niebieskoocy.avi

produkcja: Niemcy, USA
rok produkcji: 1996
reżyseria: Bertram Verhaag
czas trwania: 90 minuty
język: polskie napisy

Filmowy zapis ćwiczenia, które Jane Elliott po raz pierwszy przeprowadziła w 1968 roku. Film były emitowany już przez wiele stacji telewizyjnych w Stanach Zjednoczonych. Sama autorka powiedziała o nim: „film Niebieskoocy jest najlepszy ze wszystkich, jakie do tej pory zrobiono na temat moich warsztatów, podsumowuje on 28 lat mojej pracy w szkołach, na uniwersytetach i w korporacjach.

Elliott uważa, że „osoba, która wychowała się w amerykańskim społeczeństwie jest ukształtowana do bycia rasistą/tką. Żyjemy w różnych światach, jeden jest czarny, a drugi biały. W przeciwieństwie do najczęściej spotykanych metod pracy z grupą, Elliott uważa, że ważne jest, aby biali doświadczyli na sobie emocjonalnego wymiaru dyskryminacji.

W Niebieskookich obserwujemy grupę 40 osób. Są wśród nich nauczyciele/lki, policjanci/tki, pracownicy/ce administracji i pomocy społecznej. Osoby kolorowe, białe, kobiety i mężczyźni. Wobec osób o niebieskich oczach Elliott stosuje pseudonaukową teorię mającą tłumaczyć ich niższość, testy na inteligencję, które są stronnicze kulturowo oraz jawną dyskryminację. Widzimy jak, w ciągu zaledwie kilku godzin przebywania w atmosferze takiego reżimu, dorosłych ludzi opanowuje przygnębienie i roztargnienie, mają trudności z wykonaniem najprostszych poleceń.

Podejście Jane Elliott jest szczególnie trafne dzisiaj. Pokazuje niezbicie, że nawet bez prawnej dyskryminacji, mowa nienawiści, obniżone oczekiwania i odrzucające traktowanie mogą mieć niszczycielski wpływ na osiągnięcia osób z grup mniejszościowych. Czarni członkowie grupy przypominają pozostałym, że są poddawani takiemu stresowi nie tylko przez kilka godzin podczas warsztatu, ale każdego dnia, przez całe życie.

Elliott podkreśla, że mechanizmy działania seksizmu, homofobii i egoizmu są takie same. W swoim domu w stanie Iowa Elliott opowiada, jak proste ćwiczenie, które przeprowadziła ze swoimi uczniami po zamordowaniu dr Martina Luthera Kinga Juniora, zmieniło jej życie. Po tym, kiedy jej ćwiczenie zostało pokazane w telewizji spotkała się z molestowaniem ze strony innych mieszkańców miasta, jej dzieci były bite i opluwane, kawiarnia jej rodziców zbankrutowała po tym, jak została zbojkotowana przez miejscową społeczność.

Fragmenty jej lekcji i wywiady z byłymi uczniami potwierdzają, że warsztat Jane Elliot sprawił, iż stali się bardziej wrażliwi na problem rasizmu. Doradcy, specjaliści, trenerzy oraz psycholodzy zgadzają się: Niebieskoocy to film, który każdy powinien obejrzeć.

“Uczymy się być rasistami, to znaczy, że możemy się również nauczyć
jak nimi nie być. Rasizm nie jest genetyczny. To wszystko kwestia władzy” – Jane Elliott