Jaskinia Altamira (Hiszpania) (15-11 tys p.n.e.)

JASKINIA ALTAMIRA
Altamira to jaskinia w pobliżu Santillana del Mar (prow. Kantabria). W 1879 roku hiszpański prawnik, a prywatnie fascynat starożytności, don Marcelino Sanz de Sautuola, który prowadził w tej jaskini wykopaliska, zabrał tam ze sobą 9-letnią córkę Marię. Dziecko jako pierwsze zauważyło na stropie jaskini wizerunki bizonów, których wcześniej nikt nie dostrzegł. Było to pierwsze odkrycie paleolitycznych malowideł naskalnych (w istocie nieliczne nieikoniczne malowidła w Altamirze Sautuola zauważył już w 1875 roku, ale nie przywiązał wtedy do nich specjalnego znaczenia). Ich poziom był tak wysoki, że zaczęto oskarżać Sautuolę o fałszerstwo (np. na Kongresie Antropologii i Archeologii Prahistorycznej w Lizbonie w 1880 r.). Aura podejrzeń nie opuściła go aż do śmierci w 1888 r. Mnożące się nowe odkrycia w licznych jaskiniach spowodowały, że największy przeciwnik autentyczności malowideł, czołowy ówczesny badacz francuski Émile Carthailac, przyznał się do pomyłki publikując w 1902 r. artykuł pt. „Mea culpa d'un sceptique”.

Obecnie malarski wystrój jaskini Altamira wiązany jest z ludnością wczesnej i środkowej kultury magdaleńskiej. 13 dat radiowęglowych uzyskanych z węgla zawartego w malowidłach układa się w sekwencję od 17 do 13,5 tys. BC, ze szczytem w granicach 15.750–14.750 BC. Jednak według najnowszych badań tychże dzieł ustalono, że najstarsze malowidła mają aż 35–25 tys. lat, a najmłodsze 11 tys. lat. Takie są wnioski z datowania malowideł przez zespół pod kierownictwem dr. Alistaira Pike'a z uniwersytetu w Bristolu. Badania przeprowadzono nie metodą radiowęglową, do której pobiera się próbki węgla drzewnego oraz innych pigmentów użytych w malowidłach (poznajemy wtedy jedynie datę ścięcia drzewa użytego do sporządzenia węgla, a nie stworzenia dzieła), a uranowo-torową, opartą na rozpadzie promieniotwórczym izotopów uranu. Badano stosunek izotopów uranu (238U) i toru (230Th) w cieniutkich warstwach węglanu wapnia, który osadził się na malowidłach. Z chwilą powstania osadów zaczyna się rozpad tkwiących w nim izotopów uranu na izotopy toru. Proces ten postępuje w stałym tempie, dzięki czemu znając stosunek tych izotopów można obliczyć wiek malowideł. Metody tej używa się też np. do określenia wieku stalaktytów i stalagmitów.

Najważniejszym zespołem malowideł w jaskini Altamira jest wielkie (18×9 m) malowidło na sklepieniu tzw. Wielkiej Sali Obrazowej, z wielobarwnym wyobrażeniem około 20 bizonów, któremu Altamira zawdzięcza swą sławę. Widnieją na nim ciasno stłoczone, czerwono-rude i modelowane czernią, wizerunki bizonów. Treściowo zamykają ją rozmieszczone na skrajach przedstawienia dwóch koni, sarny oraz prawdopodobnie dzika. Całość wykonana została być może ręka jednego artysty.

Długość jaskini ok. 270 m, wysokość w niektórych odgałęzieniach i komorach: 1-2,6 m. W części głównej jaskini na stropie o pow. ponad 100 m² odkryto sylwetki zwierząt. Kilkanaście żubrów (bizonów), jelenie, sarny, konie i koziorożce, oraz znaki geometryczne, malowane w trzech kolorach: czerwień,czerń i fiolet. Wymiary fryzu to 18,0 m długości i 9,0 m szerokości.

Badania wykopaliskowe przeprowadzone w jaskini Altamira potwierdziły obecność warstw osadniczych kultur solutrejskiej i magdaleńskiej.

• Pobierz folder
• Zachomikuj folder