Opowieść o Indiach odc.02 - Potęga Idei.avi

Od najdawniejszych czasów cywilizacja indyjska rozwijała się dzięki wielkim ideom, poszukującym wiedzy i prawdy. W ujęciu Michaela Wooda najbardziej fascynującą z nich jest buddyzm. To on skłonił wiele znamienitych postaci hinduskiej historii do porzucenia prestiżu, bogactwa i zaszczytów, by szukać zbawienia. Idee zawarte w buddyzmie przetrwały próbę czasu i dziś można je odnaleźć np. w kodeksach etycznych, na fundamencie których tworzone jest prawo w krajach liberalnej demokracji.
Dla cywilizacji starożytnych najważniejsze było poszukiwanie odpowiedzi na pytania: jak żyć na naszej planecie w koegzystencji z innymi ludźmi oraz jak osiągnąć szczęście. W Indiach wyodrębniono cztery podstawowe cele życia człowieka: wypełnianie swojej powinności (dharma), osiągnięcie dobrobytu (artha) i przyjemności (kama) oraz dostąpienie wyzwolenia z cyklu powtórnych narodzin (moksza). Według starożytnej tradycji najłatwiej je zrealizować w systemie kastowym. W dzisiejszych, demokratycznych Indiach nie jest on już tak sztywny jak niegdyś. Są jednak miejsca, w których wciąż odgrywa wielką rolę, np. w hinduskiej Jerozolimie, czyli założonym w V wieku p. n. e. Benaresie (Waranasi).
Tu ludzie rodzą się, żyją, pracują, zakładają rodziny i umierają w obrębie własnej kasty. Tu także kultywuje się starożytne wierzenia, wg których zbawienie można osiągnąć tylko poprzez precyzyjne wykonywanie rytuałów w ściśle określonym miejscu i czasie. W V wieku p. n. e. Budda zakwestionował ten system, tworząc religię, dającą etyce zdecydowany prymat nad obrzędowością. Źródeł zbawienia poszukiwał przede wszystkim w ludzkim wnętrzu, a nie praktykach kultowych. Realizatorzy filmu odwiedzają z kamerą miejsca szczególnie mocno związane z życiem i działalnością Buddy, przybliżając jednocześnie główne założenia jego nauki. Począwszy od diamentowego tronu, upamiętniającego miejsce, gdzie jeszcze jako Siddartha Gautama osiągnął oświecenie, poprzez jaskinię nieopodal Radżgiru, gdzie medytował, nauczał i podziwiał zachody słońca, aż po położony w lesie Kusinagar, gdzie zmarł.
Bądźcie sami dla siebie ostoją, niech nic innego nie będzie waszym schronieniem, niechaj prawo będzie waszym oparciem w tych słowach Buddy streszcza się cała jego nauka, szczególnie mocno fascynująca dzisiejszego człowieka Zachodu. Ośmiostopniowa ścieżka doskonalenia duchowego pozwala wg buddyzmu wyzbyć się wszelkich pragnień, które są źródłem cierpienia. Tylko tak można osiągnąć prawdziwą wolność, która zdaniem Dalaj Lamy - może istnieć wyłącznie we wnętrzu świadomości. Szacunek dla każdej żywej istoty, potępienie przemocy, ateizm mający wyzwalać człowieka z nieuzasadnionego pragnienia Boga, świadomość przemijalności i zmienności wszystkich rzeczy oto elementy buddyzmu, które obecnie łatwo odnaleźć w hasłach ekologizmu, pacyfizmu, tolerancji i relatywizmu dominujących w obszarze kulturowo - cywilizacyjnym, określanym mianem Zachodu.