż Graniczną. Wiosną 1939 r. przeniesiono go służbowo na Suwalszczyznę gdzie został kwatermistrzem Obwodu Straży Granicznej Suwałki. To tu na Suwalszczyźnie, po wybuchu II wojny światowej - rozpoczęła się konspiracyjna działalność Witalisa Brzeskiego, która zaważyła jego późniejszych losach. Wiosną 1940 r. Brzeski nawiązał kontakt z tworzącymi się wówczas na terenie Suwalszczyzny jednostkami Związku Walki Zbrojnej. Jesienią 1941 r. był jednym ze współorganizatorów sieci ZWZ na terenie powiatu sokółkowskiego. W lipcu 1942 r. otrzymał nominację na szefa Oddziału 2 Komendy AK Białystok. Zajmował się odtąd całokształtem działalności wywiadowczej i kontrwywiadowczej na terenie byłego województwa białostockiego. Zatrzymany w listopadzie 1944 r. przez jednostkę sowieckiego kontrwywiadu wojskowego został przewieziony do Białegostoku, a następnie deportowany w głąb Związku Radzieckiego. Trafił do obozu w Stalinogorsku, gdzie przebywał do końca 1945 r. Zwolniony ze względu na zły stan zdrowia, powrócił do Polski, gdzie ponownie włączył się w nurt działalności konspiracyjnej najpierw jako zastępca, potem jako prezes Okręgu WIN Białystok. Działał w tej organizacji aż do czasu jej ujawnienia w lutym 1949 r. Major Żegota zmarł w grudniu 1979 r. w Olsztynie. Za całokształt działalności konspiracyjnej został odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych oraz Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Jako komentatorzy występują historycy: dr Sławomir Poleszak (IPN O/Lublin) oraz Piotr Łapiński (IPN O/Białystok). Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2010. Czas: Czas: 27.40 min.

Z archiwum IPN -(2008)- Kamienie wołać będą.mkv

Według szacunkowych danych w latach 1944–1956 ok. 5 tys. ...

Według szacunkowych danych w latach 1944–1956 ok. 5 tys. polskich obywateli zostało skazanych przez polski wymiar sprawiedliwości na kary śmierci, które wykonano. W większości przypadków ich mogiły pozostają nieznane. Inaczej jest jednak w przypadku zamordowanych członków konspiracji sokołowskiej. 26 lutego 1946 roku odbył się w budynku PUBP w Sokołowie Podlaskim sąd przeciwko 15 oskarżonym. 9 z nich skazano na kary śmierci. Funkcjonariusze PUBP w Sokołowie Podlaskim wyroki wykonali 27 lutego 1946 roku w godzinach nocnych, a następnie zakopali zwłoki w lesie Zielona pod miejscowością Wyrąb. Pamięć o tej zbrodni pozostała dzięki determinacji rodzin zamordowanych wówczas osób. Dzisiaj w Lasku Zielona stoją symboliczne kamienie, które upamiętniają tamte tragiczne wydarzenia. Jako komentatorzy występują historycy: dr Sławomir Poleszak (IPN O/Lublin), Jacek Odziemczyk. Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Reżyseria: Adam Sikorski. Rok produkcji: 2008. Czas: 27.59 min.

Z archiwum IPN -(2006)- ''Uskok''.mkv

Film przedstawia zakończone tragicznie, powojenne losy j ...

Film przedstawia zakończone tragicznie, powojenne losy jednego z najbardziej znanych dowódców AK-WiN na Lubelszczyźnie kpt. Zdzisława Brońskiego ps. „Uskok”, który zginął 21 maja 1949 r., we wsi Nowogród k. Łęcznej, w bunkrze wykonanym pod stodołą, otoczony przez żołnierzy KBW i funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. W zdobytym bunkrze UB natrafiło na pamiętnik „Uskoka” (rzecz unikalna w warunkach partyzanckich), który – odnaleziony po latach w archiwum IPN – stanowi dziś bezcenne źródło ilustrujące okres tworzenia się komunistycznej rzeczywistości w Polsce, widziany oczami ukrywającego się żołnierza WiN. Prezentowane w filmie fragmenty pamiętnika (który wydany został drukiem przez IPN w 2004 r.) uzupełniają wypowiedzi świadków oraz komentarze historyków lubelskiego Oddziału IPN: dr. Sławomira Poleszaka i dr. Rafała Wnuka. Scenariusz filmu: Tadeusz Doroszuk i Adam Sikorski. Realizacja: Adam Sikorski. Produkcja: TVP S.A. Oddział w Lublinie przy współpracy IPN Oddział w Lublinie. Rok produkcji: 2006. Czas: 23 min.

więcej plików z tego folderu...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin