Goran Stefanowski - Sarajewo.mp3

5 kwietnia 1992 roku zaczęło się oblężenie Sarajewa, stolicy Bośni i Hercegowiny. Dzień ten jest uważany za początek wojny na Bałkanach. Zginęło w niej 100 tysięcy ludzi.
„Sarajewo” Gorana Stefanovskiego powstało, aby dać wyraz emocjom jakie zrodziła wojna w Bośni i zniszczenie Sarajewa. Autor dał temu wyraz pisząc : "Sztuka ta jest jakby świeczką zapaloną za duszę miasta Sarajewa w tych tragicznych dniach." Ale nie jest to jedynie tren nad zniszczonym miastem, upadłą ojczyzną, zrujnowana cywilizacją. "Przychodzę z mroku Europy" - mówi główna bohaterka, grana przejmująco prawdziwie przez Dorotę Landowską i pyta: "Po Nekropolis jakaż Utopia?" To pytanie w wielu sformułowaniach wyznaczyło postawę moralnej refleksji wielu ostatnich dziesięcioleci. Pod "Nekropolis" podstawiano zazwyczaj "Auschwitz". W kulturowych odniesieniach, od których wprost pęka ten dramat, jest wszystko, co pomaga zlokalizować Sarajewo mieszkańcowi szerokiego świata, wykazać związki miasta z historią powszechną i współczesnymi wydarzeniami, przypomnieć, że nie leży ono na końcu świata. Tak opisując to miasto, jego tragiczne losy, można przekonać, że sarajewskie zdarzenia mają wagę powszechną. Tutaj jest właściwie sedno Europy - zmierzchającej Europy. Aby wzmóc to wrażenie, Stefanovski wciąga w narrację nawet wątki, które nie łączą się bezpośrednio z bośniacką rzezią, wychodzi z miasta i przywołuje bieżące lęki z innych stron świata - kwaśne deszcze, dziura ozonowa, degradacja środowiska naturalnego. Gromadząc codzienne, obiegowe lęki, wtłaczając je w jedną ramę, w nadmiarze, pod maksymalnym ciśnieniem, destyluje się coś, co można określić jako czyste przerażenie. Takie środki wyrazu, charakterystyczne dla ekspresjonizmu, uniwersalizują Sarajewo, a nam, pomagają oczyścić się z lęku, złych emocji, czyli spełniają to, do czego powołany jest dramat od czasów greckich - pomagają osiągnąć katharsis.
Reżyseria: Dobrosława Bałazy
Przekład: Danuta Cirlić-Straszyńska
Realizacja akustyczna: Maciej Kubera
Opracowanie muzyczne: Marian Szałkowski
Obsada: Dorota Landowska (Sara), Marcin Przybylski (Rudi), Grzegorz Kwiecień (Gorczin), Mirosław Wieprzewski (Hamadija), Anna Apostolakis (Fata / Narratorka), Leszek Zduń (Sulijo), Kinga Tabor (Azra), Krzysztof Banaszyk (Mujo), Anna Gajewska (Maja).