George Savile "W gromadzie ludzi nasila sie okrucieństwo, chociaż żadna pojedyńcza osoba nie jest okrutna ze swojej natury"

Aleksander Sołżenicyn "Granica między dobrem a złem przebiega przez środek naszego serca"

Experiment, Das (Niemcy, 2001) Dramat/Thriller/Psychologiczny Reżyseria: Oliver Hirschbiegel Scenariusz: Don Bohlinger, Christoph Darnstädt, Mario Giordano Film oparty na autentycznym eksperymencie przeprowadzonym przez amerykańskiego psychologa Philipa Zimbardo. W 1971 roku jeden z profesorów Uniwersytetu w Stanford – Philip Zimbardo, wraz z grupą współpracowników, przeprowadził jeden z najbardziej znanych eksperymentów w historii psychologii: stanfordzki eksperyment więzienny. W piwnicach Wydziału Psychologii zainscenizowano więzienie, w którym zamknięto 21 zdrowych psychicznie studentów wybranych spośród ochotników. Płacono im 15 dolarów dziennie. Uczestników podzielono losowo na dwie grupy: więźniów i strażników. Eksperyment miał pokazać znaczenie wpływu sytuacji społecznej na zachowanie jednostki. Uczestnicy eksperymentu zaczęli wcielać się w przypisane im role. Badani byli pod stałą obserwacją. Do obowiązków strażników należało odprowadzanie więźniów na posiłki, pilnowanie porządku itp. Więźniom przedstawiono kilkanaście reguł obowiązujących podczas eksperymentu: 1. więźniowie muszą zachować milczenie podczas odpoczynku, a także po zgaszeniu świateł, w czasie posiłków i zawsze wtedy, gdy znajdują się poza dziedzińcem więziennym; 2. więźniowie muszą jeść w czasie przeznaczonym na posiłki i tylko wtedy; (…) 7. więzień zwracający się do innego więźnia może wymienić tylko jego numer identyfikacyjny; 8. więźniowie zwracający się do strażników muszą tytułować ich „panie funkcjonariuszu”; (…) 16. niepodporządkowanie się którejkolwiek z powyższych reguł może pociągnąć za sobą karę. Już po trzech dobach strażnicy zaczęli zachowywać się agresywnie, przekraczając nadane im kompetencje. Więźniowie stawiali opór. Strażnicy wprowadzili kary za niesubordynację. Odmawiali im podstawowych potrzeb – higieny, posiłków, trzymali ich w ciemności, często też wymierzali im kary fizyczne. Strażnicy zaczęli postępować brutalnie i sadystycznie w stosunku do więźniów, pojawiły się zachowania patologiczne. Drugiego dnia eksperymentu więźniowie wzniecili bunt. Szóstego dnia prowadzący zdecydowali się zakończyć przewidziany na czternaście dni eksperyment ze względu na obawę utraty kontroli nad sytuacją. Amerykański psycholog udowodnił tym samym, że ludzie zdrowi psychicznie w specyficznych warunkach wcielają się w role oprawców i ofiar. Powodów takich zachowań upatruje on nie w zaburzeniach ludzkiej psychiki, lecz we wpływie otoczenia na jednostkę. http://www.film.org.pl/prace/eksperyment.html http://kampus.pccentre.pl/nowymaj-2007/eksperyment-wiezienny