121228 1500 Skarbiec nauki polskiej.mp3

olerancja i wrogość. Wspólne życie i podkreślanie różnic. Ale w skomplikowanych dziejach relacji żydowsko-chrześcijańskich napotykamy na ziemiach polskich rzecz szczególną: miejsce, gdzie można było dobrze wypić, porozmawiać, zabawić się.

Gościem Dwójkowego "Skarbca nauki polskiej" była dr Maria Cieśla z Instytutu Historii PAN, jedna z tegorocznych laureatek Programu Kwerenda Fundacji Nauki Polskiej. Stypendia przyznawane w ramach tego grantu są przeznaczone na poszukiwania archiwalne i biblioteczne. Dzięki wsparciu Fundacji dr Cieśla chce zrealizować projekt badawczy zatytułowany: "Karczma - miejsce spotkań Żydów i chrześcijan we wczesnonowożytnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów".
Pomysł badań dotyczących funkcjonowania karczmy narodził się jako część większego projektu poświęconego zagadnieniu integracji społecznej Żydów w społeczeństwie dawnej Rzeczypospolitej. – Wydaje się, że to najbardziej typowe miejsce, gdzie Żydzi i chrześcijanie mogli się spotykać – mówiła dr Maria Cieśla. Badaczka opowiadała zarówno o kontekście historyczno-społecznym prowadzenia karczm (regulacje prawne, swoisty monopol Żydów na sprzedaż alkoholu), jak i o pracy, którą przewiduje projekt (kwerendy w źródłach polskich i żydowskich).

Przy temacie żydowskiej karczmy trudno nie wspomnieć o zarzutach "rozpijania polskich chłopów". – To oczywiście podstawowa rzecz, którą znamy, jeśli chodzi o badania nad karczmami. To jedyna rzecz, która była tak naprawdę badana – przypomniała dr Cieśla, podkreślając, że od tego zagadnienia chciałabym trochę odbiec. – Przy tym wspólnym piciu, wspólnych spotkaniach towarzyskich były jednak inne interakcje. Mnie interesuje to, co się działo między tymi ludźmi – mówiła.
Jaki status w społecznościach lokalnych mieli prowadzący karczmę Żydzi? Jak sobie radzili, będąc karczmarzami, z wymogami swojej religii? Jak wyglądały ich relacje z chrześcijańską klientelą?

Z dr Marią Cieślą rozmawia autorka audycji, Katarzyna Kobylecka.